గుండె కవాటాలు, గుండె గది లోపలి పొర భాగాన్ని ఎండోకార్డియమ్ అని పిలుస్తారు. ఈ భాగంలో లేదా గుండె కవాటాలు, లోపలి పోరబాగంలో కలిగే వాపును ఎండోకార్డిటిస్ అంటారు. మరో విధంగా చెప్పాలంటే ఎండోకార్డియమ్ లో వాపును ఎండోకార్డిటిస్ అని అంటారు. నోటి ద్వారా శరీరంలోని ఇతర భాగాల నుండి ఫంగస్, బాక్టీరియా లేదా ఇతర సూక్ష్మ క్రీములు.. రక్త ప్రసరణ ద్వారా వ్యాపించి, గుండెలోని దెబ్బతిన్న ప్రాంతాలకు తమను తాము అటాచ్ చేసుకున్నప్పుడు ఈ పరిస్థితి సాధారణంగా సంభవిస్తుంది. ఇది వెంటనే చికిత్స చేయకపోతే మీ గుండె కవాటాలను దెబ్బతీయడం ద్వారా ప్రాణాంతక సమస్యలను కలిగిస్తుంది. ఈ పరిస్థితిని యాంటీబయాటిక్ ఔషధాల ద్వారా చికిత్స చేయవచ్చు, పరిస్థితిని ఆలస్యంగా గుర్తించిన క్రమంలో కొన్ని సందర్భాల్లో, శస్త్రచికిత్స అవసరం కావచ్చు.
ఈ పరిస్థితిని ఏర్పడేందుకు అనేక మార్గాలు ఉన్నందున, ఇది ఎలా ఏర్పడిందన్న సరైన కారణాన్ని మీ వైద్యుడు ఖచ్చితమైన గుర్తించలేకపోవచ్చు. అయినప్పటికీ, ఎండోకార్డిటిస్ ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉన్న వ్యక్తులకు సాధారణంగా కృత్రిమ గుండె కవాటాలు, దెబ్బతిన్న గుండె కవాటాలు, మిట్రల్ వాల్వ్ రిపేర్ లేదా ఇతర గుండె జబ్బులు ఉంటాయి.
కారణాలు
శరీరంలోని ఇతర భాగాల నుండి సూక్ష్మక్రిములు రక్త ప్రవాహంలోకి ప్రవేశించి, గుండెకు చేరి, దెబ్బతిన్న గుండె కణజాలం లేదా అసాధారణ గుండె కవాటాలకు తమను తాము అంటుకున్నప్పుడు ఎండోకార్డిటిస్ ఏర్పడుతుంది. చాలా సందర్భాలలో, కొన్ని రకాల బ్యాక్టీరియా కారణం అయితే, కొన్ని సందర్భాల్లో, ఫంగస్ లేదా ఇతర సూక్ష్మజీవులు కూడా ఈ పరిస్థితికి కారణం కావచ్చు. సాధారణంగా, రోగిలోని రోగనిరోధక శక్తి ప్రమాదకరమైన బ్యాక్టీరియా రక్తప్రవాహంలోకి ప్రవేశించకుండా నిరోధిస్తుంది. అయితే హానికరమైన బ్యాక్టీరియా రోగ నిరోధక శక్తిని కాదని గుండెకు వరకు వెళ్లవచ్చు.. అయితే ఎలాంటి ఇన్ఫెక్షన్‌ను ప్రేరేపించకుండానే గుండెను కూడా దాటివచ్చు. ఇలా వెళ్లిన హానికరమైన సూక్ష్మ క్రీములు.. గొంతు, నోరు, పోట్ట, చర్మం వంటి అవయవాల్లో లేదా శరీరంలోని ఏదైనా ఇతర భాగంలో ఉండిపోతుంది. మీ రోగ నిరోధక శక్తి ఎప్పుడు బలహీనపడినా వెంటనే గుండెకు చేరి కొన్ని సార్లు ఎండోకార్డిటిస్ వంటి తీవ్రమైన ఇన్ఫెక్షన్లకు కారణమవుతుంది.
ఎండోకార్డిటిస్‌ను కారణమయ్యే జీవులు ఇలా రక్త ప్రసరణలోకి ప్రవేశించవచ్చు:
- వైద్య పరిస్థితి లేదా ఇన్ఫెక్షన్– చర్మపై ఏర్పడే పుండు ద్వారా సూక్ష్మ క్రీములు శరీరంలోకి వెళ్లవచ్చు. ఇది కాకుండా, లైంగికంగా సంక్రమించే అంటువ్యాధులు, చిగుళ్ల వ్యాధి లేదా ఇన్ఫ్లమేటరీ ప్రేగు వ్యాధి వంటి కొన్ని ప్రేగు సంబంధిత రుగ్మతలు ద్వారా.. ఇతర వైద్య సమస్యలు కూడా బ్యాక్టీరియా మీ రక్త ప్రసరణలోకి ప్రవేశించే అవకాశం ఉంది.
- రోజువారీ నోటి కార్యకలాపాలు – రోజూ పళ్ళు తోముకోవడం వంటి నోటి కార్యకలాపాలు మీ చిగుళ్ళ నుండి రక్తస్రావం అయ్యేలా చేస్తాయి. గమ్ బ్లీడింగ్ బ్యాక్టీరియా మీ రక్తప్రవాహంలోకి ప్రవేశించేలా చేస్తుంది, ప్రత్యేకించి మీ చిగుళ్ళు, దంతాలు ఆరోగ్యంగా లేని పక్షంలో నోటి ద్వారా కూడా బ్యాక్టీరియా గుండెకు చేరుతుంది.
- కాథెటర్‌లు – మీ శరీరంలోకి బ్యాక్టీరియా ప్రవేశించడానికి ఇది మరొక మార్గం. కాథెటర్ అనేది మీ వైద్యుడు శరీరం నుండి ద్రవాన్ని తొలగించడానికి ఉపయోగించే ఒక సన్నని గొట్టం. కాథెటర్ చాలా కాలం పాటు ఉంటే, రక్త ప్రసరణలోకి బ్యాక్టీరియా ప్రవేశించే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుంది.
- చట్టవిరుద్ధమైన ఇంట్రావీనస్ (IV) డ్రగ్ వాడకం – కలుషితమైన సిరంజిలు, సూదులు కొకైన్ లేదా హెరాయిన్ వంటి చట్టవిరుద్ధమైన ఇంట్రావీనస్ (IV) డ్రగ్‌లను ఉపయోగించే వ్యక్తులకు ఆందోళన కలిగిస్తాయి. ఈ రకమైన మందులను పదే పదే ఉపయోగించే వ్యక్తులు, ఉపయోగించని, శుభ్రమైన సిరంజిలు లేదా సూదులు అందుబాటులో ఉండరు.
- బాడీ పియర్సింగ్, టాటూస్ కోసం ఉపయోగించే సూదులు – బాక్టీరియా బాడీ పియర్సింగ్ లేదా టాటూ కోసం ఉపయోగించే సూదుల ద్వారా కూడా మీ రక్త ప్రసరణలోకి ప్రవేశిస్తుంది. ఇది ఎండోకార్డిటిస్‌ను కూడా ప్రేరేపిస్తుంది.
- కొన్ని దంత విధానాలు – కొన్ని దంత ప్రక్రియలు మీ చిగుళ్లలో కోతలకు కారణం కావచ్చు, ఇది మీ రక్తప్రవాహంలో బ్యాక్టీరియాను ప్రసారం చేయడానికి అనుమతిస్తుంది.
మీ గుండె లైనింగ్ ఉపరితలం (ఎండోకార్డియం) గరుకుగా ఉంటే, బ్యాక్టీరియా సులభంగా ఎండోకార్డియంకు అంటుకుంటుంది. హృదయం దెబ్బతిన్నా, తప్పు లేదా వ్యాధిగ్రస్తులైన గుండె కవాటాలు కలిగి ఉంటే, అప్పుడు మీరు ఎండోకార్డిటిస్ అభివృద్ధి చెందే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది.
ఎండోకార్డిటిస్ బారిన పడినవారిలో లక్షణాలు:
ఎండోకార్డిటిస్ అకస్మాత్తుగా లేదా నెమ్మదిగా రావచ్చు, ఇన్ఫెక్షన్‌కు కారణమయ్యే సూక్ష్మ క్రీముల రకం, రోగి గుండె జబ్బులు సమస్యలు ఏమైనా ఉన్నాయా.? గతంలో ఏమైనా ఎదుర్కోన్నారా అనే దానిపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ఎండోకార్డిటిస్ లక్షణాలు ఒక వ్యక్తి నుండి మరొకరికి భిన్నంగా ఉండవచ్చు.
ఎండోకార్డిటిస్ సాధారణ లక్షణాలు:
- అలసట
- మార్చబడిన లేదా కొత్త గుండె గొణుగుడు, రక్తం ప్రసరణ జరుగుతున్నప్పుడు గుండె చేసే శబ్దం
- కాళ్ళు, ఉదరం లేదా పాదాలలో వాపు
- రాత్రి చెమటలు
- బాక్టీరియల్ ఎండోకార్డిటిస్
- కండరాలు, కీళ్ళులో నోప్పి
- అసాధారణ హృదయ స్పందన
- శ్వాస ఆడకపోవుట
- చలి, జ్వరం వంటి ఫ్లూ లాంటి లక్షణాలు
- మీరు ఊపిరి పీల్చుకున్నప్పుడు ఛాతీ నొప్పి
ఎండోకార్డిటిస్ అరుదైన లక్షణాలు:
- అకారణంగా బరువు తగ్గడం.
- శరీరం ఎడమ వైపున పక్కటెముకల క్రింద ఉన్న ఉదర అవయవం ప్లీహం. రోగనిరోధక శక్తికి కీలకమైన ఇది మృదువుగా మారుతుంది.
- మూత్రంలో రక్తం, మూత్ర పరీక్షలోనూ కనుగొనవచ్చు.
- అరచేతులపై లేదా మీ కాలి పాదాలపై ఎర్రటి మచ్చలు ఏర్పడతాయి. వీటినే జేన్ వే గాయాలు
- ఓస్లర్ నోడ్స్ గా పిలవబడే కాలి లేదా వేళ్ల చర్మం కింద ఎరుపు, లేత మచ్చలు.
- కళ్లలోని తెల్లటి భాగంలో ఎర్రని, వాయిలెట్ వర్ణంలో మచ్చలు, లేదా చర్మంపై లేదా మీ నోటి లోపల ఏర్పడతాయి. వీటినే పెటెచియల్ అంటారు.
ఎండోకార్డిటీస్ వ్యాధి నిర్థారణ పరీక్షలు:
ఎండోకార్డిటిస్ వ్యాధి సోకినట్టు అనుమానం కలిగించేలా చేసే అనేక అంశాలు ప్రస్పుటించిన నేపథ్యంలో మీ వైద్యుడు నిర్ధారణ పరీక్షలకు సిఫార్సు చేస్తారు. సాధారణంగా ఒకే లక్షణం లేదా ఒక సానుకూల పరీక్ష ఫలితం కంటే అనేక కారకాలపై ఆధారపడి ఆయన ఎండోకార్డిటిస్ సంభవించిందని నిర్థారిస్తారు. ఇందుకోసం డాక్టర్ అనేక పరీక్షలు చేయించుకోమని అడగవచ్చు. వాటిలో:
- రక్త సంస్కృతి – మీ రక్తప్రవాహంలో ఏదైనా పంగస్ లేదా బ్యాక్టీరియా లేదా సూక్ష్మ క్రీములు ఉనికిని తెలుసుకోవడానికి ఈ పరీక్ష నిర్వహించబడుతుంది. ఇది వైద్యుడు సూచించే ప్రాథమిక, కీలక పరీక్ష.
- ఎకోకార్డియోగ్రామ్ – ఇది మీ గుండె కొట్టుకుంటున్నప్పుడు దాని చిత్రాలను రూపొందించడానికి ధ్వని తరంగాలను ఉపయోగిస్తుంది. ఈ పరీక్ష సాధారణంగా సంక్రమణ సంకేతాలను తనిఖీ చేయడానికి ఉపయోగిస్తారు. ఎండోకార్డిటిస్‌ను నిర్ధారించడానికి, మీ వైద్యుడు ట్రాన్స్‌థోరాసిక్ ఎకోకార్డియోగ్రామ్ లేదా ట్రాన్సోసోఫాగియల్ ఎకోకార్డియోగ్రామ్‌లను ఉపయోగించవచ్చు.
- ట్రాన్స్‌థొరాసిక్ ఎకోకార్డియోగ్రామ్ – ఈ రకమైన పరీక్షలో, మీ గుండె కదలికల వీడియో చిత్రాలను రూపొందించడానికి మీ ఛాతీపై ఉంచబడిన ట్రాన్స్‌డ్యూసర్ (దండం లాంటి పరికరం) నుండి ధ్వని తరంగాలు మీ గుండెను లక్ష్యంగా చేసుకుంటాయి. ఈ పరీక్ష ఇన్ఫెక్షన్ యొక్క ఏవైనా సంకేతాలను తనిఖీ చేయడానికి, మీ గుండె నిర్మాణాన్ని కూడా గమనించడానికి అనుమతిస్తుంది.
- ట్రాన్సోఫాగియల్ ఎకోకార్డియోగ్రామ్ – ఇది మీ గుండె కవాటాలను దగ్గరగా చూడటానికి నిర్వహించే మరొక రకమైన ఎఖోకార్డియోగ్రామ్. ఈ పరీక్ష మీ గుండె వివరణాత్మక చిత్రాలను పొందడానికి సహాయపడుతుంది.
- ఎలక్ట్రో కార్డియోగ్రామ్ (ECG) – ఈ పరీక్ష ప్రత్యేకంగా ఎండోకార్డిటిస్ నిర్ధారణకు నిర్వహించబడదు. మీ గుండె విద్యుత్ కార్యకలాపాలను ప్రభావితం చేసే అవాంతరాలు ఏదైనా ఉంటే ఈసీజీ చూపుతుంది. ఈసీజీని నిర్వహిస్తున్నప్పుడు, సెన్సార్లు మీ చేతులు, కాళ్ళు, ఛాతీకి జోడించబడతాయి. ఈ సెన్సార్లు మీ గుండె విద్యుత్ కార్యకలాపాలను గుర్తిస్తాయి. హృదయ స్పందనలో ప్రతి విద్యుత్ దశ వ్యవధి, సమయాన్ని గణించడానికి ఈ పరీక్ష నిర్వహించబడుతుంది.
- ఛాతీ ఎక్స్-రే – ఛాతీ ఎక్స్-రే ద్వారా ఉత్పత్తి చేయబడిన చిత్రాలను ఉపయోగించి, మీ డాక్టర్ మీ గుండె, ఊపిరితిత్తుల పరిస్థితిని వీక్షించగలరు. ఎండోకార్డిటిస్ ఏదైనా గుండె విస్తరణకు కారణమైందా లేదా ఏదైనా ఇన్ఫెక్షన్ సంకేతాలు ఉన్నాయా అని చూడడానికి కూడా ఈ చిత్రాలు మీ వైద్యుడికి సహాయపడతాయి.
- ఎంఆర్ఐ (MRI) లేదా సిటీ (CT) స్కాన్ – పరిస్థితిని బట్టి, మీ ఛాతీ, మెదడు లేదా మీ శరీరంలోని ఇతర భాగాలపై ఎంఆరఐ లేదా సీటీ స్కాన్ చేయించుకోవాలని వైద్యులు సలహా ఇవ్వవచ్చు. ఇన్ఫెక్షన్ ఈ ప్రాంతాలకు వ్యాపించిందో లేదో విశ్లేషించడానికి ఇది మీ వైద్యుడిని అనుమతిస్తుంది.
చికిత్స
చాలా సందర్భాలలో, ఎండోకార్డిటిస్ ప్రభావవంతంగా యాంటీబయాటిక్స్ ద్వారా చికిత్స చేయబడుతుంది. కొన్నిసార్లు, దెబ్బతిన్న గుండె కవాటాలను సరిచేయడానికి, సంక్రమణకు సంబంధించిన ఏవైనా మిగిలిన సంకేతాలను శుభ్రం చేయడానికి శస్త్రచికిత్స అవసరం కావచ్చు.
- యాంటీబయాటిక్స్
ఎండోకార్డిటిస్ బ్యాక్టీరియా సంభవిస్తే డాక్టర్ ఇంట్రావీనస్ యాంటీబయాటిక్ థెరపీని సిఫారసు చేయవచ్చు. ఇన్ఫెక్షన్ సమర్థవంతంగా చికిత్స పొందేవరకు యాంటీబయాటిక్స్ తీసుకోవలసి రావచ్చు. పురోగతికి సంబంధించిన కొన్ని సంకేతాలను చూపించే వరకు వీటిని కనీసం ఒక వారం పాటు ఆసుపత్రిలో పొందుతారు. ఆసుపత్రి నుండి డిశ్చార్జ్ అయిన తర్వాత, డాక్టర్ సిఫార్సు చేసిన విధంగా యాంటీబయాటిక్ థెరపీని కొనసాగించాలి. చికిత్స తర్వాత, నోటి యాంటీబయాటిక్స్‌కు మారవచ్చు. యాంటీబయాటిక్ థెరపీ పూర్తి కావడానికి సాధారణంగా ఆరు వారాల సమయం పడుతుంది.
- హార్ట్ వాల్వ్ సర్జరీ
దెబ్బతిన్న గుండె కవాటాలు లేదా ఎండోకార్డిటిస్ వల్ల కలిగే దీర్ఘకాలిక ఇన్ఫెక్టివ్ ఎండోకార్డిటిస్‌ను సరిచేయడానికి శస్త్రచికిత్స చికిత్స అవసరం కావచ్చు. సోకిన కణజాలం నుండి ఏదైనా మచ్చ కణజాలం, చనిపోయిన కణజాలం, శిధిలాలు లేదా ద్రవం పేరుకుపోయిన వాటిని తొలగించడానికి శస్త్రచికిత్స తప్పనిసరి. దెబ్బతిన్న గుండె కవాటాన్ని తొలగించడానికి లేదా మరమ్మత్తు చేయడానికి, దానిని జంతు కణజాలం లేదా మానవ నిర్మిత పదార్థంతో భర్తీ చేయడానికి కూడా శస్త్రచికిత్సా విధానం అవసరం కావచ్చు.
నివారణ
క్రమం తప్పకుండా దంత పరీక్షలు చేయించుకోవడం, మంచి నోటి పరిశుభ్రతను పాటించడం వల్ల నోటిలో ఏదైనా బ్యాక్టీరియా పేరుకుపోవడాన్ని తగ్గించి, రక్త ప్రవాహంలోకి ప్రవేశించకుండా నిరోధించవచ్చు. ఇలా చేయడం ద్వారా, నోటి గాయం లేదా ఇన్ఫెక్షన్ నుండి ఎండోకార్డిటిస్ అభివృద్ధి చెందే ప్రమాదాన్ని తగ్గించగలరు. యాంటీబయాటిక్స్‌తో దంత చికిత్సను అనుసరించినట్లయితే, సూచించిన విధంగా మందులను తీసుకోవాలని నిర్ధారించుకోండి.
గుండె శస్త్రచికిత్స, పుట్టుకతో వచ్చే గుండె జబ్బులు లేదా ఎండోకార్డిటిస్ చరిత్ర ఉంటే, ఎండోకార్డిటిస్ సంకేతాలు, లక్షణాల కనిపిస్తే అప్రమత్తంగా ఉండండి. వివరించలేని అలసట లేదా నిరంతర జ్వరం పట్ల ప్రత్యేక శ్రద్ధ వహించండి.
వీటిని కూడా నివారించాలి:
- అక్రమ మాదకద్రవ్యాల వినియోగం
- పచ్చబొట్లు
- శరీర కుట్లు
- అపరిశుభ్రమైన ప్రక్రియ ద్వారా సూక్ష్మక్రిములు రక్తంలోకి ప్రవేశించే అవకాశం
ప్రమాద కారకాలు
ఆరోగ్యకరమైన హృదయం ఉంటే, ఎండోకార్డిటిస్‌ను అభివృద్ధి చేయడానికి తక్కువ అవకాశం ఉంది, కానీ ఇది ఇప్పటికీ సాధ్యమే. ఏదైనా ఇన్ఫెక్షన్‌ను ప్రేరేపించే సూక్ష్మక్రీముల శస్త్రచికిత్స ద్వారా అమర్చబడిన లేదా దెబ్బతిన్న గుండె కవాటాలపై లేదా కఠినమైన ఉపరితలం కలిగిన ఎండోకార్డియంపై అంటుకునే, విస్తరించే ధోరణిని కలిగి ఉంటాయి.
ఎండోకార్డిటిస్ రిస్క్ ఈ వ్యక్తుల్లో అధికంగా..:
- పుట్టుకతో వచ్చే గుండె లోపాలు – అసాధారణమైన గుండె కవాటం లేదా సక్రమంగా లేని హృదయ స్పందన వంటి కొన్ని రకాల గుండె జబ్బులతో జన్మించినవారికి ఎక్కువ అవకాశం.
- కృత్రిమ గుండె కవాటాలు – సాధారణ గుండె వాల్వ్ తో పోల్చినప్పుడు సూక్ష్మక్రీములు.. కృత్రిమ (ప్రొస్తెటిక్) గుండె కవాటానికి అంటుకునే అవకాశం ఉంది.
- దెబ్బతిన్న గుండె కవాటాలు – ఇన్ఫెక్షన్ లేదా రుమాటిక్ జ్వరం వంటి కొన్ని ఆరోగ్య సమస్యలు మీ గుండె కవాటాలకు ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ హాని కలిగించవచ్చు. ఇది ఎండోకార్డిటిస్‌కు ఎక్కువ అవకాశం కలిగిస్తుంది.
- ఎండోకార్డిటిస్ చరిత్ర – ఎండోకార్డిటిస్ గుండె కవాటాలు లేదా కణజాలాన్ని దెబ్బతీస్తుంది, ఇది పునరావృత గుండె ఇన్ఫెక్షన్ ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది.
- చట్టవిరుద్ధమైన ఇంట్రావీనస్ డ్రగ్ వినియోగ చరిత్ర – చట్టవిరుద్ధమైన మందులను ఇంజెక్ట్ చేసే వారికి ఎండోకార్డిటిస్ వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది. చట్టవిరుద్ధమైన మందులను ఇంజెక్ట్ చేయడానికి ఉపయోగించే సూదులు బ్యాక్టీరియాతో కలుషితం అయ్యే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంది.
