క్షయవ్యాధి (టిబి) అవలోకనం: కారణాలు, లక్షణాలు, చికిత్స

క్షయ, టిబి అనేది మైకోబాక్టీరియం ట్యూబర్‌క్యులోసిస్ అనే బ్యాక్టీరియా వల్ల కలిగే అంటువ్యాధి. ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ గ్లోబల్ ట్యూబర్‌క్యులోసిస్ నివేదిక ప్రకారం, ప్రపంచవ్యాప్తంగా అత్యధిక అంటువ్యాధి సంబంధిత మరణాల రేటుకు క్షయ కారణం. ప్రపంచవ్యాప్త మరణాలలో క్షయ వ్యాధి కారణంగా నమోదైన మరణాలు తొమ్మిదవ స్థానాన్ని అక్రమించాయి. 2016లో, ఎయిడ్స్-నెగటివ్ వ్యక్తులలో 1.3 మిలియన్ల టిబి మరణాలు నమోదయ్యాయి. అయితే ఇది 2000లో 1.7 మిలియన్ల మరణాల తరువాత నమోదైన గరిష్టం. 2016లో 90 శాతం క్షయ కేసులు పెద్దలే. కాగా అందులో 56 శాతం మంది ప్రజలు.. భారత్, ఇండోనేషియా, చైనా, ఫిలిప్పీన్స్, పాకిస్తాన్ ఐదు దేశాలలోనే నమోదు కావడం గమనార్హం. 2016లో 10.4 మిలియన్ల మందికి టిబి ఉన్నట్లు నిర్ధారణ అయింది.

టిబి బాక్టీరియం సాధారణంగా దగ్గు, తుమ్ముల సమయంలో గాలిలోకి విడుదలయ్యే చిన్న బిందువుల ద్వారా వ్యక్తి నుండి వ్యక్తికి వ్యాపిస్తుంది. ఈ బ్యాక్టీరియా సాధారణంగా ఊపిరితిత్తులకు సోకుతుంది, కానీ మెదడు, మూత్రపిండాలు లేదా వెన్నెముక వంటి శరీరంలోని ఇతర భాగాలకు కూడా సోకుతుంది. క్రియాశీల పల్మనరీ ఇన్ఫెక్షన్ ఉన్న వ్యక్తులు టిబికి మూలం. చురుకైన పల్మనరీ టిబి ఉన్న వ్యక్తి దగ్గినప్పుడు, మాట్లాడినప్పుడు, తుమ్మినప్పుడు, పాడినప్పుడు లేదా నవ్వినప్పుడు, వారు టిబి బ్యాక్టీరియం నోట్లోంచి బయటకు వచ్చి వారి ఎదుటనున్న వ్యక్తులతో పాటు సమీపంలోని వ్యక్తులకు వ్యాప్తి చేస్తారు.

అయితే వైద్యుల చికిత్సను కచ్చితంగా పాటిస్తూ.. తగు జాగ్రత్తలు తీసుకుంటే ఇది ప్రాణాంతకంగా మారదు. యాంటీబయాటిక్స్‌తో చికిత్స తీవ్రమైన ఇన్‌ఫెక్షన్ కూడా వైద్యులు నయం చేయగలరు. మీరు అకారణంగా శరీర బరువును కోల్పోవడం, నిరంతర దగ్గు, రాత్రి వేళల్లో చెమటలు పట్టడం, అకారణంగా జ్వరంగా ఉండడం క్షయ వ్యాధికి సంకేతాలు. ఈ లక్షణాలను గుర్తించిన్నట్లయితే మీరు వైద్యుడిని సందర్శించాలి. డాక్టర్ కొన్ని పరీక్షలు చేయడం ద్వారా మీకు క్షయ ఉందో లేదో నిర్ధారించవచ్చు. లక్షణాలు వ్యక్తి నుండి వ్యక్తికి మారవచ్చు, వ్యక్తులలో వ్యక్తీకరించబడిన లక్షణాలను బట్టి గుప్త, క్రియాశీల టిబిగా విభజించబడింది.

గుప్త క్షయ సంక్రమణ

• కొంతమందిలో, శరీరంలోకి ప్రవేశించిన తర్వాత, టిబి బ్యాక్టీరియా క్రియారహితంగా మారుతుంది. రోగికి ఎటువంటి లక్షణాలు కనిపించవు. అయినప్పటికీ, వారి రోగనిరోధక శక్తి తరువాత జీవితంలో బలహీనపడినట్లయితే, వారు క్రియాశీల క్షయవ్యాధికి గురయ్యే ప్రమాదం పోంచివుంది.

క్రియాశీల టిబి

• క్షయ వ్యాది సోకిన వ్యక్తిలోని రోగ నిరోధక శక్తిపై ఆధారపడి వ్యాప్తి చెందుతుంది. గుప్త క్షయ మాదిరిగా రోగనిరోధక శక్తి బలవంతంగా ఉన్నంత కాలం శరీరంలోనే కొనసాగుతూ.. బలహీనమైన వెంటనే ఇది సోకుతుంది. లేదా మొదటి కొన్ని వారాలలో అభివృద్ధి చెందుతుంది. టిబి బాక్టీరియం శరీరంలోకి ప్రవేశించిన తర్వాత చాలా సంవత్సరాలకు ఇది బలపడి బయటపడవచ్చు. అయితే ఈ క్రమంలో కూడా గుప్తంగా ఉన్న రోగి నుంచి మరొకరికి వ్యాపిస్తుంది.

· ఎయిడ్స్ లేదా హెచ్ఐవీ ఉన్న వ్యక్తులు, మద్యం వ్యసనపరులు, మాదకద్రవ్యాల అలవాటు ఉన్న వ్యక్తులు టిబి అంటువ్యాధుల ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంది. ఇతర ప్రమాద కారకాలు చివరి దశ మూత్రపిండ వ్యాధి, మధుమేహం, పోషకాహార లోపం, కొన్ని క్యాన్సర్లు. మీరు టిబి ఎక్కువగా ఉన్న ప్రాంతాలకు (సబ్-సహారా ఆఫ్రికా, భారత్, మెక్సికో వంటి దేశాలు) ప్రయాణించినప్పుడు టిబి ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది.

· ఇటీవలి సంవత్సరాలలో, టిబి ఔషధ-నిరోధక జాతులు ఉద్భవించాయి. యాంటీబయాటిక్ అన్ని బాక్టీరియాలను చంపడంలో విఫలమైనప్పుడు, మనుగడలో ఉన్న బ్యాక్టీరియా ఔషధానికి మరింత నిరోధకతను కలిగి ఉన్నప్పుడు ఇది సంభవిస్తుంది. కొన్ని టిబి బాక్టీరియా ఐసోనియాజిడ్, రిఫాంపిన్ (క్షయవ్యాధి చికిత్సలో ఉపయోగించే అత్యంత సాధారణ మందులు)కు నిరోధకతను అభివృద్ధి చేసింది.

టిబి (క్షయ) కారణాలు

క్షయ అనేది బ్యాక్టీరియా వల్ల కలిగే ఒక అంటు వ్యాధి, మైకోబాక్టీరియం ట్యూబర్‌క్యులోసిస్‌ను ట్యూబర్‌కిల్ బాసిల్లి అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది సోకిన వ్యక్తి (యాక్టివ్ టిబి) నుండి గాలిలోకి విడుదలయ్యే మైక్రోస్కోపిక్ బిందువుల ద్వారా వ్యక్తి నుండి వ్యక్తికి వ్యాపిస్తుంది. ఈ బ్యాక్టీరియా కణాంతర ఏరోబిక్, నెమ్మదిగా పెరుగుతున్న పరాన్నజీవులు. అవి ప్రత్యేకమైన సెల్ గోడను కలిగి ఉంటాయి, ఇది శరీరం రక్షణ విధానాల నుండి వాటిని రక్షిస్తుంది.

బ్యాక్టీరియా ప్రధానంగా ఊపిరితిత్తులకు సోకుతుంది, అయితే ఇది రక్తం లేదా శోషరస వ్యవస్థల ద్వారా మూత్రపిండాలు, ఎముకలు (ముఖ్యంగా ఆక్సిజన్ సమృద్ధిగా సరఫరా చేయబడిన అవయవాలు) వంటి అనేక ఇతర అవయవాలకు వ్యాపిస్తుంది. వారు యాసిడ్‌తో కడిగిన తర్వాత కూడా ఫుచ్‌సిన్, ఎరుపు రంగు వంటి కొంత రంగును నిలుపుకోవచ్చు. బ్యాక్టీరియా కణజాలానికి సోకుతుంది, నెక్రోసిస్‌కు కారణమవుతుంది. ఈ ప్రాంతాలు పొడి, మృదువైన, చీజీ రూపాన్ని కలిగి ఉంటాయి.

హెచ్ఐవి నెగిటివ్ ఇన్ఫెక్షన్ ఉన్న రోగులలో, రోగనిరోధక వ్యవస్థ బలహీనపడుతుంది, దీంతో ఆ వ్యాధిగ్రస్తులను ట్యూబర్‌కిల్ బాసిల్లి సోకితే వారిపై దాడి చేయడం తేలిగ్గా మారుతుంది. ఎయిడ్స్ తో పోరాడుతున్న రోగ నిరోధక శక్తితో అదే సమయంలో ట్యూబర్ కిల్ బాసిల్లితో పోరాడటం కష్టతరంగా మారుతుంది. గుప్త ఇన్ఫెక్షన్ ఈ వ్యక్తులలో యాక్టివ్ ఇన్ఫెక్షన్‌గా అభివృద్ధి చెందే అవకాశం ఉంది.

ఔషధ నిరోధక క్షయవ్యాధి

కొంతమంది రోగులు రెండు అత్యంత శక్తివంతమైన టిబి ఔషధాలకు (ఐసోనియాజిడ్, రిఫాంపిన్) నిరోధకతను కలిగి ఉంటారు. దీనర్థం బహుళ-ఔషధ నిరోధక క్షయవ్యాధిని కలిగి ఉంటారు. మైకోబాక్టీరియా ఈ నిరోధకత రోగి సరైన చికిత్స తీసుకోని సందర్భాలలో లేదా చికిత్స వైఫల్యం కనిపించిన సందర్భాలలో అభివృద్ధి చెందుతుంది. అరుదైన సందర్భాల్లో, తక్కువ సంఖ్యలో రోగులలో రిఫాంపిన్, ఐసోనియాజిడ్‌లకు ప్రతిఘటించే బ్యాక్టిరియా బాసిల్లి అభివృద్ధి చేందుతుంది, అలాగే ఏదైనా ఫ్లూరోక్వినోలోన్, కనామైసిన్, అమికాసిన్ లేదా కాప్రియోమైసిన్ వంటి మూడు సెకండ్-లైన్ డ్రగ్స్‌లో కనీసం ఒకటైనా చికిత్స సందర్భంగా వినియోగించి ఉంటారు. ఈ రోగులకు ఎక్స్ డీఆర్ (XDR) క్షయవ్యాధి (విస్తృతంగా ఔషధ నిరోధకత) ఉన్నట్లు తెలిసింది.

టిబి (క్షయ వ్యాధి) సంకేతాలు, లక్షణాలు

ఊపిరితిత్తుల క్షయవ్యాధి

85శాతం టిబి ఇన్ఫెక్షన్‌లకు ఇది బాధ్యత వహిస్తుంది. పల్మనరీ టిబి క్లాసికల్ క్లినికల్ లక్షణాలు, సంకేతాలు క్రింది వాటిని కలిగి ఉండవచ్చు

• రాత్రి చెమటలు
• వివరించలేని జ్వరం, దీర్ఘకాలిక దగ్గు
• ఆకలి లేకపోవడం లేదా తగ్గడం, అకారణంగా బరువు తగ్గడం
• హెమోప్టిసిస్ (రక్తపు కఫం దగ్గు), శ్వాస తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది
• ఛాతి నొప్పి
• శోషరస గ్రంథుల వాపు, అలసట
• వృద్ధ రోగులలో, న్యుమోనైటిస్ (ఊపిరితిత్తులలోని గాలి సంచులకు సంబంధించిన ఇన్ఫెక్షన్).
• అదనపు పల్మనరీ క్షయం

ఊపిరితిత్తులు (నిర్దిష్ట ప్రాంతాలు) కాకుండా ఇతర ప్రాంతాలను క్షయవ్యాధి ప్రభావితం చేసినప్పుడు ఎక్స్‌ట్రాపల్మోనరీ ట్యూబర్‌క్యులోసిస్ లక్షణాలు కనిపిస్తాయి.

ప్లూరల్ టిబి ప్లూరల్ ఎఫ్యూషన్స్ (ఊపిరితిత్తులలో ద్రవం), ఎంపైమా (ఊపిరితిత్తుల ప్లూరల్ కేవిటీలో చీము సేకరణ) కలిగి ఉంటుంది.

టిబిలో వెన్నెముక నొప్పి, వెన్ను దృఢత్వం, పక్షవాతం సాధ్యమే (దీనినే పాట్స్ వ్యాధి అని కూడా అంటారు).

టిబి మెనింజైటిస్ నిరంతర తలనొప్పి, మానసిక మార్పులు, కోమాతో ఉంటుంది.

టిబి ఆర్థరైటిస్ : అత్యంత సాధారణంగా ప్రభావితమయ్యేది తుంటి, మోకాలు.. నొప్పి ఎక్కువగా ఒకే కీలులో.

తలనొప్పి, డైసూరియా (మూత్రవిసర్జన సమయంలో నొప్పి), మూత్ర విసర్జన ఫ్రీక్వెన్సీ, జననేంద్రియ టిబి లో మూత్రపిండాలలో మాస్ లేదా గడ్డలు (గ్రాన్యులోమాస్) పెరిగింది.

మిలియరీ క్షయవ్యాధిలో మిల్లెట్ గింజలను పోలి ఉండే బహుళ చిన్న నాడ్యూల్స్ అవయవాలలో విస్తృతంగా వ్యాపించి ఉంటాయి.

క్షయ కారణంగా నమిలి మింగడం ఇబ్బంది, పొత్తికడుపు నొప్పి, మాల్ అబ్జర్ప్షన్, నయం కాని పూతల, అతిసారం (రక్తం ఉండవచ్చు లేదా ఉండకపోవచ్చు) వంటివి కనిపిస్తాయి.

అరుదుగా టిబి గుండె చుట్టూ ఉన్న ప్రాంతాలకు సోకుతుంది. ఇది గుండె చుట్టూ ద్రవం పేరుకుపోయి వాపుకు కారణమవుతుంది. ఈ పరిస్థితి ప్రాణాంతకంగా కూడా మారుతుంది. దీనిని కార్డియాక్ టాంపోనేడ్ అంటారు.

టిబి (క్షయ) ప్రమాద కారకాలు

రోగి రోగనిరోధక శక్తి బలహీనమైనప్పుడు టిబి వచ్చే ప్రమాదం పెరుగుతుంది. టిబితో సంబంధం కలిగి ఉన్న పలు ప్రమాద కారకాలు

• బలహీనమైన రోగనిరోధక వ్యవస్థ కలిగిన పిల్లలు, వృద్ధులు (ముఖ్యంగా సానుకూల టిబి చర్మ పరీక్ష ఉన్నవారు)
• హెచ్ఐవి సంక్రమణ, మధుమేహం ఉన్న రోగులు
• మాదకద్రవ్యాల అలవాటు ఉన్న వ్యక్తులు (ముఖ్యంగా మాదకద్రవ్యాల వ్యవసపరుల రోగనిరోధక వ్యవస్థలు బలహీనంగా ఉంటాయి. దీంతో టిబి బాక్టీరియా దాడికి గురైనప్పుడు వారికి ఎక్కువ ప్రమాదం పొంచివుంటుంది)
• టిబి ప్రభావం ఎక్కువగా ఉన్న దేశాల (ఆఫ్రికా, రష్యా, తూర్పు యూరప్, ఆసియా, లాటిన్ అమెరికా, కరేబియన్ దీవులు) నుండి సందర్శకులు, వలసదారులతో సన్నిహితంగా ఉండే వ్యక్తులు
• అవయవ మార్పిడి చేయించుకున్న రోగులు
• మూత్రపిండాల వ్యాధులతో బాధపడుతున్న రోగులు
• కీమోథెరపీ వంటి రోగనిరోధక శక్తిని తగ్గించే చికిత్స పొందుతున్న వ్యక్తులు
• పోషకాహార లోపం, సిలికోసిస్ ఉన్నవారు
• ధూమపానం చేసేవారు
• రుమటాయిడ్ ఆర్థరైటిస్, సోరియాసిస్, క్రోన్’స్ వ్యాధి చికిత్సకు ఉపయోగించే కొన్ని మందులు.
• అధిక పేదరికం, జనాభా సాంద్రత అధికంగా కలిగిన దేశాల్లో

క్షయ వ్యాధిని ఎలా నిర్ధారణ చేస్తారు.?

చర్మ పరీక్ష / టీఎస్టీ పరీక్ష

చర్మ పరీక్షను మాంటౌక్స్ ట్యూబర్‌కులిన్ చర్మ పరీక్ష (లేదా) ట్యూబర్‌కులిన్ చర్మ పరీక్ష (లేదా) TST అని పిలుస్తారు. మీకు ట్యూబర్‌కిల్ బ్యాక్టీరియా ఉందో లేదో తెలుసుకోవడానికి ఈ చర్మ పరీక్ష చేయవచ్చు. ఈ పరీక్షలో, 0.1 మిల్లీలీటర్ పిపిడి (PPD) ప్యూరిఫైడ్ ప్రొటీన్ డెరివేటివ్ / ట్యూబర్‌కులిన్ చంపబడిన మైకోబాక్టీరియా నుండి తయారైన సారం చర్మం పై పొర కింద ఇంజెక్ట్ చేయబడుతుంది. మీరు 2-3 రోజుల తర్వాత మీ చర్మంపై వెల్ట్ లేదా ఇన్డ్యూరేషన్‌ను గమనించినట్లయితే, మీరు సానుకూల ఫలితాన్ని పొందవచ్చు.

ఈ పరీక్ష మీకు యాక్టివ్ ఇన్‌ఫెక్షన్ ఉందో లేదో నిర్ధారించదు కానీ మీరు ఇంతకు ముందు టిబికి గురైనట్లయితే అది తెలియజేస్తుంది. అయితే, పరీక్ష ఎల్లప్పుడూ సరైనది కాదు. ఇటీవల బిసీజీ (BCG) వ్యాక్సిన్ తీసుకున్న వ్యక్తులలోనూ పాజిటివ్ ఫలితాలు వచ్చాయి. కొంతమంది రోగులు యాక్టివ్ టిబి లేనప్పుడు కూడా పరీక్షకు ప్రతిస్పందిస్తారు, ఇక మరికొందరు టిబి ఉన్నప్పటికీ పరీక్షకు ప్రతిస్పందించరు.

ఛాతీ ఎక్స్-రే: మీ పిపిడి పరీక్ష సానుకూలంగా ఉందని మీ వైద్యుడు కనుగొంటే, మీరు ఛాతీ ఎక్స్-రే తీసుకోవాలని అతను సిఫారసు చేయవచ్చు. ఛాతీ ఎక్స్-రేలో మీ ఊపిరితిత్తులలో చిన్న మచ్చలు కనిపిస్తే, అది క్రియాశీల టిబి సంక్రమణను సూచిస్తుంది. మీ శరీరం ట్యూబర్‌కిల్ బ్యాక్టీరియాను వేరుచేయడానికి ప్రయత్నించినప్పుడు, ఊపిరితిత్తులలోని ఈ మచ్చలు ఎక్స్-రేలో కనిపిస్తాయి.

కఫ పరీక్ష

టిబి బ్యాక్టీరియా కోసం పరీక్షించడానికి మీ ఊపిరితిత్తుల లోతు నుండి కఫం సేకరించబడుతుంది. మీ కఫం పరీక్ష సానుకూలంగా ఉంటే, మీకు యాక్టివ్ టిబి ఇన్ఫెక్షన్ ఉందని నివేదికను పరిశీలించి వైద్యులు నిర్థారిస్తారు. ఆ వెంటనే చికిత్సను కూడా ప్రారంభిస్తారు. టీబీ బ్యాక్టీరియా ఇతరులకు వ్యాపించకుండా ఉండేందుకు ప్రత్యేక మాస్క్ ధరించడం, బహిరంగ ప్రదేశాలకు దూరంగా ఉండడం వంటి ముందుజాగ్రత్త చర్యలు తప్పనిసరిగా తీసుకోవాలి.

కల్చర్ పరీక్ష

కఫం కల్చర్ లేదా టిష్యూ బయాప్సీ కల్చర్ పరీక్ష నుండి మైకోబాక్టీరియా అధిక పెరుగుదల క్రియాశీల క్షయవ్యాధి ఉనికిని నిర్ధారిస్తుంది. మైకోబాక్టీరియా నెమ్మదిగా పెరుగుతున్న బ్యాక్టీరియా, కాబట్టి అవి ప్రత్యేక మాధ్యమంలో పెరగడానికి వారాలు పట్టవచ్చు.

ఇతర పరీక్షలు

ఐజీఆర్ఏ (IGRA) (ఇంటర్ఫెరాన్-గామా విడుదల పరీక్షలు): ఈ పరీక్షలు మైకోబాక్టీరియం క్షయవ్యాధికి రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను కొలవగలవు.

సానుకూల లక్షణాలు, సానుకూల కఫం స్మెర్, కల్చర్ టెస్ట్ లలో పాజిటివ్ వచ్చిన వ్యక్తులను టిబి ఇన్ఫెక్షన్ (యాక్టివ్ టిబి) కలిగి ఉన్నట్లు పరిగణిస్తారు.

క్షయ వ్యాధి చికిత్సా విధానం

టిబితో బాధపడుతున్నవారికి, వారి సంక్రమణ రకాన్ని బట్టి ఆరు నుండి తొమ్మిది నెలల వరకు ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మందులు తీసుకోవలసి ఉంటుంది. టిబి చికిత్స క్రింది కారకాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది:

టిబి సంక్రమణ రకం, మైకోబాక్టీరియా ఔషధ సున్నితత్వం

ఐసోనియాజిడ్ (INH), రిఫాంపిన్ (RIF), ఇథాంబుటోల్ (EMB), పైరజినామైడ్ ఉపయోగించే ఫ్రంట్-లైన్ మందులు. మీరు పల్మనరీ టిబితో బాధపడుతున్నట్లయితే, మీ చికిత్స కోర్సులో రెండు నుండి మూడు వారాల పాటు అంటు వ్యాధి లక్షణాలను కలిగి ఉంటారు. సిడీసి యాక్టివ్ క్షయ వ్యాధి (ఔషధ-అనుకూలమైన టిబి జీవులు) కోసం ప్రాథమిక చికిత్స షెడ్యూల్ కోసం మార్గదర్శకాలు ఇలా ఉన్నాయి:

ఎ) ప్రారంభ దశలో: రోజువారీ ఐసోనియాజిడ్, రిఫాంపిన్, పైరజినామైడ్, ఇథాంబుటోల్ ప్రాధాన్యత కలిగిన నియమావళి. ప్రత్యామ్నాయ నియమాలలో రోజువారీ ఐసోనియాజిడ్, రిఫాంపిన్, పైరజినామైడ్, ఇథాంబుటోల్ 14 డోసులు (2 వారాలు), తర్వాత వారానికి రెండుసార్లు 12 డోసులు (6 వారాలు) ఉన్నాయి.

బి) కొనసాగింపు దశలో

126 మోతాదులకు (18 వారాలు) రోజువారీ ఐసోనియాజిడ్, రిఫాంపిన్ లేదా ఐసోనియాజిడ్, రిఫాంపిన్ వారానికి రెండుసార్లు 36 డోసులు (18 వారాలు) ఐసోనియాజిడ్, రిఫాంపిన్ వారానికి రెండుసార్లు 36 మోతాదులకు (18 వారాలు) ఐసోనియాజిడ్, రిఫాంపిన్ ప్రత్యామ్నాయ నియమావళి. 54 మోతాదులకు (18 వారాలు).

ఔషధ-నిరోధకత, బహుళ-ఔషధ-నిరోధక క్షయవ్యాధి

ఔషధ-నిరోధకత MDR టిబి చికిత్స చేయడం కష్టం. MDR, XDR టిబి ఉన్న రోగులలో అనేక విధానాలను CDC సిఫార్సు చేసింది, ఇందులో వేరియబుల్ ట్రీట్‌మెంట్ షెడ్యూల్‌లు, ఇతర టిబి వ్యతిరేక మందులు ఉన్నాయి. మీరు టిబి డ్రగ్-రెసిస్టెంట్ రూపంలో సోకినట్లయితే, ఆరు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వేర్వేరు మందులతో చికిత్స అవసరం కావచ్చు.

ఎఫ్డీయే చేత ఆమోదించబడిన కొత్త మందులు & చికిత్స షెడ్యూల్‌లు

· ఎండీఆర్(MDR) టిబి, చికిత్స కోసం Bedaquiline (Serturo) ఆమోదించబడింది

· మోక్సిఫ్లోక్సాసిన్ (యాంటీమైక్రోబయల్ డ్రగ్‌తో)పై పరిశోధనలు చికిత్స ప్రోటోకాల్‌లలో సహాయపడవచ్చని సూచిస్తున్నాయి.

శస్త్ర చికిత్సలు

ఊపిరితిత్తుల విధ్వంసం తీవ్రంగా ఉన్నప్పుడు కొంతమంది రోగులలో వ్యాధిగ్రస్త ఊపిరితిత్తుల కణజాలం శస్త్రచికిత్స విచ్ఛేదనం జరుగుతుంది.

దుష్ప్రభావాలు

ఆకలి లేకపోవడం, కామెర్లు, వికారం లేదా వాంతులు, గాయాలు (రక్తస్రావం) మరియు దృష్టిలో మార్పులు టిబి చికిత్స యొక్క కొన్ని దుష్ప్రభావాలు.

టిబి మందులు తీసుకునే వ్యక్తులు కాలేయానికి హాని కలిగించే అధిక మోతాదు యాంటీబయాటిక్‌లకు దూరంగా ఉండాలి మరియు ముదురు మూత్రం, ఆకలి లేకపోవడం, వివరించలేని వికారం లేదా వాంతులు, కామెర్లు లేదా చర్మం పసుపు రంగులోకి మారడం లేదా మూడు కంటే ఎక్కువ జ్వరం వంటి లక్షణాల గురించి తప్పనిసరిగా తెలుసుకోవాలి.

క్షయ వ్యాధి నుంచి నివారణ పోందడం ఎలా.?

1) మందుల పూర్తి కోర్సు : యాక్టివ్ టిబి ఉన్న రోగులలో, మందుల యొక్క పూర్తి కోర్సును పూర్తి చేయడం చాలా ముఖ్యమైన దశ. మీరు ముందుగానే చికిత్సను ఆపివేసినా లేదా మోతాదులను దాటవేసినా వ్యాధిని నివారించడం కష్టం. అంతేకాదు, టిబి బ్యాక్టీరియా అత్యంత శక్తివంతంగా మారడమే కాకుండా మందులకు (ఉదా: రిఫాంపిన్ మరియు ఐసోనియాజిడ్) నిరోధకతను అభివృద్ధి చేసుకుంటుంది. ఔషధ-నిరోధక జాతులు చికిత్స చేయడం కష్టయూ కాదు ప్రాణాంతకం కూడా కావచ్చు.

2) టిబి పరీక్ష: మీరు టిబి ప్రాబల్యం ఎక్కువగా ఉన్న ప్రాంతంలో నివసిస్తుంటే లేదా మీరు టిబి బ్యాక్టీరియా ద్వారా ప్రభావితమవుతారని మీరు అనుమానించినట్లయితే, మీరు టిబి కోసం పరీక్షించబడాలి. మీరు పాజిటివ్‌గా పరీక్షించినట్లయితే, మీ ఆరోగ్య సంరక్షణ నిపుణులు మీకు మందులు తీసుకోమని సలహా ఇవ్వవచ్చు.

3) మిమ్మల్ని, మీ కుటుంబాన్ని రక్షించుకోండి : చురుకైన టిబి మాత్రమే అత్యంత అంటువ్యాధి. యాక్టివ్ టిబి ఇన్ఫెక్షన్ విషయంలో, మీ కుటుంబ సభ్యులు, స్నేహితులకు టిబి వ్యాప్తి చెందకుండా నిరోధించడానికి మీరు తీసుకోవలసిన కొన్ని జాగ్రత్తలు ఉన్నాయి.

• దగ్గుతున్నప్పుడు లేదా ఇతర వ్యక్తులతో మాట్లాడేటప్పుడు (గాలిలో బ్యాక్టీరియా వ్యాప్తి చెందకుండా ఉండటానికి) మీ నోటిని టిష్యూ లేదా రుమాలుతో కప్పుకోండి.
• చికిత్స మొదటి 3 వారాలలో సంక్రమణ ప్రమాదాన్ని తగ్గించడానికి మీరు మాస్క్ ధరించవచ్చు.
• గదులకు సరైన వెంటిలేషన్ అవసరం. టిబి బాక్టీరియా మూసిన గదులు, చిన్న ప్రదేశాలలో మరింత సులభంగా వ్యాప్తి చెందుతుంది.
• యాక్టివ్ టిబి సంక్రమణ మొదటి కొన్ని వారాలకు మాత్రమే పరిమితం. ఈ సమయంలో ఇతర వ్యక్తులతో ఒకే గదిలో భాగస్వామ్యం చేయడం లేదా నిద్రించడం మానుకోండి. కార్యాలయాలు, పాఠశాలలు, పార్కులు మొదలైన బహిరంగ ప్రదేశాలకు వెళ్లడం మానుకోండి.
• బహుళ-ఔషధ నిరోధక టిబి, విస్తృత ఔషధ-నిరోధక టిబిలు: క్షయ ప్రబలుతున్న ప్రాంతాల్లో అనుమానాస్పద కేసులను టిబిగా నిర్థారించడం ద్వారా నిరోధించవచ్చు. రోగులపై సత్వర పర్యవేక్షణ, సిఫార్సు చేయబడిన చికిత్స మార్గదర్శకాలను అనుసరించడం, చికిత్సకు రోగుల ప్రతిస్పందనను పర్యవేక్షించడం, చికిత్సను పూర్తి చేయడం వంటివి కూడా MDR, XDR టిబిని నిరోధించగలవు.
• టిబి వ్యాప్తి చెందకుండా జాగ్రత్తలు తీసుకోవడానికి ఇన్ఫెక్షన్ నియంత్రణ, వృత్తిపరమైన ఆరోగ్య సంరక్షణ నిపుణులను తప్పనిసరిగా సంప్రదించాలి. మరీ ముఖ్యంగా ఒకే ప్రాంతంలో ఎక్కువ మంది ఉండే జైళ్లు, నర్సింగ్ హోమ్‌లు, షెల్టర్ హోమ్, తదితర ప్రదేశాలలో పర్యవేక్షణ అవసరం.
• టిబి వ్యాప్తిని నివారించడానికి అవసరమైన పర్యావరణ, పరిపాలనా చర్యలు తీసుకోవాలి. ఆ జాగ్రత్తలు లేదా విధానాలను అమలు చేసిన తర్వాత, టిబి ప్రమాదం తగ్గుతుంది. వ్యక్తిగత శ్వాసకోశ రక్షణ పరికరాల వాడకంతో సహా అదనపు వ్యక్తిగత చర్యలు కూడా తీసుకోవచ్చు.
• బాసిల్లస్ కాల్మెట్-గ్యురిన్ (BCG) టీకా టీబీ ప్రబలంగా ఉన్న ప్రాంతాల్లో క్షయవ్యాధి తీవ్రమైన రూపాలను నివారించడానికి శిశువులకు ఇవ్వబడుతుంది.