ఎముకల పటుత్వానికి అవసరమైన విటమిన్ కె లభించే ఆహారాలు - Health Benefits and sources of Vitamin K in Telugu

విటమిన్ కె అనేది కొవ్వులో కరిగే విటమిన్. రక్తం గడ్డకట్టడం, ఎముకల జీవక్రియ, రక్తంలో కాల్షియం స్థాయిలను నియంత్రించడంలో క్రియాశీలక పాత్ర పోషిస్తుందీ విటమిన్ కె. బ్లడ్ క్లాట్ కావడంతో పాటు ఎముకల జీవక్రియలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించే ప్రోటిన్.. ప్రోథ్రాంబిన్‌. దీనిని ఉత్పత్తి చేయడంలో శరీరానికి విటమిన్-కె అత్యంత అవసరం. గుండె జబ్బులు నియంత్రణ కోసం.. రక్తాన్ని పలచబరిచే ఔషధాలు వార్ఫరిన్ లేదా కౌమాడిన్ మందుల వినియోగం కొంత ప్రతికూల ప్రభావాన్ని కనబర్చవచ్చు. వీటిని ఉపయోగించే వ్యక్తులు వైద్యుల సిఫార్సు లేకుండా అదనపు విటమిన్ కె తీసుకోవడం సముచితం కాదు.

కాగా, విటమిన్ కె లోపం అత్యంత అరుదుగా తలెత్తుతుంది. అయితే ఈ లోపం తీవ్రమైన సందర్భాల్లో, రక్తం గట్టకట్టే సమయాన్ని పెంచేస్తుంది. దీంతో విటమిన్ కె లోపం తలెత్తిన వారిలో గాయాలు, లేక రక్తస్రావం జరిగిన క్రమంలో అధిక రక్తస్రావం జరుగుతుంది. ఇది ఒక్కోక్క సందర్భంలో ప్రాణాపాయానికి కూడా దారితీస్తుంది.

కాగా, విటమిన్ కెలో రెండు రకాలు ఉన్నాయి. అవి విటమిన్ కె1 మొక్కల నుండి వస్తుంది. ఫైలోక్వినోన్ గా పిలవబడే విటమిన్ కే1 ఆహార విటమిన్ కె ప్రధాన రకం. తక్కువ మూలం విటమిన్ కె2 లేదా మెనాక్వినోన్, ఇది కొన్ని జంతు ఆధారిత, పులియబెట్టిన ఆహారాలలో లభిస్తుంది. విటమిన్ కె 1 (ఫైలోక్వినోన్), ఇది మొక్కల ఆహారాలలో కనిపిస్తుంది, విటమిన్ కె 2 (మెనాక్వినోన్), ఇది గట్‌లో బ్యాక్టీరియా ద్వారా ఉత్పత్తి అవుతుంది, అంతేకాదు కొన్ని జంతువుల ఆహారాలలో కూడా కనిపిస్తుంది.

విటమిన్ కె ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు Vitamin K Health benefits

ఫిలోక్వినోన్ గా పిలువబడే విటమిన్ కె1 పలు మొక్కలలో కనిపిస్తుంది. ప్రజలు దీనిని తిన్నప్పుడు, పెద్ద ప్రేగులోని బ్యాక్టీరియా దానిని దాని నిల్వ రూపమైన విటమిన్ కె2 గా మారుస్తుంది. ఇది చిన్న ప్రేగులలో గ్రహించబడుతుంది, కొవ్వు కణజాలం, కాలేయంలో నిల్వ చేయబడుతుంది. విటమిన్ కె లేకుండా, శరీరం ప్రోథ్రాంబిన్‌ను ఉత్పత్తి చేయదు, ఇది రక్తం గడ్డకట్టడానికి, ఎముక జీవక్రియకు అవసరమైన గడ్డకట్టే కారకం.

దాదాపుగా ప్రపంచ ప్రజలు విటమిన్-కె లోపానికి గురికాలేదు. అయితే కొందరు మాత్రం ఈ ప్రమాదంలోని చేరుకున్నారు. ఇక అగ్రరాజ్యం అమెరికా సహా భారత్ వరకు ఈ విటమిన్ లోపంతో బాధపడే వారి సంఖ్య దాదాపుగా చాలా తక్కువ. అయితే నవజాత శిశువులు, మాలాప్సోర్ప్షన్ సమస్య ఉన్నవారిని విటమిన్ కె లోపం ప్రభావితం చేస్తుంది. ఉదాహరణకు, షార్ట్-బవెల్ సిండ్రోమ్, సిస్టిక్ ఫైబ్రోసిస్, సెలియాక్ డిసీజ్ లేదా అల్సరేటివ్ కొలిటిస్ ఉన్నవారిలో విటమిన్ కె లోపం కనబడుతుంది. నవజాత శిశువులలో సాధారణంగా పుర్రెలో రక్తస్రావం జరిగిన సందర్భాలలో ప్రాణాపాయం కలగకుండా వారిని రక్షించడానికి వైద్యులు విటమిన్ కె ఇంజెక్షన్ ను ఇస్తారు. లేనిపక్షంలో నవజాత శిశువుల్లో విటమిన్ కె లోపం ప్రాణాంతకం అయ్యే ప్రమాదం ఉంది.

విటమిన్ కె కోసం సిఫార్సు చేయబడిన తగినంత తీసుకోవడం బాధితుల వయస్సు, లింగంపై ఆధారపడి ఉంటుంది. పలు పోషకాల మాదిరిగా ఈ విటమిన్ కూడా మహిళల కంటే పురుషులే అధికంగా తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. 19 సంవత్సరాలు, అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న మహిళలు రోజుకు 90 మైక్రోగ్రాముల విటమిన్ కె తీసుకోవాల్సి ఉండగా, 19 ఏళ్లు దాటిన పురుషులు రోజుకు 120 మైక్రోగ్రాములను తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. ఇక 19 ఏళ్ల కంటే తక్కువ వయస్సున్నవారు ఎంత మేరకు విటమిన్ కె తీసుకోవాలన్న విషయం అయితే స్పష్టంగా తెలియకపోయినప్పటికీ ఈ విటమిన్ ఎక్కువగా తీసుకోవడం వల్ల వచ్చే దుష్ప్రభావాలు మాత్రం లేవని చెప్పవచ్చు.

లాభాలు Vitamin K Uses

విటమిన్ కె శరీరానికి వివిధ రకాలుగా మేలు చేస్తుంది.

ఎముకల ఆరోగ్యం Vitamin K Bone health

విటమిన్ కె లోపం కారణంగా బోలు ఎముకల వ్యాధి కూడా ఉత్పన్నమయ్యే ప్రమాదం ఉంది. ఈ రెండింటికీ మధ్య సహసంబంధం ఉన్నట్లు కనిపిస్తుంది. అయితే విటమిన్ కె బలమైన ఎముకల నిర్వహణకు తోడ్పడుతుందని, ఎముకల సాంద్రతను మెరుగుపరుస్తుందని, పగుళ్లు వచ్చే ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుందని అనేక అధ్యయనాలు సూచించాయి. అయితే, పరిశోధన దీనిని ధృవీకరించలేదు.

అభిజ్ఞా ఆరోగ్యం Vitamin K Cognitive health

విటమిన్ కె పెరిగిన రక్త స్థాయిలు వృద్ధులలో మెరుగైన ఎపిసోడిక్ మెమరీతో ముడిపడి ఉన్నాయి. ఒక అధ్యయనంలో, విటమిన్ కె1 అత్యధిక రక్త స్థాయిలతో 70 సంవత్సరాల కంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న ఆరోగ్యకరమైన వ్యక్తులు అత్యధిక శబ్ద ఎపిసోడిక్ మెమరీ పనితీరును కలిగి ఉంటారు.

గుండె ఆరోగ్యం Vitamin K Heart health

విటమిన్ కె, హృదయ ధమనులలో పేరుకుపోయే కాల్షియం ఖనిజాలను నిరోధించడం ద్వారా రక్తపోటును తగ్గించడంలో సహాయపడవచ్చు. ఇది శరీరంలో రక్తాన్ని స్వేచ్ఛగా సరఫరా చేయడంతో పాటు ఎలాంటి ఒత్తిడికి గురికాకుండా పంప్ చేయడానికి గుండెను అనుమతిస్తుంది. ఖనిజీకరణ సహజంగా వయస్సుతో సంభవిస్తుంది, ఇది గుండె జబ్బులకు ప్రధాన ప్రమాద కారకం. విటమిన్ కె తగినంత తీసుకోవడం కూడా స్ట్రోక్ ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుందని చూపబడింది.

విటమిన్ కె వనరులు Vitamin K Sources

విటమిన్ కె1 కాలే, స్విస్ చార్డ్ వంటి ఆకు కూరలలో అధిక మొత్తంలో లభిస్తుంది. ఇతర వనరులలో కూరగాయల నూనెలు, కొన్ని పండ్లు ఉన్నాయి. మెనానోక్విన్స్ లేదా కె2 వనరులలో మాంసం, పాల ఉత్పత్తులు, గుడ్లు, పులియబెట్టిన సోయా బీన్స్ నుండి తయారు చేయబడిన జపనీస్ “నాటో” ఉన్నాయి.

విటమిన్ కె అధికంగా లభించే కొన్ని ఆహార వనరులివే:

• ఆకుపచ్చ కూరగాయలు: కాలే, బచ్చలికూర, కొల్లార్డ్ ఆకుకూరలు, స్విస్ చార్డ్ అన్నీ విటమిన్ కె 1 అద్భుతమైన వనరులు.
• క్రూసిఫరస్ కూరగాయలు: బ్రోకలీ, కాలీఫ్లవర్, బ్రస్సెల్స్ మొలకల్లో విటమిన్ కె 1 పుష్కలంగా లభిస్తుంది.
• సోయాబీన్స్: సోయాబీన్స్, టోఫు, సోయా మిల్క్ వంటి సోయాబీన్ ఉత్పత్తులు విటమిన్ కె 1 మంచి మూలం.
• జంతు ఉత్పత్తులు: గుడ్డు సొనలు, కాలేయం, చెడ్డార్, నీలి జున్ను వంటి కొన్ని రకాల జున్ను, విటమిన్ కె 2 కొద్ది మొత్తంలో లభిస్తుంది.
• పులియబెట్టిన ఆహారాలు: నాట్టో, సౌర్క్రాట్, కిమ్చి వంటి పులియబెట్టిన ఆహారాలు విటమిన్ కె 2 మంచి వనరులు.

అంతేకాకుండా వేటిలో ఎంత మేర విటమిన్ కె లభిస్తుందో తెలుసుకుందాం:

• పార్స్లీ 10 రెమ్మలు 90 మైక్రోగ్రాములు కలిగి ఉంటాయి
• 3-ఔన్స్ నాటోలో 850 మైక్రోగ్రాములు విటమిన్ కె లభిస్తుంది
• అర కప్పు ఫ్రీజ్ చేసి, ఉడకబెట్టిన కొల్లార్డ్ గ్రీన్స్ లో 530 మైక్రోగ్రాములు ఉంటుంది
• ఒక కప్పు పచ్చి బచ్చలికూరలో 145 మైక్రోగ్రాములు ఉంటుంది
• 1 టేబుల్ స్పూన్ సోయాబీన్ నూనెలో 25 ఎంసిజి ఉంటుంది
• అరకప్పు ద్రాక్షలో 11 మైక్రోగ్రాములు ఉంటుంది
• గట్టిగా ఉడికించిన గుడ్డులో 4 మైక్రోగ్రాములు ఉంటుంది

విటమిన్ కె ని తీసుకునె అహార రెసిపీలు ఇవే: Vitamin K Recipe tips

విటమిన్ కె లోపాన్ని అధిగమించడానికి ఆరోగ్యకరమైన వంటకాలతో రిజిస్టర్డ్ డైటీషియన్ అభివృద్ధి చేసిన రెసిపీలను పరిశీలిస్తే..

• వెల్లుల్లిని జోడించిన కాలేతో పాటుగా వేయించిన జీడిపప్పుతో కాల్చిన హాలిబట్ తీసుకోవడం
• బచ్చలికూర పప్పు
• వేయించిన పెకాన్లు & అవకాడోతో.. పెనంపై వేయించిన బ్రస్సెల్స్ మొలకలు
• బచ్చలికూర-పెస్టో సలాడ్
• ఆహార కొవ్వును శరీరం గ్రహించడంలో విటమిన్ కె మెరుగుపరుస్తుంది, కాబట్టి ఆకుపచ్చ ఆకులను, చినుకులు, ఆలివ్ నూనె సలాడ్ లలో పుష్కలంగా ఉన్న విటమిన్ కె తీసుకోవడం సముచితం.

ప్రమాదాలు Vitamin K Risks

విటమిన్ కె కోసం సహించదగిన గరిష్ట పరిమితి నిర్ణయించబడలేదు. కాగా, ఇది ఎక్కువగా తీసుకుంటే దాని వల్ల దుష్ప్రభావాలు కలుగుతాయనేది చాలా అరుదు, విటమిన్ కె ఉన్న ఆహారాన్ని తినడం వల్ల సంభవించే అవకాశం లేదు. అయితే, ఏదైనా సప్లిమెంట్ తీసుకోవడం విషపూరితం కావచ్చు. విటమిన్ కె అనేక సాధారణ మందులతో సంకర్షణ చెందుతుంది, వీటిలో రక్తం-సన్నబడటం, యాంటీ కన్వల్సెంట్లు, యాంటీబయాటిక్స్, కొలెస్ట్రాల్-తగ్గించే మందులు, బరువు తగ్గించే మందులు ఉన్నాయి. మెదడు లేదా గుండెకు రక్త ప్రవాహాన్ని నిరోధించే హానికరమైన రక్తం గడ్డకట్టడాన్ని నిరోధించడానికి వార్ఫరిన్ వంటి రక్తం పలచబడే మందులను ఉపయోగిస్తారు. అవి విటమిన్ కె గడ్డకట్టే సామర్థ్యాన్ని తగ్గించడం లేదా ఆలస్యం చేయడం చేస్తాయి. విటమిన్ కె తీసుకోవడం అకస్మాత్తుగా పెరగడం లేదా తగ్గించడం ఈ ఔషధాల ప్రభావాలకు ఆటంకం కలిగిస్తుంది. విటమిన్ కె తీసుకోవడం రోజురోజుకు స్థిరంగా ఉండటం వలన ఈ సమస్యలను నివారించవచ్చు.

యాంటీకాన్వల్సెంట్స్, గర్భధారణ సమయంలో లేదా తల్లిపాలు ఇస్తున్నప్పుడు తీసుకుంటే, పిండం లేదా నవజాత శిశువులో విటమిన్-కె లోపం వచ్చే ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది. యాంటీ కన్వల్సెంట్లకు ఉదాహరణలు ఫెనిటోయిన్ మరియు డిలాంటిన్. కొలెస్ట్రాల్-తగ్గించే మందులు కొవ్వు శోషణకు ఆటంకం కలిగిస్తాయి. విటమిన్ కె ని గ్రహించడానికి ఆహార కొవ్వు అవసరం, కాబట్టి ఈ మందులను తీసుకునే వ్యక్తులు లోపం వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఈ మందులలో దేనినైనా తీసుకుంటున్న ఎవరైనా వారి విటమిన్ కె తీసుకునే ముందు వైద్యునిని సంప్రదించి వారి సూచన మేరకు నడుచుకోవడం సముచితం. శరీరానికి తగినంత పోషకాలు ఉండేలా చూసుకోవడానికి ఉత్తమ మార్గం ఏమిటంటే, పుష్కలంగా పండ్లు, కూరగాయలతో కూడిన సమతుల్య ఆహారం తీసుకోవడం. పోషకాలు, ఖనిజాలు, విటమిన్ల లోపం విషయంలో వైద్య పర్యవేక్షణలో మాత్రమే సప్లిమెంట్లను ఉపయోగించాలి.