జింక్ టాక్సిసిటీ Zinc Toxicity
జింక్ ఈ ఖనిజం వివిధ శారీరక విధులలో ఆహార పోషకంగా కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. జింక్ లోపంతో రోగ నిరోధకత తీరును నెమ్మదింపజేస్తుంది, దీంతో పాటు గాయాలు నెమ్మదిగా తగ్గడం, ఆకలి లేకపోవడం, జుట్టు రాలడం లాంటి లక్షణాలు ఉత్పన్నం అవుతాయి. జింక్ కణాల పెరుగుదలను ప్రోత్సహించే ముఖ్యమైన పోషకం. ఇన్ని సులక్షణాలు ఉన్ననప్పటికీ, జింక్ యొక్క అధిక వినియోగం హానికరమైన ప్రభావాలను కలిగి ఉంటుంది. ఇది వికారం, విరేచనాలు మరియు తలనొప్పి వంటి లక్షణాలకు దారితీస్తుంది. చాలా మల్టీవిటమిన్లు జింక్ కలిగి ఉన్నాయని గమనించాలి, ఇది ఈ రూపంలో అవసరమైన మరియు సాపేక్షంగా సురక్షితం. అదనంగా, జింక్ ఆహార వనరుల ద్వారా పొందవచ్చు. అయినప్పటికీ, పెయింట్ మరియు రంగులు వంటి కొన్ని పదార్థాలతో కలిపినప్పుడు జింక్ విషపూరితంగా మారుతుంది. అధికంగా జింక్ తీసుకోవడం వల్ల విషపూరితం ఏర్పడుతుంది, జీర్ణశయాంతర అసౌకర్యానికి కారణమవుతుంది మరియు శరీరంలోని రాగి మరియు ఇనుము వంటి ఇతర రసాయనాల సమతుల్యతకు అంతరాయం కలిగించవచ్చు.
జింక్ అంటే ఏమిటి? What is Zinc?
జింక్ అనేది మొక్కల మరియు జంతు ఆధారిత ఆహారాలు మరియు సప్లిమెంట్ల శ్రేణి నుండి పొందగలిగే కీలకమైన పోషకం. ఆరోగ్యకరమైన చర్మాన్ని నిర్వహించడానికి, రోగనిరోధక పనితీరుకు మద్దతు ఇవ్వడానికి మరియు కణాల పెరుగుదలను ప్రోత్సహించడానికి ఇది చాలా ముఖ్యమైనది. అదనంగా, ఇది వాపు, మొటిమలు మరియు ఇతర ఆరోగ్య సమస్యల నుండి రక్షణను అందిస్తుంది. మీ శరీరం జింక్‌ను ఉత్పత్తి చేయలేదు కావున, దానిని ఆహార వనరులు లేదా సప్లిమెంట్ల ద్వారా పొందడం అవసరం.
జింక్ యొక్క ప్రయోజనాలు Benefits of Zinc
జింక్ అనే ఖనిజం శరీరానికి చాలా కీలక పనులను నిర్వహించడంలో సహయం చేస్తోంది. ఈ ఖనిజం సమపాళ్లలో శరీరంలో ఉన్న కారణంగా అనేక రకాల ప్రయోజనాలను కలిగి ఉంది, వాటిలో కొన్ని:
- డీఎన్ఏ (DNA) వ్యక్తీకరణ మరియు పొర స్థిరీకరణలో కీలక పాత్ర పోషించే ఎంజైమాటిక్ ప్రతిచర్యలలో జింక్ సహ-కారకంగా పనిచేస్తుంది.
- విటమిన్ ఎ జీవక్రియ
- జీర్ణ వ్యవస్థ
- ఘ్రాణ వ్యవస్థ
- పిండం పెరుగుదల మరియు అభివృద్ధికి దాని బహుముఖ విధులు కూడా ముఖ్యమైనవి.
- రాగి స్థాయిలతో జింక్ యొక్క విలోమ సంబంధం శరీరంలో దాని పాత్ర యొక్క మరొక ముఖ్యమైన లక్షణం.
- ఇది తరచుగా విల్సన్స్ వ్యాధికి చికిత్స చేయడానికి ఔషధ తయారీలో చేర్చబడుతుంది.
జింక్ లోపం లక్షణాలు: Symptoms of Znic deficiency
ముఖ్యమైన ఖనిజమైన జింక్ లోపం వివిధ ఆరోగ్య సమస్యలకు దారి తీస్తుంది. జింక్ లోపం యొక్క లక్షణాలు వీటిని కలిగి ఉండవచ్చు:
- రోగనిరోధక పనితీరు బలహీనపడింది
- గాయం మానడం ఆలస్యం
- ఆకలి లేకపోవడం
- బరువు తగ్గడం
- జుట్టు ఊడుట
- మొటిమలు లేదా తామర వంటి చర్మ సమస్యలు
- అతిసారం
- రుచి మరియు వాసన యొక్క బలహీనమైన భావం
- పిల్లలలో పేలవమైన పెరుగుదల మరియు అభివృద్ధి
- అభిజ్ఞా పనిచేయకపోవడం
- మూడ్ స్వింగ్స్ లేదా డిప్రెషన్
మొత్తం ఆరోగ్యం మరియు శ్రేయస్సు కోసం తగినంత జింక్ స్థాయిలను నిర్వహించడం చాలా ముఖ్యం. జింక్ అధికంగా ఉండే ఆహారాలలో మాంసం, షెల్ఫిష్, చిక్కుళ్ళు, గింజలు, గింజలు, పాల ఉత్పత్తులు మరియు తృణధాన్యాలు ఉన్నాయి. జింక్ లోపం యొక్క లక్షణాలను ఎదుర్కొంటుంటే, వైద్యుల సలహాలు, సూచనలతో మీరు జింక్ సప్లిమెంట్లను తీసుకోవచ్చు. అలా కానీ పక్షంలో జింక్ అధికంగా ఉండే ఆహార పదార్ధాలను కూడా తీసుకోవడం ద్వారా సరైన మోతాదులో జింక్ అందుతుందా.? అన్నది కూడా గమనించాలి.
జింక్ టాక్సిసిటీ & దాని దుష్ప్రభావాలు (సైడ్ ఎఫెక్ట్స్) Zinc Toxicity & its Side Effects
జింక్ సరైన పనితీరు కోసం మానవ శరీరంలో కీలకమైన సహ-కారకం. అయినప్పటికీ, అధిక మొత్తంలో జింక్ హానికరం. దీనిని అధికంగా తీసుకోవడం సుమారుగా 1 నుండి 2 గ్రాముల జింక్‌ను అధిగమించే వరకు లక్షణాలు సాధారణంగా స్పష్టంగా కనిపించవు. జింక్ విషపూరితాన్ని జింక్ పాయిజనింగ్ అని కూడా పిలుస్తారు, సప్లిమెంట్స్ లేదా పర్యావరణ బహిర్గతం ద్వారా జింక్ అధికంగా తీసుకున్నప్పుడు సంభవిస్తుంది. లక్షణాలు వికారం మరియు వాంతులు నుండి పొత్తికడుపు నొప్పి, అతిసారం మరియు అవయవ నష్టం వంటి తీవ్రమైన ప్రభావాల వరకు ఉంటాయి. జింక్ యొక్క అధిక స్థాయికి దీర్ఘకాలిక బహిర్గతం దీర్ఘకాలిక ఆరోగ్య సమస్యలకు దారితీస్తుంది మరియు ఇతర ముఖ్యమైన ఖనిజాలను గ్రహించే శరీర సామర్థ్యానికి ఆటంకం కలిగిస్తుంది. సప్లిమెంట్ల నుండి జింక్ తీసుకోవడం పర్యవేక్షించడం మరియు సమతుల్య ఆహారాన్ని నిర్ధారించడం విషాన్ని నిరోధించడంలో సహాయపడుతుంది. జింక్ టాక్సిసిటీ లక్షణాలు కనిపిస్తే వైద్య సహాయం తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యం.
విషపూరితం సంభవించే మూడు మార్గాలు ఉన్నాయి:
- ఉచ్ఛ్వాసము
- తీసుకోవడం
- స్కిన్ కాంటాక్ట్
దీర్ఘకాలిక జింక్ విషపూరితం ప్రధానంగా రాగి లోపంగా వ్యక్తమవుతుంది. అయినప్పటికీ, పర్యావరణంలో జింక్ మూలాల సమృద్ధి కారణంగా బహిర్గతం, విషపూరితం సాధారణం.
విషపూరితం యొక్క నివేదికలు వీటిని నుంచి ఉన్నాయి. అవి:
1. వృత్తిపరంగా జింక్ మూలాలను పీల్చడం: Inhalation from occupational sources
ఇన్హేలేషన్ టాక్సిసిటీ అనేది నిర్దిష్ట సమ్మేళనం మరియు ఎక్స్పోజర్ వ్యవధిని బట్టి తీవ్రతలో మార్పులు ఉండవచ్చు. ఉదాహరణకు, జింక్ క్లోరైడ్‌ను కలిగి ఉన్న పొగ బాంబులు ఛాతీ నొప్పి, వాయుమార్గ చికాకు మరియు దీర్ఘకాలిక పల్మనరీ ఫైబ్రోసిస్‌తో తీవ్రమైన శ్వాసకోశ బాధ సిండ్రోమ్ (ARDS) లాంటి క్లినికల్ ప్రెజెంటేషన్‌కు దారితీయవచ్చు. దీనికి విరుద్ధంగా, జింక్ ఆక్సైడ్ పీల్చడం వలన “మెటల్ ఫ్యూమ్ ఫీవర్” అనే పరిస్థితికి దారితీయవచ్చు, ఇది సాధారణంగా వృత్తిపరమైన బహిర్గతం కారణంగా సంభవిస్తుంది. అటువంటి సందర్భాలలో, వెల్డింగ్, అల్లాయ్ ఉత్పత్తి మరియు మెటల్ టాకాల నుండి పొగలకు గురైన వ్యక్తులు ఫ్లూ-వంటి లక్షణాలు, దగ్గు మరియు శ్వాస ఆడకపోవడాన్ని అనుభవించవచ్చు. జింక్ పల్మనరీ ఎపిథీలియంపై ప్రత్యక్ష ప్రభావం వల్ల కావచ్చు.
2. ఆహార పదార్ధాల మితిమీరిన వినియోగం: 2. Overuse of dietary supplements
అధిక స్థాయిలో జింక్ తీసుకోవడం వివిధ ప్రతికూల పరిణామాలకు దారి తీస్తుంది, వీటిలో,
- వికారం యొక్క భావాలు
- వాంతులు అవుతున్నాయి
- ఆకలి తగ్గింది
- పొత్తికడుపు తిమ్మిరి
- అతిసారం
- తలనొప్పులు
జింక్ యొక్క దీర్ఘకాలిక అధిక వినియోగం అటువంటి దీర్ఘకాలిక ప్రభావాలకు దారి తీస్తుంది:
- తగ్గిన రాగి స్థాయిలు
- ఇనుము పనితీరులో మార్పులు
- రాజీపడిన రోగనిరోధక పనితీరు
జింక్ నిర్దిష్ట మందులతో కూడా సంకర్షణ చెందుతుందని గమనించడం ముఖ్యం,
- యాంటీబయాటిక్స్
- మూత్రవిసర్జన
- పెన్సిల్లమైన్ (రుమటాయిడ్ ఆర్థరైటిస్ చికిత్స కోసం సాధారణంగా సూచించబడే మందు)
3. డెంచర్ క్రీమ్ వాడకం Use of denture cream
కట్టుడు పళ్ళు అంటుకునేవి, పేస్ట్‌లు, పౌడర్‌లు లేదా అంటుకునే ప్యాడ్‌లలో ఉన్నా, దంతాలు పొజిషన్‌లో భద్రపరచడానికి ఉపయోగించబడతాయి. ఈ సంసంజనాలు వాటి అంటుకునే లక్షణాలను మెరుగుపరచడానికి కొన్నిసార్లు జింక్‌ని కలిగి ఉండవచ్చు. అయినప్పటికీ, జింక్‌ను కలిగి ఉన్న డెంచర్ అడెసివ్‌లను అధికంగా ఉపయోగించడం, ముఖ్యంగా జింక్-కలిగిన ఆహార పదార్ధాలు మరియు జింక్ యొక్క ఇతర వనరులతో కలిపినప్పుడు, శరీరంలో జింక్ అధికంగా చేరడం వల్ల జింక్ విషపూరితం ఏర్పడుతుంది.
4. PICA కారణంగా పెన్నీలు తీసుకోవడం Ingestion of pennies due to PICA
పిల్లలు పొరపాటున చిన్న నాణేలు తీసుకోవడం అసాధారణం కాదు, కానీ పెద్దలకు అదే చెప్పలేము. తీవ్రమైన అభివృద్ధి వైకల్యాలు, మానసిక అనారోగ్యం లేదా చిత్తవైకల్యం ఉన్న పెద్దలలో నాణెం తీసుకోవడం వల్ల కలిగే నష్టాల గురించి తెలుసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. దురదృష్టవశాత్తు, రోగనిర్ధారణ చాలా ఆలస్యంగా వస్తుంది, ఫలితంగా ప్రాణాంతకమైన పరిణామాలు సంభవిస్తాయి.
5. తప్పుగా రూపోందించబడిన టోటల్ పేరెంటరల్ న్యూట్రిషన్ (TPN) Incorrectly prepared Total Parenteral Nutrition (TPN)
టోటల్ పేరెంటరల్ న్యూట్రిషన్ (TPN) అనేది ఒక రకమైన ఇంట్రావీనస్ న్యూట్రిషన్, ఇది రోగులకు పోషకాహారానికి ఏకైక మూలం. జీర్ణశయాంతర ప్రేగులలో పనిచేయని రోగులకు మరియు వ్యతిరేక సూచనల కారణంగా ఎంటరల్ న్యూట్రిషన్ పొందలేని వారికి ఇది సిఫార్సు చేయబడింది. TPN సొల్యూషన్‌లను జింక్‌తో భర్తీ చేసినప్పుడు మరియు సిఫార్సు చేసిన మోతాదును అనుసరించినప్పుడు, విషపూరితం ప్రమాదం తక్కువగా ఉంటుంది. అయినప్పటికీ, అధిక మొత్తంలో జింక్ కొన్ని సందర్భాల్లో విషపూరితం కావచ్చు.
6. చర్మ బహిర్గతం Dermal exposure
జింక్ ఆక్సైడ్ నుండి విషపూరితం చర్మానికి గురికావడం ద్వారా సంభవిస్తుంది, ముఖ్యంగా మేకప్, సన్‌స్క్రీన్ మరియు ఆయింట్‌మెంట్ల రూపంలో దీనిని అధిక వినియోగం వల్ల ఈ ప్రతిస్పందనలు ఏర్పడతాయి.
జింక్ టాక్సిసిటీకి చికిత్స Treatment for Zinc Toxicity
జింక్ విషాన్ని ఎదుర్కొంటుంటే, వెంటనే వైద్యుడిని సంప్రదించాలని మరువకండి. జింక్ విష ప్రయోగంతో సమానం, ప్రాణాపాయం కలిగిస్తుంది. వెంటనే వైద్య సహాయం పొందడం చాలా అవసరం. చాలా సందర్భాలలో తీవ్రమైన విషపూరితంగా జింక్ అధిక వినియోగం మారుతుంది. లేక అనుకోకుండా జింక్ ను ఎదుర్కోన్న పక్షంలో దానిని వైద్యుడు సూచించిన చీలేషన్ థెరపీ లేదా మందులతో చికిత్స చేయవచ్చు. చాలా సందర్భాలలో, వైద్యులు సహాయక సంరక్షణతో జింక్ పాయిజనింగ్‌కు చికిత్స చేయవచ్చు. ఔషధాలు లక్షణాలను నిర్వహించడానికి మరియు శరీరం గ్రహించే జింక్ మొత్తాన్ని తగ్గించడంలో సహాయపడతాయి. ఉదాహరణకు, కడుపు ద్వారా జింక్ శోషించబడకుండా ఆపడానికి, కడుపులో యాసిడ్ ఉత్పత్తిని తగ్గించడానికి డాక్టర్ H2 బ్లాకర్స్ లేదా ప్రోటాన్ పంప్ ఇన్హిబిటర్లను సిఫారసు చేయవచ్చు.
కొన్ని సందర్భాల్లో, కాల్షియం డిసోడియం ఎడిటేట్ అనే మందును ఇంజెక్ట్ చేయడానికి వైద్యుడు IV డ్రిప్‌ని ఉపయోగించవచ్చు. ఈ ఔషధం రక్తంతో బంధించడం ద్వారా శరీరం నుండి అదనపు జింక్‌ను తొలగించడంలో సహాయపడుతుంది. శరీరం దానిని ఇతర కణాలతో బంధించకుండా మూత్రం ద్వారా బయటకు పంపుతుంది. దీనినే చెలేషన్ థెరపీ అంటారు. ఒక వ్యక్తి అనుకోకుండా జింక్‌తో కూడిన వస్తువులను మింగినట్లయితే, వాటిని తొలగించడానికి శస్త్రచికిత్స అవసరం కావచ్చు. జింక్ పాయిజనింగ్ యొక్క భౌతిక దుష్ప్రభావాలకు చికిత్స చేయడానికి కూడా మందులు ఇవ్వబడతాయి. ఉదాహరణకు, వాంతులు మరియు వికారం తగ్గించడానికి వైద్యులు యాంటీమెటిక్స్‌తో నోటి ద్వారా తీసుకోవడం ద్వారా జింక్ విషాన్ని చికిత్స చేయవచ్చు. పీల్చడం వల్ల ఎవరైనా జింక్ విషాన్ని కలిగి ఉంటే, వైద్యులు ఫ్లూ-వంటి లక్షణాలను తగ్గించడానికి మరియు వాయుమార్గాలను తెరిచి ఉంచడానికి మందులను సూచించవచ్చు.
ముగింపు
జింక్ యొక్క అధిక మోతాదు వాంతులు, విరేచనాలు మరియు కడుపు నొప్పి వంటి తీవ్రమైన జీర్ణశయాంతర లక్షణాలకు దారి తీస్తుంది. తీవ్రమైన సందర్భాల్లో, ఇది జీర్ణశయాంతర తుప్పు మరియు రక్తస్రావం కూడా కలిగిస్తుంది. మరోవైపు, సుదీర్ఘమైన ఉపయోగం, తక్కువ HDL (మంచి) కొలెస్ట్రాల్, రాగి లోపం మరియు బలహీనమైన రోగనిరోధక వ్యవస్థ వంటి తక్కువ తక్షణమే కానీ ఇప్పటికీ ముఖ్యమైన దుష్ప్రభావాలకు కారణం కావచ్చు. కొన్నిసార్లు ఇది మరణానికి కూడా దారితీయవచ్చు. మీరు పొరపాటున అధిక మోతాదులో జింక్ తీసుకున్నప్పటికీ, ఏదైనా సప్లిమెంట్లను తీసుకునే ముందు వైద్యుడిని సంప్రదించడం చాలా అవసరం. జింక్ అధికంగా తీసుకోవడం వల్ల వికారం, తల తిరగడం, తలనొప్పి, కడుపు నొప్పి, వాంతులు మరియు ఆకలి లేకపోవడం వంటి వివిధ లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. జింక్ యొక్క సుదీర్ఘ వినియోగం బలహీనమైన రోగనిరోధక వ్యవస్థ, ప్రయోజనకరమైన అధిక సాంద్రత కలిగిన లిపోప్రొటీన్ (HDL) కొలెస్ట్రాల్ స్థాయిలను తగ్గించడం మరియు రాగి స్థాయిలు తగ్గడం వంటి సమస్యలకు దారితీయవచ్చు.
గుల్లలు జింక్ యొక్క అత్యంత అద్భుతమైన మూలంగా పరిగణించబడతాయి, అయినప్పటికీ అవి ఎర్ర మాంసం మరియు పౌల్ట్రీలో కూడా పుష్కలంగా ఉంటాయి. ఇతర రకాల సీఫుడ్, అల్పాహారం తృణధాన్యాలు, గింజలు, తృణధాన్యాలు & పాల ఉత్పత్తులు కూడా జింక్ యొక్క మంచి మూలాలు. జింక్ లోపంతో పలు ఆరోగ్య సమస్యలు తలెత్తుతాయి. ముఖ్యంగా జింక్ లోపం తలెత్తిందని తెలిపేందుకు పలు సంకేతాలు ఉన్నాయి.
అవి:
- చర్మం మరియు జుట్టు మార్పులు
- కంటి సమస్యలు
- జుట్టు ఊడుట
- సాధారణం కంటే ఎక్కువ ఇన్ఫెక్షన్లు
- రుచి మరియు వాసన కోల్పోవడం
- గాయాలు నయం కావడానికి చాలా సమయం పడుతుంది
- అతిసారం
జింక్ అనే ఖనిజం శారీరక విధులు నిర్వహించుందుకు అసవరం, కణాల ఉత్పత్తిలోనూ కీలకంగా వ్యవహరించే జింక్ సగటున ఎంత స్థాయిలో తీసుకోవాలి అన్న ప్రశ్న ప్రతీ ఒక్కరిలో ఉత్పన్నం అవుతుంది. ఎందుకంటే ఇది అధికంగా తీసుకున్నా విషపూరితంగా మారుతుంది అన్న విషయం తెలియడమే ఇందుకు కారణం. సాధారణంగా, ఆరోగ్యవంతమైన వ్యక్తులలో, సీరంలో జింక్ పరిమాణం 80 నుండి 120 mcg/dL (12 నుండి 18 mcmol/L) వరకు ఉంటుంది. సీరం జింక్ స్థాయిలు మహిళల్లో 70 mcg/dL కంటే తక్కువ మరియు పురుషులలో 74 mcg/dL సరిపోని జింక్ స్థితిని సూచిస్తాయి. ఇక గమనించాల్సిన విషయం మరోకటి ఏమిటంటే కొంతమంది వ్యక్తులు, ముఖ్యంగా కడుపు శస్త్రచికిత్స చేయించుకున్న లేదా సుదీర్ఘమైన ఇంట్రావీనస్ పోషకాహారం పొందిన వారు, రాగి లోపాన్ని అభివృద్ధి చేసే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుంది. మీరు ఈ సమూహానికి చెందినవారైతే, మీరు జింక్ సప్లిమెంట్లను తీసుకోవడం మానేయాలి, ఎందుకంటే అవి మీ రాగి స్థాయిలను మరింత తగ్గించవచ్చు.
