కొలొనోస్కోపీ అంటే ఏమిటీ.? ఎవరికి అవసరం.? అవగాహన

కొలొనోస్కోపీ అంటే ఏమిటి?

కొలొనోస్కోపీ అంటే ఓ పరీక్షా విధానం. ఈ పరీక్ష ద్వారా పెద్దపేగు, మద్దిలో ట్యూమర్లను గుర్తిస్తారు. మీరు తెలిపే లక్షణాలను బట్టి.. అనుమానం కలిగిన వైద్యులు ఈ పరీక్షను సిఫార్పు చేస్తారు. దీని ద్వారా వైద్యులు ట్యూమర్లను గుర్తించే అవకాశాలున్నాయి. కొలన్ అంటే పెద్దపేగు, అందలో ట్యూమర్లు ఏర్పడినప్పుడు చేసే పరీక్షే కొలనోస్కాపీ. అయితే ట్యూమర్లలో సాధారణంగా రెండు రకాలుంటాయి. వాటిలో ఒకటి సాధారణ ట్యూమర్లు, మరోకటి క్యాన్సర్ ట్యూమర్లు. ఇలా ట్యూమర్లను గుర్తించడంతో పాటు వాటిలోని కొంత బాగాన్ని బయటకు తీసుకువచ్చి వాటిని ల్యాబ్ లలో పరీక్షల నిమిత్తం పంపి.. అవి హానికారకమా.? కాదా.? అన్న విషయాన్ని తేలుస్తారు. ఈ విధానమే కొలనోస్కోపి. అయితే అన్ని క్యాన్సర్లు కొలనోస్కాపీ విధానాన్ని వైద్యులు సిఫార్సు చేయరు. కేవలం పెద్దపేగు క్యాన్సర్ కు మాత్రమే ఈ విధానాన్ని వినియోగిస్తారు.

ఇది కేవలం పరీక్షా విధానమే కాదు.. మీరు తెలిసిన లక్షణాలతో వైద్యులు అనుమానంతో సిఫార్పు చేసే పరీక్షా విధానమే కాదు.. దీని ద్వారా కొలన్ క్యాన్సర్ మాత్రమే నిర్థారణ అవుతుందా.? అంటే కాదు అంతకుమించి అన్న సమాధానం వైద్యుల నుంచి వినిపిస్తుంది. ఎందుకంటే ఇది క్యాన్సర్ నిర్థారణ విధానం మాత్రమే కాదు.. చికిత్స విధానం కూడా అని వైద్యులు స్పష్టం చేస్తున్నారు. అసలు కొలనోస్కోపీ అంటే ఏమిటీ అంటే.. ఈ విధానం ద్వారా పెద్దపేగు లేదా మలద్వారం వద్ద క్యాన్సర్ ఉందా లేదా అని పరీక్షించడమే కదా అంటే.. ఔను. అయితే శిక్షణ పొందిన వైద్య నిపుణుడిచే నిర్వహించబడే ఈ వైద్య ప్రక్రియలో పెద్దప్రేగు లేదా పెద్దప్రేగు లోపలి భాగాలను పరిశీలిస్తారు. ఎందుకంటే.. ఇది ఇంచుమించుగా ఎండోస్కోవి విధానం మాదిరిగానే ఉంటుంది. ఫ్యాటీ లీవర్ పరీక్షల కోసం లేదా గ్యాస్ట్రిక్ సమస్యలతో సతమతం అవుతున్నప్పుడు ఎండోస్కోపి విధానం అంటే నోట్లోంచి ఓ ట్యూబ్ ను పోట్టలోనికి పంపి అవయవాల పనితీరును పరిశీలిస్తారు.

అయితే అలా మలద్వారా ద్వారా ట్యూబ్ ను పెద్దపేగులోనికి ప్రవేశపెట్టే విధానం కాసింత కష్టం. ఈ పరీక్ష చేయించుకునేందుకు ముందు పెద్దపెగు పూర్తిగా ఖాళీగా ఉండాలి. కొలనోస్కోపీ ద్వారా ఓ సన్నని, పొడవైన ఫ్లెక్సిబుల్ ట్యూబ్ కు ముందు చిన్న కెమెరాతో పాటుగా లైట్ ను పోందుపర్చి దానిని మలద్వారం నుండి పెద్దపేగుల్లోకి పంపి.. లోపలి బాగాలను దానిని అనుసంధానించిన మానిటర్ ద్వారా పరిశీలిస్తారు. మొత్తం పెద్దప్రేగు వరకు లేదా కొన్ని సందర్భాల్లో, చిన్న ప్రేగు చివరి భాగం వరకు దీనిని పంపి లోపలి బాగాలను పరిశీలిస్తారు. అయితే ఈ విధానం నిర్వహించే సమయంలో వైద్యులకు అనుమానం కలిగే కణాలు కనిపించిన పక్షంలో వాటిని కూడా సేకరించి ల్యాబ్ కు పంపుతారు. ఇది కొలొనోస్కోప్ సహాయంతో చేయబడుతుంది. ఈ క్రమంలో కొలనోస్కోపీకి అనుసందానించిన కెమెరా లోపలి బాగాల ఫీడ్ ను మానిటర్‌కు ఫీడ్‌ను పంపుతుంది.

కొలనోస్కోపీ ఎవరికి అవసరం.?

మీరు వైద్యుడికి చెప్పిన పలు లక్షణాలపై ఆయన వివిధ కోణాల్లో అలోచించిన తరువాత పలు కారణాల వల్ల కొలొనోస్కోపీని సిఫారసు చేయవచ్చు. పెద్దప్రేగు కాన్సర్ కోసం పరీక్షించడం ప్రక్రియ పూర్తి చేయడానికి అత్యంత సాధారణ కారణాలలో ఒకటి. 50 ఏళ్లు పైబడిన రోగులకు పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్ వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది కాబట్టి సరైన స్క్రీనింగ్ అవసరం. మీరు పొత్తికడుపు నొప్పి, అతిసారం లేదా మలంలో రక్తం వంటి లక్షణాలను ప్రదర్శిస్తుంటే మీకు కొలొనోస్కోపీ కూడా అవసరం కావచ్చు. ఈ ప్రక్రియ అటువంటి లక్షణాల కారణాన్ని గుర్తించడానికి ఒక అన్వేషణాత్మక పరీక్ష. మీరు పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్ లేదా వ్యక్తిగత పాలిప్స్ యొక్క కుటుంబ చరిత్రను కలిగి ఉంటే ప్రక్రియకు మూడవ కారణం. ఇది మీ క్యాన్సర్ ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది. కొలొనోస్కోపీ అనేది స్క్రీనింగ్ టెస్ట్ మరియు ఏదైనా పాలిప్స్ ఉన్నట్లయితే వాటిని తొలగించే వైద్య విధానం.

పెద్ద పేగు క్యాన్సర్ దీనినే కొలోరెక్టల్ క్యాన్సర్, బొవెల్ క్యాన్సర్ అని పిలుస్తారు. దీనినే మలద్వార క్యాన్సర్ అని కూడా అంటారు. ఇది జీర్ణవ్యవస్థ దిగువ చివర ఉన్న పెద్దప్రేగులో అభివృద్ధి చెందే క్యాన్సర్. ఇది ప్రపంచవ్యాప్తంగా మూడవ అత్యంత సాధారణ క్యాన్సర్ అని అధ్యయనాలు తెలుపుతున్నాయి. ఏడాదికి1.4 మిలియన్ కొత్త కేసులతో తెరపైకి వస్తుండగా.. ఏకంగా 6,94,000 మరణాలు సంభవిస్తున్నాయి. ప్రపంచవ్యాప్తంగా పెద్దపేగు క్యాన్సర్ కేసులు విపరీతంగా పెరుగుతున్నాయి. పాశ్చాత్య దేశాల్లో ఈ వ్యాధి వ్యాప్తి ఎక్కువగా ఉండగా, భారత్‌లో విపరీతంగా పెరుగుతోంది. అయితే కొలొరెక్టల్ క్యాన్సర్ ను ప్రాథమిక దశలో గుర్తించిన పక్షంలో దీనిని నివారించే చర్యలు చేపట్టవచ్చు. సాధారణ క్యాన్సరే అయినా ఇది నివారించదగిన క్యాన్సర్లలో ఒకటి కావడం గమనార్హం. రెగ్యులర్ స్క్రీనింగ్, ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలి ద్వారా వ్యాధిని నివారించవచ్చు.

జీర్ణవ్యవస్థ చివరిలో ఉన్న పెద్ద ప్రేగు ముఖ్యమైన విధులను నిర్వహిస్తుంది. ఇది ఆహారం నుండి నీరు, పొటాషియం వంటి లవణాలు, కొవ్వులో కరిగే విటమిన్లను గ్రహించి శరీరానికి అందిస్తుంది. ఇది శరీరంలోని వ్యర్థాలను కూడా తొలగిస్తుంది. ఈ ముఖ్యమైన పెద్ద ప్రేగును వైద్య పరిభాషలో కోలన్ అంటారు. పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్ యొక్క ప్రధాన లక్షణాలు కడుపు నొప్పి, ఉబ్బరం, మల రక్తస్రావం. చాలా మంది దీనిని సీరియస్‌గా తీసుకోరు. కాగా దీనిని కేవలం చిన్న మొటిమల సమస్యగా భావిస్తారు. పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్‌ను అనుమానించకుండా, వ్యాధి చాలా ముదిరే వరకు వైద్యుడిని సంప్రదించడం వల్ల పెద్దగా ఉపయోగం ఉండదు.

పెద్దపేగు క్యాన్సర్ ఎవరికి వచ్చే అవకాశాలున్నాయి:

పెద్దపేగు క్యాన్సర్ వంశపారంపర్యంగా వచ్చే వ్యాధి కాదు. అయినా అలాంటి కుటుంబ నేపథ్యం ఉన్నవారు 50 సంవత్సరాల వయస్సు వచ్చిన తరువాత తప్పకుండా స్క్రీనింగ్ చేయాలి. ఆ తరువాత ప్రతీ పది సంవత్సరాలకు ఒకసారి స్ర్కీనింగ్ పరీక్షలు చేయించుకోవాలి. కొందరికి పెద్ద పేగులు కడుపుతో నిండి ఉంటాయి. వీటిని వైద్య పరిభాషలో ఫ్యామిలీ అడెనోమాటస్ పాలిపోసిస్ కోలి అంటారు. ఇతర సాధారణ వ్యక్తులతో పోలిస్తే ఇలాంటి గుండెల్లో మంట ఉన్న కుటుంబ చరిత్ర ఉన్నవారి పిల్లలకు ఈ వ్యాధి వచ్చే అవకాశం ఉంది. కొందరికి ఇన్ఫ్లమేటరీ ప్రేగు వ్యాధి, అల్సరేటివ్ కొలిటిస్, క్రోన్’స్ వ్యాధి వంటి వ్యాధులు ఉంటాయి, ఇవి ప్రేగులలో మంట, నొప్పి కలిగిస్తాయి. సాధారణ జనాభా కంటే ఈ సమస్యలు ఉన్నవారిలో పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్ వచ్చే అవకాశం ఉంది.

ఇక ఈ క్యాన్సర్ గతంలో వచ్చిన వారికి మళ్లీ వచ్చే ప్రమాదం కూడా ఉంది. అయితే గతంలో ఎడమవైపు వచ్చినవారికి ఈ సారి కుడిపైవుకు వచ్చే అవకాశం.. గతంలో కుడి వైపున క్యాన్సర్ వచ్చిన వారికి ఈ సారి ఎడమ వైపున వచ్చే అవకాశం ఉంది. ఊబకాయం, పీచు లేని జంక్ ఫుడ్, అధికంగా ఆల్కహాల్ తీసుకోవడం పెద్దపేగు క్యాన్సర్ కు ప్రధాన కారణమని వైద్యులు చెబుతున్నారు. ఇతర క్యాన్సర్ల చికిత్స కోసం రేడియేషన్, కీమోథెరపీ చేయించుకునే వారిలో కూడా పెద్దపేగు క్యాన్సర్ వచ్చే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉంటాయని చెప్పాలి. మధుమేహం ఉన్నవారిలో కూడా పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్ రావచ్చు.

కోలోనోస్కోపీకి ఎలా సిద్ధం కావాలి?

కోలనోస్కోపీని షెడ్యూల్ చేయడానికి ఒక రోజు ముందు వైద్యుడు పెద్దప్రేగును ఖాళీగా ఉంచేలా అదేశిస్తారు. పెద్దపేగులో ఎలాంటి అహారపదార్థాలు లేకుండా జాగ్రత్తలు తీసుకుని కేవలం ద్రవరూపమైన పదార్థాలనే తీసుకోమ్మని సూచించవచ్చు. ఏదైనా ఘన పదార్థాల అవశేషాలు ఉన్న పక్షంలో కొలనోస్కోపి చేసే సమయంలో అవంతరం ఏర్పడవచ్చు. అందుకోసం వీటిలో దేనినైనా సూచించవచ్చు:

• ప్రత్యేక ఆహారం తీసుకోండి: పరీక్షకు ముందు రోజు ఆహారం కొన్ని ద్రవాలకు మాత్రమే పరిమితం చేయబడుతుంది.
• మీరు ఏ పాల ఉత్పత్తులు లేదా కార్బోనేటేడ్ పానీయాలు త్రాగడానికి అనుమతించబడరు.
• ప్రక్రియ సమయంలో ఎరుపు రంగు ద్రవాలను వైద్యులు రక్తంగా పోరబడే అవకాశాలు ఉండడం చేత వాటిని నివారించమని కోరువచ్చు.
• కొలనోస్కోపి ప్రోసిజర్ కు ముందు కచ్చితమైన ఆహారం కోసం మీ వైద్యుడిని తప్పకుండా అడడాలి.
• ప్రక్రియకు ముందురోజు రాత్రి, ఉదయం మీ వైద్యుడు భేదిమందుని సిఫారసు చేయవచ్చు. లాక్సిటివ్స్ ద్రవ లేదా టాబ్లెట్ రూపంలో ఉండవచ్చు.
• పెద్దప్రేగు దిగువ భాగాన్ని ఖాళీ చేయడానికి ఎనిమా కూడా ఓ సిఫార్సు చేయవచ్చు. ఇది ఒక ప్రభావవంతమైన మార్గం.
• మీరు తీసుకుంటున్న అన్ని మందుల యొక్క సమగ్ర జాబితాను మీ వైద్యుడికి తప్పనిసరిగా తెలియజేయాలి. వీటిని అనుగూణంగా వైద్యులు సర్దుబాటు చేస్తారు.
• మీ ప్రక్రియకు కనీసం ఒక వారం ముందు మీరు తీసుకుంటున్న రెగ్యూలర్ మెడిసిన్ గురించి వైద్యుడికి తెలియజేయాలి.

కొలొనోస్కోపీ సమయంలో మీరు ఏమి ఆశించాలి?

కోలనోస్కోపీ అనేది సంక్లిష్టమైన వైద్య ప్రక్రియ, ఇది అనేక దశల్లో నిర్వహించాల్సి ఉంటుంది. కొలొనోస్కోపీకి ముందు, మీరు ఐవి (IV) ద్రవాలతో ప్రారంభిస్తారు. అదే సమయంలో హృదయ లయను గమనించేందుకు హార్ట్ బీట్ ను మానిటర్‌కు అనుసంధానం చేస్తారు. మీరు మత్తును సూచించినట్లయితే, అది IV ట్యూబ్ ద్వారా నిర్వహించబడుతుంది. కోలనోస్కోపీ సమయంలో ఏదైనా అసౌకర్యం లేదా నొప్పిని తగ్గించడానికి, విశ్రాంతి తీసుకోవడానికి మత్తుమందును ఇస్తారు. రోగులు సాధారణంగా తేలికపాటి తిమ్మిరి, వాపు లేదా ఒత్తిడిని అనుభవిస్తారు, కానీ చాలా మందికి నొప్పి ఉండదు.

ప్రక్రియ సమయంలో

ఆసుపత్రి గౌనులో ఉండే రోగిని ప్రోసీజర్ గదిలోనికి చక్రాల మీద తీసుకెళ్తారు. మీ మోకాళ్లతో మీ వైపు పడుకోమని చెప్పిన వైద్యులు.. అదే సమయంలో మలద్వారం ద్వారా కొలనోస్కోపి ట్యూబును పంపించి పెద్దపేగులోనికి జోప్పిస్తారు. అయితే తదనుగూణంగా పెద్దప్రేగును పెంచడానికి గాలి లేదా కార్బన్ డయాక్సైడ్ కూడా పంపతారు. ఫ్లెక్సీబుల్ ట్యూబ్ ముందు ఉండే లైట్ తో కాంతి, కెమెరా స్విచ్ ఆన్ చేయబడ్డడంతో.. పెద్దపేగు లోని చిత్రాలు మానిటర్‌కు ప్రసారం చేయడం ప్రారంభమవుతాయి. కోలనోస్కోప్ పెద్దప్రేగు మొత్తం పొడవుతో కదులుతుంది. అవసరమైతే నమూనాలను సేకరించడానికి వైద్యుడు ఇతర పరికరాలను కూడా చొప్పించవచ్చు. మొత్తం ప్రక్రియ 15 నుండి 60 నిమిషాల వరకు పట్టవచ్చు.

ప్రక్రియ తర్వాత

మత్తుమందు ఇవ్వడానికి సుమారు గంట సమయం పడుతుంది. మిమ్మల్ని ఇంటికి తీసుకెళ్లడానికి ఎవరైనా కావాలి. మీరు ఏదైనా ఇబ్బంది లేదా పెద్దపేగు ద్వారా ట్యూబ్ వెళ్లిన నేపథ్యంలో కడుపు ఉబ్బరం అనుభవించవచ్చు. ఈ పరిస్థితిని మీరు ఎదుర్కోన్నట్లు అయితే, మీ పెద్దప్రేగులో ఇంకా చిక్కుకున్న గ్యాస్ లేదా గాలిని విడుదల చేయడంలో సహాయపడటానికి మీరు నడకను ప్రయత్నించాలి. అంతేకాదు కొలనోస్కోపీ తర్వాత మీ మలంలో కొంత రక్తం కనిపించినట్లయితే భయపడవద్దు. ఇది సాధారణం. మీకు కడుపు నొప్పి లేదా జ్వరం వచ్చినట్లయితే, దయచేసి మీ వైద్యుడిని సంప్రదించండి.

కొలొనోస్కోపీ నుండి మీరు ఏ ఫలితాలను ఆశించవచ్చు?

కోలనోస్కోపీ సమయంలో మీ వైద్యుడు ఎటువంటి అసాధారణతలను కనుగొననప్పుడు ప్రతికూల ఫలితం. అలాంటప్పుడు, మీ డాక్టర్ పది సంవత్సరాల తర్వాత మీ తదుపరి కొలొనోస్కోపీని తీసుకోవాలని సిఫార్సు చేస్తారు. అయినప్పటికీ, మీకు క్యాన్సర్ వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉన్నట్లయితే, ఐదేళ్లలో ఈ విధానాన్ని పునరావృతం చేయమని మిమ్మల్ని అడుగుతారు. ఏదైనా అడ్డంకి కారణంగా డాక్టర్ మీ పెద్దప్రేగు లోని చిత్రాలను స్పష్టంగా వీక్షించలేని పరిస్థితి ఉత్పన్నమైతే, మీరు ఒక సంవత్సరం లోపు మరోమారు ఈ పరీక్షా విధానాన్ని పునరావృతం చేయాల్సి ఉంటుంది.

మీ వైద్యుడు మీ పెద్దప్రేగులో ఏదైనా అసాధారణతలు లేదా పాలిప్స్‌ను కనుగొన్నప్పుడు సానుకూల ఫలితం ఉంటుంది. మీకు పాలిప్ ఉంటే, అది తీసివేయబడుతుంది, తదుపరి పరీక్ష కోసం ల్యాబ్‌కు పంపబడుతుంది. చాలా పాలిప్స్ క్యాన్సర్ కావు కానీ క్యాన్సర్ కణాల పెరుగుదలకు ముందస్తు సూచనలు కావచ్చు. పాలీప్‌ల పరిమాణం, సంఖ్యపై ఆధారపడి, మీకు మరింత కఠినమైన స్క్రీనింగ్ అవసరం కావచ్చు.

కొలొనోస్కోపీని పొందడం వల్ల కలిగే నష్టాలు ఏమిటి?

కొలొనోస్కోపీకి చాలా తక్కువ ప్రమాదాలు ఉన్నాయి. అయినప్పటికీ, మీరు ఉపయోగించిన మత్తుమందుకు ప్రతికూల ప్రతిచర్యను అనుభవించేలా చేయవచ్చు లేదా పాలిప్స్ ను వైద్యులు ప్రోసీజర్ లో భాగంగా సంగ్రహించిన పక్షంలో రక్తస్రావం అనుభవించవచ్చు. చాలా అరుదైన సందర్భాలలో, పెద్దప్రేగు గోడ చిల్లులు పడవచ్చు. అయితే అవి పూర్తిగా నయం కావడానికి వైద్యులు ఇచ్చిన మందులను క్రమం తప్పకుండా వాడాలి. ఈ ప్రక్రియలో మీకు ఏవైనా ఆందోళనలు ఉన్నట్లయితే మీ వైద్యుడితో మాట్లాడిన తరువాతనే.. పరీక్ష విధానానికి సిద్దంకండి.

జాగ్రత్తలు:

సాధారణంగా 50 ఏళ్లు పైబడిన వారిలో కనిపించే ఈ వ్యాధి కొన్నిసార్లు యువతలో కూడా వస్తుంది. మనం తీసుకునే ఆహారంలో పీచు ఎక్కువగా ఉండే పచ్చి కూరగాయలు, కూరగాయలు, తాజా పండ్లను ఎక్కువగా తీసుకోవాలి. మాంసం తినేవారు చికెన్, చేపలు తినాలి. మాంసాహార ప్రియులు తమకు ఇష్టమైన మాంసాన్ని తినే సమయంలో కూరగాయల ఆహారాన్ని గ్రీన్ సలాడ్స్ రూపంలో తీసుకోవడం ద్వారా మాంసం తినే ప్రమాదాన్ని తగ్గించుకోవచ్చు. ధూమపానం, మద్యపానాలకు దూరంగా ఉండాలి. అప్పుడప్పుడు మద్యం తీసుకునేవారు కూడా దానికి పూర్తిగా వదిలేయడం మంచిది. రెగ్యులర్ స్క్రీనింగ్ పరీక్షలు చేయించుకోవాలి. పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్‌కు చికిత్స దాని దశపై ఆధారపడి ఉంటుంది. క్యాన్సర్‌ను తొలిదశలో గుర్తిస్తే చికిత్స చేయడం సులభతరం.