మూత్రపిండాల్లో రాళ్లు అన్నది కొత్త అంశమేమీ కాదు. చాలా మంది రోగులు దీనిని అనుభవించిన వాళ్లే.. లేదా అనుభవించాల్సిన వాళ్లే. అదెలా కచ్ఛితంగా చెబుతున్నారు.? అంటారా. ప్రస్తుతం దేశంలోని వంటకాలలో వస్తున్న మార్పలు, ఆకర్షిస్తున్న పాశ్చత్య సంస్కృత అలవాట్లు, వీటితో పాటు ఆహారాలు, ఎక్కువగా వేపుళ్లపై మక్కువ, దీనికి తోడు అర్థరాత్రి, అపరాత్రి బోజనాలు, సమయం సందర్భం లేకుండా ఆహారాలు తీసుకోవడం.. అందులోనూ ఎక్కువగా వేయించిన, లేక కాల్చిన మాంసాహారాలను తీసుకోవడం వంటి అనేక విపత్కర అలవాట్లు ఇందుకు దోహదం చేస్తున్నాయి. అంతేకాదు దీనికి తోడు ఏ ఆహార పదార్ధాలతో వేటిని కలిపి తినరాదు అన్న వివరాలు కూడా చాలామందికి తెలియదు. కొన్ని ఆహారాలతో కొన్ని ఆహార పదార్థాలను కలిపి తీసుకోవడం ద్వారా కూడా చాలా మంది ఫుడ్ పాయిజన్ కు గురికావడం లేదా.. కడుపులో నొప్పి ఇత్యాధులకు లోనవుతున్నారు. ఇలా తీనకూడని పదార్ధాల ప్రభావం ఏకంగా అటు జీర్ణ వ్యవస్థతో పాటు ఇటు మూత్రపిండాలపై కూడా పడుతుంది. పలు ఆహారా పదార్థాల కారణంగా కిడ్నీలలో రాళ్లు కూడా ఏర్పడతున్నాయి. అదెలా సాధ్యం అన్న వివరాలు ఇప్పుడు పరిశీలిద్దాం.
మనం తీసుకునే ఆహారంలో కొన్ని లవణాలు, ఖనిజాలు స్ఫటికాలుగా ఏర్పడతాయి. ఇవి తరచుగా మూత్ర నాళం గుండా ప్రయాణించేంత చిన్నవిగా ఉంటాయి. అవి గుర్తించబడకుండా శరీరం నుండి బయటకు వెళ్లిపోతాయి. మనం తీసుకునే ఆహార పదార్థాలలోని ఖనిజాలు, లవణాలు శరీరంలో స్పటికాలుగా తయారై అవి మూత్రనాళం ద్వారా బయటకు వస్తాయి. అలా కాకుండా ఒకదానికి మరోకటి జతకలసి పెరిగినప్పుడు వాటి పరిమాణం కూడా పెరిగి పెద్ద రాళ్లుగా ఏర్పడతాయి. కాగా కాలక్రమంలో అవి గట్టి నిక్షేపాలుగా మారి కిడ్నీలో రాళ్లు ఏర్పడే అవకాశాలు ఉన్నాయి. ఈ రాళ్ల పరిమాణంలో చిన్నవాటిగా ఉంటూ పెద్దవిగా కూడా పెరగవచ్చు. పెద్ద రాళ్లు మూత్రనాళం, మూత్ర గోట్టంలో ప్రయాణిస్తూ మూత్రం సజావుగా రాకుండా ఇబ్బందులు సృష్టించవచ్చు.
శరీరంలో స్ఫటికాలు ఒకదానికొకటి పెరిగినప్పుడు లేదా పెద్ద పరిమాణంలో పెరిగినప్పుడు, అవి కాల్షియం ఆక్సలేట్ స్టోన్స్, కాల్షియం ఫాస్ఫేట్ స్టోన్స్, స్ట్రువైట్ స్టోన్స్, యూరిక్ యాసిడ్ స్టోన్స్, సిస్టైన్ స్టోన్స్ వంటి వివిధ రకాల మూత్రపిండాల్లో రాళ్లను ఏర్పరుస్తాయి, రాయి పెరుగుతూనే ఉంటుంది లేదా కదలవచ్చు లేదా చిక్కుకుపోవచ్చు. మూత్రపిండం నుండి మూత్రాశయం (యురేటర్) వరకు మూత్రాన్ని ప్రవహించే గొట్టాలు ప్రవాహాన్ని అడ్డుకోగలవు. పెద్ద రాళ్లు మూత్ర నాళంలో చేరి, తీవ్రమైన నొప్పి మరియు తిమ్మిరితో అడ్డంకిని కలిగిస్తాయి.
అదే జరిగితే విపరీతమైన నోప్పి, మూత్రంలో రక్తం, మూత్రనాళం తిమ్మిరితో పాటు మూత్ర ఇన్ఫెక్షన్ కూడా కలిగిస్తుంది. నీటిని రోజుకు తగు పరిమాణంలో తీసుకునే కొందరిలో ఇవి ఏర్పడినా అవి వాటంతట అవే ముక్కులై కూడా బయటకు రావచ్చు. అయితే ఈ రాళ్లు మూత్ర నాళం గుండా వెళుతున్నప్పుడు తీవ్రమైన నొప్పిని కలిగిస్తాయి.
మూత్రపిండ రాళ్లకు లేజర్ చికిత్స అనేది రాళ్లను చిన్న చిన్న ముక్కలుగా విడగొట్టడానికి అధిక-శక్తి లేజర్ కిరణాలను ఉపయోగించడం, వాటిని సులభంగా పాస్ చేయడం లేదా తొలగించే ప్రక్రియ. ఈ కనిష్ట ఇన్వాసివ్ ప్రక్రియ అత్యంత ప్రభావవంతమైనదని నిరూపించబడింది, సాంప్రదాయ శస్త్రచికిత్సా పద్ధతులతో పోలిస్తే వేగంగా కోలుకునే సమయాలను మరియు సమస్యల ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుంది. చిన్న రాళ్లు ఉన్న రోగులకు లేదా వాటిని సహజంగా పాస్ చేయలేని వారికి లేజర్ చికిత్స తరచుగా సిఫార్సు చేయబడింది. చాలా మంది రోగులలో 95.8 శాతం కంటే ఎక్కువ విజయవంతమైన రేటుతో పెద్ద మరియు చిన్న మూత్రపిండాల రాళ్లను తొలగించడానికి లేజర్ ఉపయోగించి కిడ్నీ రాళ్ల చికిత్స కూడా ప్రభావవంతంగా ఉన్నట్లు కనుగొనబడింది. మూత్రంలో సాధారణంగా స్ఫటికాలు ఏర్పడకుండా నిరోధించే రసాయనాలు ఉంటాయి.
కిడ్నీ రాళ్ల కారణాలు ఏమిటి? What are the symptoms of Kidney Stone?
మూత్రపిండాల్లో రాళ్లు ఉన్నవారిలో 90 శాతం కంటే ఎక్కువ మంది రక్తం లేదా మూత్రం యొక్క రసాయన అసాధారణతను కలిగి ఉంటారు, ఇది రాళ్లు ఏర్పడే ధోరణికి దోహదం చేస్తుంది. తగినంత నీరు త్రాగకపోవడం, పౌల్ట్రీ, ఎర్ర మాంసం, గుడ్లు మరియు సముద్రపు ఆహారం, ఇతర ద్రవాలు, కుటుంబ చరిత్ర, మూత్రపిండ ట్యూబ్యులర్ అసిడోసిస్, సిస్టినూరియా, హైపర్‌ పారాథైరాయిడిజం మరియు పదేపదే మూత్రనాళ ఇన్ఫెక్షన్లు వంటి వైద్య పరిస్థితులు వంటి జంతు ప్రోటీన్లను ఎక్కువగా తీసుకోవడం కూడా మూత్రపిండాల ప్రమాదానికి దోహదపడవచ్చు.
మూత్రపిండాలలో రాళ్ళు ఎలా ఏర్పడతాయి.
మూత్రపిండాలకు తగినంత ద్రవం అందకపోవడం వల్ల మూత్రపిండాలు తక్కువ మూత్రాన్ని అలాగే ఎక్కువ గాఢతతో కూడిన మూత్రాన్ని ఉత్పత్తి చేస్తాయి. మూత్రం యొక్క రోజువారీ పరిమాణం చిన్నదిగా మారుతుంది. దీంతో ఆయా వ్యక్తులు తమ మూత్రపిండాలలో రాళ్లు ఏర్పడే అవకాశం ఉంది. ఒక వ్యక్తి గతంలో పేర్కొన్న రసాయన అసాధారణతలలో ఒకదానిని కలిగి ఉంటే ఇది ప్రత్యేకంగా వర్తిస్తుంది.
కిడ్నీ రాళ్ల యొక్క లక్షణాలు ఏమిటి? What are the symptoms of Kidney Stone?
మూత్రపిండ రాళ్ల యొక్క అత్యంత సాధారణ లక్షణాలు వెన్ను లేదా పొత్తికడుపు నొప్పి, లేదా మూత్రంలో రక్తం లేదా మూత్ర మార్గంలో అంటువ్యాధులు వ్యాప్తి చెంది మూత్ర నాళ ఇన్ఫెక్షన్ కూడా కారణం కావచ్చు. నొప్పి యొక్క తీవ్రత మరియు స్థానం, రాయి ఉన్న ప్రదేశం మరియు రాయి దాటినప్పుడల్లా అడ్డంకి స్థాయి వంటి అంశాలపై ఆధారపడి మారవచ్చు. ఇతర లక్షణాలు ఉన్నాయి:
- తరచుగా మూత్ర విసర్జన చేయవలసిన అవసరం ఉన్నట్లు అనిపిస్తుంది
- వికారం
- వాంతులు
- మేఘావృతం, దుర్వాసనతో కూడిన మూత్రం
- జ్వరం, చలి లేదా బలహీనత అన్ని తీవ్రమైన సంక్రమణ సంకేతాలు కావచ్చు.
కొన్ని కిడ్నీ రాళ్లను “నిశ్శబ్ద రాళ్ళు” అని పిలుస్తారు, ఎందుకంటే అవి ఎటువంటి లక్షణాలను కలిగించవు.
కిడ్నీలో రాళ్లను ఎలా నిర్ధారిస్తారు? How are kidney stones diagnosed?
లక్షణాలు కనిపిస్తే, యూరాలజిస్ట్ రక్త పరీక్ష, ఎక్స్ రే- కిరణాలు, సిటీ స్కాన్ లేదా మూత్రపిండాలు, మూత్ర నాళాలు మరియు మూత్రాశయం యొక్క అల్ట్రాసౌండ్ పరీక్షను అడగవచ్చు. మూత్రంలో చాలా చిన్న మూత్రపిండాల రాళ్లను కనుగొనడానికి మూత్ర పరీక్షను ఉపయోగించవచ్చు. మూత్రం వడకట్టబడుతుంది మరియు ఏదైనా రాళ్ళు వాటి రసాయన కూర్పును గుర్తించడానికి విశ్లేషించబడతాయి.
కిడ్నీ రాళ్ల చికిత్స కోసం ఎంపికలు ఏమిటి? What are the options for kidney stone treatment?
1. పరిశీలన, రాయి మార్గం: Observation and stone passage:
ఒక వ్యక్తి మూత్రవిసర్జన ద్వారా రాయిని శరీరం నుంచి బయటకు పంపవచ్చు. ఇది కొన్ని రోజులు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ సమయం పట్టే బాధాకరమైన ప్రక్రియ కావచ్చు. ఒక వైద్యుడు నొప్పి నివారణలు మరియు మూత్ర నాళాన్ని సడలించడానికి మందులను సూచించవచ్చు. రోగి మూత్రాన్ని వడకట్టి రాయిని భద్రపరచమని అడగబడతారు, తద్వారా దానిని విశ్లేషించవచ్చు. రాతి మార్గం యొక్క సంభావ్యత రాయి యొక్క పరిమాణం మరియు స్థానం మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. ఉదాహరణకు, యురేటర్‌ను సడలించడానికి మందులు సూచించినట్లయితే, 5-మిమీ రాయి 60 శాతం పాస్ అయ్యే అవకాశం ఉంటుంది. అయితే, సగటున, దీనికి రెండు వారాలు పడుతుంది.
2. కనిష్ట ఇన్వాసివ్ జోక్యాలు: Minimally invasive interventions:
ఒక వ్యక్తి మూత్రం ద్వారా మూత్రపిండ రాయిని పంపలేనప్పుడు, కనిష్ట ఇన్వాసివ్ చికిత్సలు అందుబాటులో ఉన్నాయి:
-
యూరిటెరోస్కోపీ: Ureteroscopy:
ఈ ఔట్ పేషెంట్ విధానంలో మూత్రనాళం (ఒక వ్యక్తి శరీరం నుండి మూత్రాన్ని పంపే గొట్టం) మరియు రాయిని దృశ్యమానం చేయడానికి మూత్ర నాళం ద్వారా యూరిటెరోస్కోప్ అనే చిన్న పరికరాన్ని చొప్పించడం జరుగుతుంది. అప్పుడు రాయిని లేజర్‌తో ఛిన్నాభిన్నం చేస్తారు మరియు శకలాలు బుట్టతో తిరిగి పొందవచ్చు. ఈ ప్రక్రియ తర్వాత యూరిటెరల్ స్టెంట్ తరచుగా ఒక వారం పాటు వదిలివేయబడుతుంది. ప్రధాన ప్రమాదం యురేటర్‌కు గాయం అయ్యే అవకాశం. 1,000 విధానాలలో ఒకదానిలో పెద్ద గాయం సంభవిస్తుంది. మూత్ర నాళంలోని ఏదైనా భాగంలో 2 సెంటీమీటర్ల వ్యాసం కలిగిన రాళ్ల కోసం ఈ ప్రక్రియను ఉపయోగించవచ్చు.
-
షాక్ వేవ్ లిథోట్రిప్సీ (SWL): Shock wave lithotripsy (SWL):
షాక్ వేవ్ లిథోట్రిప్సీ (SWL) అనేది నాన్-ఇన్వాసివ్ టెక్నాలజీ, ఇది యూరాలజిస్ట్‌లు, ప్రత్యేకమైన పట్టికను ఉపయోగించి, శరీరంలోని స్థానికీకరించిన ప్రాంతం ద్వారా మరియు మూత్రపిండాల్లో రాళ్లపై వాటిని విడదీయడానికి నీటి ద్వారా వచ్చే షాక్ తరంగాలను కేంద్రీకరించడానికి అనుమతిస్తుంది. రాళ్లు చిన్న కణాలుగా విరిగిపోతాయి, అవి మూత్రవిసర్జన ద్వారా పంపబడతాయి. ప్రక్రియ సుమారుగా ఒక గంట పడుతుంది. రోగులు సాధారణంగా చికిత్స తర్వాత కొన్ని గంటల తర్వాత ఆసుపత్రి నుండి డిశ్చార్జ్ చేయబడతారు. రాళ్ల పరిమాణం మరియు స్థానం, రాళ్ల కాఠిన్యం మరియు సంఖ్య, రోగి యొక్క ఎత్తు మరియు బరువు వంటి అంశాలను ఈ విధానాన్ని ఎంచుకోవడానికి ముందు తప్పనిసరిగా పరిగణించాలి.
-
పెర్క్యుటేనియస్ నెఫ్రోలిథోటోమీ (PCNL): Percutaneous nephrolithotomy (PCNL):
పెర్క్యుటేనియస్ నెఫ్రోలిథోటోమీ (PCNL) అనేది 1.5 సెం.మీ కంటే ఎక్కువ రాళ్లకు ఉపయోగించే అతి తక్కువ హానికర శస్త్రచికిత్సా విధానం. రాయిని తొలగించడానికి మూత్రపిండంలో నేరుగా ప్రవేశం పొందడానికి రోగి వెనుక భాగంలో 1-సెం.మీ కోత (సుమారు 1/2 అంగుళం) చేయబడుతుంది. రోగి కోలుకోవడానికి రాత్రిపూట ఉంచబడతాడు. ఈ విధానం కిడ్నీ రాళ్ల తొలగింపుకు అత్యధిక విజయాల రేటును అందిస్తుంది.
కిడ్నీ రాళ్లకు లేజర్ చికిత్స Kidney Stone Laser Treatment
కిడ్నీ రాళ్ల లేజర్ చికిత్స యొక్క ప్రయోజనం
- కిడ్నీ రాళ్లకు లేజర్ చికిత్స వివిధ కూర్పులను కలిగి ఉన్న వివిధ రాళ్లకు చికిత్స చేయడానికి ఉపయోగించవచ్చు.
- కిడ్నీలో రాళ్లకు లేజర్ చికిత్స తక్కువ హానికరం. షాక్‌వేవ్ లిథోట్రిప్సీ లేదా పెర్క్యుటేనియస్ నెఫ్రోలిథోటోమీతో పోలిస్తే వేగవంతమైన రికవరీ సమయంతో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది.
- హోల్మియం YAG లేజర్‌తో కిడ్నీ రాళ్ల లేజర్ చికిత్స బాగా పరిశోధించబడింది మరియు షాక్‌వేవ్ లిథోట్రిప్సీకి సమానమైన అద్భుతమైన ఫలితాలను చూపించింది.
- మూత్రపిండ రాళ్లకు లేజర్ చికిత్స తక్కువ సంక్లిష్టతలను కలిగి ఉంది, రాళ్లు పునరావృతమయ్యే ప్రమాదం తక్కువగా ఉంటుంది మరియు రోగి త్వరగా కోలుకునే సమయాలను కలిగి ఉన్నట్లు కనుగొనబడింది.
- కిడ్నీ రాళ్ల లేజర్ చికిత్స పెద్ద మరియు చిన్న మూత్రపిండాల రాళ్లను తొలగించడానికి కూడా ప్రభావవంతంగా ఉన్నట్లు కనుగొనబడింది.
- మూత్రపిండాల్లో రాళ్లకు లేజర్ చికిత్స చాలా మంది రోగులలో 95.8 శాతం కంటే ఎక్కువ విజయవంతమైన రేటు.
- రోగులు కిడ్నీ రాళ్ల లేజర్ చికిత్సను పొందినప్పుడు, ఇతర చికిత్సా ఎంపికలతో పోలిస్తే రాతి పునః చికిత్స దాదాపు 5 నుండి 6 రెట్లు తక్కువగా ఉంది.
ఇతర కిడ్నీ రాళ్ల తొలగించే ట్రీట్‌మెంట్ ఆప్షన్‌లతో పోలిస్తే కిడ్నీ స్టోన్స్‌కి లేజర్ చికిత్స మెరుగైన విధానం.
నొప్పి నివారణ మందులు సురక్షితమేనా? Is it safe to take painkillers during treatment?
కిడ్నీలో రాళ్లు ఉన్న రోగులు చాలా మంది ఉంటారు. అయితే వారందరికీ వైద్యులు నొప్పి నివారణ మందులను ఉపయోగించమని సలహా ఇవ్వరు. నాన్-స్టెరాయిడ్ యాంటీ ఇన్ఫ్లమేటరీ పెయిన్‌కిల్లర్స్, స్టెరాయిడ్ పెయిన్‌కిల్లర్స్ మరియు మార్ఫిన్ పెయిన్‌కిల్లర్స్ వంటి రెండు నుండి మూడు వేర్వేరు రకాల నొప్పి నివారణులు వైద్యుల వద్ద ఉన్నా వారు ఎవరికి సూచించాల్సిన పెయిన్ కిల్లర్స్ వారికే సిఫార్సు చేస్తారు. అయితే అందరూ ఒకే రకమైన కిడ్నీ రాళ్ల సమస్యతో బాధపడుతున్నా.. ఒక్కక్కరికి ఒక్కో రకమైన నోప్పి నివారణులు ఎందుకు ఇస్తారన్నేది ఇప్పుడు చూద్దాం.
మధుమేహం లేదా దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధులు వంటి కొమొర్బిడిటీలు ఉన్న రోగులు లేదా కొన్ని మూత్రపిండ పనితీరులో మార్పు ఉన్న రోగులు, వారు తక్కువ వ్యవధిలో లేదా ఎక్కువ కాలం పాటు నాన్-స్టెరాయిడ్ యాంటీ ఇన్ఫ్లమేటరీ పెయిన్‌కిల్లర్స్‌ను ఉపయోగించకూడదు, వీటిని రోగులలో నివారించాలి. మూత్రపిండ పనితీరు పరీక్షను మారుస్తుంది, కాబట్టి ఇక్కడ మనం ఇతర రకాల నొప్పి నివారణ మందులను ఉపయోగించాలి. ఎటువంటి మార్పులేని మూత్రపిండ పనితీరు లేని సాధారణ వ్యక్తి కిడ్నీ రాళ్ల సమస్య నుండి తాత్కాలిక ఉపశమనం కోసం సురక్షితంగా నొప్పి నివారణ మందులను ఉపయోగించవచ్చు. రాయి పరిమాణం మరియు అది ఎక్కడ ఉంది అనే దాని ఆధారంగా, తుది చికిత్సను నిర్ణయించాలి, కాబట్టి అన్ని రకాల కిడ్నీ రాళ్ల‌లకు పెయిన్‌కిల్లర్ తుది పరిష్కారం కాదన్నది వైద్యులు తేల్చిన విషయం.
