మానవుడికి స్వరం మనోహరకంగా పొందుపర్చిన సంక్లిష్టమైన పరికరం. మాట్లాడటంలో వైకల్యమున్నవారికి మాత్రమే దాని గోప్పతనం అర్థమవుతుంది. కేవలం మాటతోనే వారు చెప్పదలుచుకుంది ఇతరులతో కమ్యూనికేట్ చేయడానికి ఉపయోగపడుతుంది. మనల్ని మనం వ్యక్తీకరించడానికి, మన భావాలను ఇతరులతో పంచుకోవడానికి, సంగీత సాధనం చేయడానికి, పాటలు పాడటానికి, వక్తగా ప్రసంగానికి, ప్రవక్తగా సుసూక్తులు చెప్పడానికి అనుమతిస్తుంది. మన స్వరం అనేది మన శ్వాసకోశ, ఉచ్ఛారణ, ఉచ్చారణ వ్యవస్థల మధ్య పరస్పర చర్య ఫలితంగా ఏర్పడింది, ఇది ప్రతి వ్యక్తికి ప్రత్యేకమైన ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేయడానికి శ్వాసకోశ, ఉచ్చారణ వ్యవస్థలతో కలిసి పని చేస్తుంది.
స్వరపేటికలో ఉన్న స్వర తంతువులకు గాలిని సరఫరా చేయడానికి శ్వాసకోశ వ్యవస్థ బాధ్యత వహిస్తుంది. మనం పీల్చినప్పుడు, గాలి ఊపిరితిత్తులలోకి లాగబడుతుంది, తరువాత శ్వాసనాళం ద్వారా, స్వరపేటికలోకి వెళుతుంది. రెండు సన్నని కండరాల బ్యాండ్లుగా ఉండే స్వర తంతువులు గుండా గాలి వెళుతున్నప్పుడు కంపించి, ధ్వనిని సృష్టిస్తాయి. కంపనం రేటు తీవ్రత వాయిస్ పిచ్ని నిర్ణయిస్తాయి. ఉచ్ఛారణ వ్యవస్థ స్వరపేటిక, దాని చుట్టుపక్కల కండరాలను కలిగి, స్వర తంత్రుల ఉద్రిక్తత, స్థానాన్ని నియంత్రిస్తుంది. ఈ వ్యవస్థ స్వరం విభిన్న లక్షణాలను ఉత్పత్తి చేయడానికి బాధ్యత వహిస్తుంది. అవి శబ్దం, వాల్యూమ్ టోన్ వంటివి. స్వరపేటిక పరిమాణం ఆకృతి, స్వర తంతువుల పొడవు, మందం, స్వరపేటిక చుట్టూ ఉన్న కండరాలు ఉపయోగించే విధానంతో సహా అనేక అంశాల ద్వారా వ్యక్తి స్వర నాణ్యత ప్రభావితమవుతుంది.
ఇలాంటి స్వరంతోనే ప్రపంచవ్యాప్తంగా అనేక బాషాలు, అనేక భావనలు వ్యక్తం అవుతున్నాయి. ఒక్కో బాష మాధుర్యాన్ని ఒక్కో విధంగా అక్కడి ప్రాంతవాసులు, భాషాభిమానులు అనుభవిస్తూ వ్యక్తపరుస్తుంటారు. తమ బాషలో అనర్ఘలంగా మాట్లాడుతూ పట్టుసాధిస్తుంటారు. అయితే ఇలా అనర్ఘళంగా చాలా కాలం పాటు మాట్లాడిన వారికి వారి జీవిత చమరాంకంలో విచిత్రమైన పరిస్థితి ఏర్పడుతుందని అధ్యయనాలు స్పష్టం చేస్తున్నాయి. ఏంటీ విచిత్రమైన పరిస్థితులు అంటే.. స్వర సంబంధమైన రుగ్మతలు కూడా వస్తాయి. ఈ జాబితాలో టీచర్లు, వ్యక్తలు, ప్రవక్తలు, అర్చకులు సహా తమ స్వరాన్ని నిత్యం వినియోగం చేసే పలువురు ఉన్నారు. దానినే వాయిస్ డిజార్డర్స్ అని అంటారు.
వాయిస్ డిజార్డర్ అంటే ఏమిటీ? What are Voice Disorders?
స్వరం ద్వారా ధ్వని ఉత్పత్తికి సంబంధించిన ఏవైనా సమస్యలను ఎదుర్కొనే పరిస్థతి. వాయిస్ డిజార్డర్స్ అంటే వృత్తిరిత్యా లేక సమాజ హిత రిత్యా ప్రతీ రోజు గంటల గంటలు వినియోగించిన స్వరానికి కూడా వృద్యాప్యం వచ్చిన తరువాత రుగ్మతలను ఎదుర్కోంటుంది. తద్వారా ఈ రుగ్మతలు స్పష్టంగా మాట్లాడే సామర్థ్యాన్ని ప్రభావితం చేయడం వల్ల కలిగే పరిస్థితి. సాధారణంగా స్వర పేటికను ఎక్కువగా ఉపయోగించడం లేదా మీ వాయిస్ బాక్స్ లేదా వోకల్ కార్డ్లతో సమస్యల ఫలితంగా ఈ రుగ్మతలు తలెత్తుతుంటాయి. వాయిస్ డిజార్డర్స్ పిచ్, వాల్యూమ్ లేదా వాయిస్ నాణ్యతను ప్రభావితం చేయవచ్చు, మాట్లాడేటప్పుడు అసౌకర్యం లేదా నొప్పిని కలిగించవచ్చు. ఈ పరిస్థితులను ఎదుర్కోనే చాలా మంది తమ వాయిస్ డిజార్డర్లను వాయిస్ థెరపీతో అధిగమిస్తారు. అయితే కొందరికి మాత్రం వైద్య లేదా శస్త్రచికిత్స చికిత్స అవసరమవుతుంది.
వాయిస్ డిజార్డర్స్ వర్గాలు ఎన్నీ? What are the categories of Voice Disorders?
వాయిస్ రుగ్మతలు సాధారణంగా మూడు వర్గాలలో విభజించబడ్డాయి, కానీ అవి ఒకదానితో మరోకదానికి కూడా వ్యాప్తి చెందుతాయి:
- ఫంక్షనల్: స్వర శబ్దాలను ఉత్పత్తి చేసే నిర్మాణాలు – వాయిస్ బాక్స్, స్వర తంత్రులు, ఊపిరితిత్తులు – సాధారణమైనవి, కానీ వాటిని ఉపయోగించడంలో సమస్యలు ఉన్నాయి. ఫంక్షనల్ డిజార్డర్స్ సాధారణంగా స్వర తాడు కండరాలను ఉపయోగించలేకపోవడం వల్ల ఏర్పడతాయి.
- ఆర్గానిక్: వాయిస్ బాక్స్, వోకల్ కార్డ్స్ లేదా ఊపిరితిత్తుల నిర్మాణంలో సమస్యలు ఉన్నాయి. సేంద్రీయ రుగ్మతలు సాధారణంగా నిర్మాణాత్మకమైనవి (స్వరపేటికపై అసాధారణ పెరుగుదల వంటివి) లేదా నాడీ సంబంధిత (మరొక రుగ్మత మీ స్వరపేటికను నియంత్రించే నరాలను ప్రభావితం చేస్తుంది).
- సైకోజెనిక్: అరుదుగా ఉన్నప్పటికీ, భావోద్వేగ ఒత్తిడి లేదా గాయం కారణంగా కొన్ని వాయిస్ రుగ్మతలు అభివృద్ధి చెందుతాయి. అవి ఆందోళన, నిరాశ లేదా మార్పిడి రుగ్మత ఫలితంగా ఉండవచ్చు.
వాయిస్ రుగ్మతల రకాలు: Different types of Voice Disorders?
అనేక రకాల వాయిస్ డిజార్డర్లు ఉన్నాయి, అయితే అత్యంత సాధారణమైన వాటిలో కొన్ని:
- బొంగురుపోవడం: గరుకైన, గీయబడిన వాయిస్ నాణ్యత లేదా పిచ్లో మార్పు. స్వరం గంభీరంగా లేదా బలహీనంగా అనిపించినప్పుడు బొంగురుపోవడం అంటారు. ఇది వైరల్ ఇన్ఫెక్షన్ల నుండి పార్కిన్సన్స్ వ్యాధి వరకు చాలా కారణాలను కలిగి ఉంటుంది.
- మజల్ టెన్షన్ డిస్ఫోనియా: స్వర తంతువులపై ఎక్కువ ఒత్తిడి తెచ్చినప్పుడు, కండరాలు బిగుతుగా మారినప్పుడు కండరాల ఉద్రిక్తత డిస్ఫోనియా సంభవిస్తుంది.
- నోడ్యూల్స్: స్వర తంతువులపై నిరపాయమైన పెరుగుదలలు, ఇది గొంతును మరియు వాయిస్ నాణ్యతలో మార్పును కలిగిస్తుంది.
- పాలిప్స్: స్వర తంత్రుల వాపు, ఇది బొంగురుపోవడం మరియు వాయిస్ మార్పులకు కారణమవుతుంది.
- లారింగైటిస్: స్వరపేటిక వాపు కారణంగా గొంతు బొంగురుపోవడం, స్వరాన్ని కోల్పోవడాన్ని లారింగైటిస్ అంటారు. వాయిస్ బాక్స్ చికాకు కలిగినా ఇది ఏర్పడుతుంది. ఇది సాధారణంగా తాత్కాలికం, అలెర్జీలు లేదా ఎగువ శ్వాసకోశ సంక్రమణ ఫలితంగా ఉంటుంది.
- స్పాస్మోడిక్ డైస్ఫోనియా: స్వరపేటిక అసంకల్పిత కదలికలకు కారణమయ్యే నాడీ సంబంధిత పరిస్థితి, దీని ఫలితంగా వడకట్టబడిన లేదా గొంతు పిసికిన స్వరం వస్తుంది. ఇది వాయిస్ బాక్స్ కండరాలలో దుస్సంకోచాలను కలిగిస్తుంది.
- స్వర త్రాడు పనిచేయకపోవడం (VCD) స్వర తంతువులు అన్ని విధాలుగా తెరవకుండా నిరోధిస్తుంది, ఇది శ్వాస సమస్యలకు దారితీస్తుంది.
- స్వర తంతు గాయాలు నిరపాయమైన (క్యాన్సర్ లేని) పెరుగుదల – నోడ్యూల్స్, పాలిప్స్ లేదా సిస్ట్లు వంటివి – ఇవి మీ వాయిస్ని ప్రభావితం చేస్తాయి.
- వోకల్ కార్డ్ పక్షవాతం కూడా వాయిస్ బాక్స్ కండరాలను నియంత్రించకుండా మిమ్మల్ని నిరోధిస్తుంది. దీంతోనూ స్వరం బయటకు రాక ఇబ్బంది కలుగుతుంది.
వాయిస్ డిజార్డర్స్ లక్షణాలు బొంగురుపోవడం, గరుకైన లేదా గీతలు పడిన స్వరం, మాట్లాడేటప్పుడు అసౌకర్యం లేదా నొప్పి మరియు స్వరం యొక్క పిచ్, వాల్యూమ్ లేదా నాణ్యతలో మార్పులు.
వాయిస్ డిజార్డర్లకు గల కారణాలలో స్వర దుర్వినియోగం, పొగాకు పొగ లేదా రసాయనాలు, లారింగైటిస్, ఇన్ఫెక్షన్లు, నరాల సంబంధిత రుగ్మతలు, థైరాయిడ్ సమస్యలు లేదా యాసిడ్ రిఫ్లక్స్ వంటి కొన్ని వైద్య పరిస్థితులు ఉంటాయి.
స్వర సంబంధ రుగ్మతలు అధిక ప్రభావితులు ఎవరు? Who gets voice disorders?
ఎవరైనా వాయిస్ డిజార్డర్ని అభివృద్ధి చేయవచ్చు, కానీ కొన్ని అంశాలు మీ ప్రమాదాన్ని పెంచుతాయి:
- వయస్సు, లింగం: 50 ఏళ్లు పైబడిన స్త్రీ (లేదా పుట్టినప్పుడు స్త్రీకి కేటాయించబడినది) కావడం.
- జీవనశైలి: ధూమపానం, మాదకద్రవ్య వ్యసనం లేదా మద్యం దుర్వినియోగం మీ ఊపిరితిత్తులు, స్వరపేటిక, స్వర తంతువులను దెబ్బతీస్తాయి.
- వృత్తి: ఉపాధ్యాయులు, గాయకులు, టెలిమార్కెటర్లు, ఎక్కువ మాట్లాడే లేదా వాయిస్ వినియోగం అవసరమయ్యే వృత్తులు కలిగిన ఇతర వ్యక్తులు.
- ఇతర వ్యాధులు, రుగ్మతలు: పార్కిన్సన్స్ వ్యాధి, మల్టిపుల్ స్క్లెరోసిస్ (MS), స్వరపేటిక క్యాన్సర్ లేదా లారింగోఫారింజియల్ రిఫ్లక్స్ (LPR).
వాయిస్ రుగ్మతలు ఎంతమేరకు సాధారణం? How Common Are Voice Disorders?
అమెరికాలో మూడు నుంచి తొమ్మది శాతం మధ్య ఏదో ఒక సమయంలో స్వర సంబంధిత సమస్యలను ఎదుర్కోంటున్నా.. వారిలో కేవలం ఒక్కశాతం కంటే తక్కువ మంది చికిత్స పోందారు. ఉపాధ్యాయులు చాలా ప్రమాదంలో ఉన్న జనాభా. దాదాపు వెయ్యి మంది ఉపాధ్యాయులతో చేసిన ఒక అధ్యయనంలో, దాదాపు 57శాతం మందికి వాయిస్ డిజార్డర్ రుగ్మతలను ఎదుర్కోంటున్నారని తేలింది.
వాయిస్ రుగ్మతలకు కారణమేమిటి? What Causes Voice Disorders?
వాయిస్ని ఎక్కువగా ఉపయోగించడం అనేది వాయిస్ డిజార్డర్లకు అత్యంత సాధారణ కారణం. కేకలు వేయడం, పాడటం లేదా ఎక్కువగా మాట్లాడటం ద్వారా వాయిస్ని ఎక్కువగా ఉపయోగించేవారు దీనికి ప్రభావితం అవుతారు. కొన్నిసార్లు వాయిస్ రుగ్మతలు జలుబు, అలర్జీలు లేదా సైనస్ ఇన్ఫెక్షన్ (సైనసిటిస్) వంటి స్వల్పకాలిక (తీవ్రమైన) అనారోగ్యం ఫలితంగా కూడా ఏర్పడతాయి. వాటి నుంచి కోలుకున్న తర్వాత, స్వర సంబంధమైన రుగ్మతలు కొన్ని రోజులు లేదా వారాలలో అదృశ్యమవుతాయి. స్వర పేటిక లేదా స్వర తంత్రుల నిర్మాణం, కండరాలు లేదా నరాలకు సంబంధించిన సమస్య ఉన్నప్పుడు మరింత సంక్లిష్టమైన వాయిస్ డిజార్డర్లు సంభవిస్తాయి.
వాయిస్ డిజార్డర్స్ లక్షణాలు ఏమిటి? What are the Symptoms of Voice Disorders?
వాయిస్ డిజార్డర్స్ లక్షణాలు వాటి కారణాన్ని బట్టి విస్తృతంగా మారుతూ ఉంటాయి. మీ స్వరమే దీనిని చెబుతుంది.:
- గుర్గ్లీ లేదా తడి.
- కఠినమైన, వడకట్టిన, బొంగురు స్వరం
- గొంతు పట్టేసినట్లు లేదా ఊపిరి పీల్చుకునేట్లు స్వరం మారడం.
- చాలా ఎక్కువ లేదా చాలా తక్కువగా స్వరం రావడం.
- చాలా బిగ్గరగా లేదా చాలా మృదువైనది స్వరం మారడం.
- ధ్వనిలో విరామాలు లేదా అంతరాలతో అసమానంగా లేదా వణుకుగా ఏర్పడటం
వాయిస్ డిజార్డర్స్ నిర్ధారణ: How are Voice Disorders Diagnosed?
వాయిస్ డిజార్డర్ల నిర్ధారణలో సాధారణంగా పూర్తి వైద్య మూల్యాంకనంపై అధారపడి ఉంటుంది. ఒక్కోసారి వాయిస్, స్వరపేటిక పరీక్షలు నిర్వహించిన తరువాత పరిస్థితిని వైద్యులు అంచనా వేయాల్సి ఉంటుంది. ఇందులో స్వరపేటికను పరిశీలించడానికి చిన్న కెమెరా లేదా CT స్కాన్ లేదా MRI వంటి ఇతర రోగనిర్ధారణ పరీక్షలు ఉండే లారింగోస్కోపీ పరీక్షలను వైద్యులు నిర్థారించవచ్చు. వాయిస్ డిజార్డర్ ప్రభావానికి బాధితులు గురయ్యారని ఆరోగ్య నిపుణుడు నిర్ధారించవచ్చు, లేదా మిమ్మల్ని స్పీచ్-లాంగ్వేజ్ పాథాలజిస్ట్ లేదా లారిన్జాలజిస్ట్ (వాయిస్ బాక్స్లో డిజార్డర్స్లో స్పెషలైజ్ చేసిన డాక్టర్)కి సూచించవచ్చు.
నిపుణులైన వైద్యులు క్షుణ్ణంగా శారీరక పరీక్షించి, లక్షణాలు, వైద్య చరిత్రను అంచనా వేస్తారు. వాయిస్ ఛాలెంజ్లు ఇంట్లో, పనిలో లేదా పాఠశాలలో జీవితాన్ని ఎలా ప్రభావితం చేస్తున్నాయనే దానిపై బాధితుల నుంచి నిపుణులు ప్రశ్నలు సంధించి వారికి కావాల్సిన సమాచారాన్ని రాబట్టుకుంటారు. బాధితులు మాట్లాడే లేదా శ్వాస వ్యాయామాలు చేస్తున్నప్పుడు వైద్యులు బాధితుల ముఖం, తల, మెడ, గొంతును చాలా దగ్గరగా చూస్తారు. ఈ వ్యాయామాల సమయంలో బాధితులు ఏవైనా శారీరక లక్షణాలను తెలుపుతారా అన్న విషయాన్ని పరిశీలిస్తారు. నొప్పి, గీతలు లేదా శ్వాస తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది ఉంటే వైద్యులకు తక్షణం చెప్పాలి.
స్పీచ్-లాంగ్వేజ్ పాథాలజిస్ట్ని చూసినట్లయితే, ఈ ప్రొవైడర్ టోన్, పిచ్, వాల్యూమ్తో సహా బాధితుడి వాయిస్ విభిన్న అంశాలను అంచనా వేయడానికి వివరణాత్మక పరీక్షలను నిర్వహించే అవకాశం ఉంది. వాయిస్ బాక్స్, వోకల్ కార్డ్లు ఎంత బాగా పని చేస్తున్నాయో చూడటానికి, వైద్యులు ఇమేజింగ్ పరీక్షలను కూడా సిఫారసు చేయవచ్చు. లారింగోస్కోపీ బాధితుల గొంతు వెనుక భాగాన్ని పరిశీలించడానికి లారింగోస్కోప్ (వీడియో కెమెరా జోడించిన సన్నని, సౌకర్యవంతమైన ట్యూబ్) పరీక్షను కూడా నిర్వహించవచ్చు. ఈ పరీక్ష సమయంలో, వారు బయాప్సీని కూడా చేయవచ్చు. మీ వైద్యనిపుణులు, పాలిప్స్ లేదా సిస్ట్ల నుండి నమూనాలను తీసుకుంటారు, వ్యాధుల కోసం తనిఖీ చేయడానికి వాటిని మైక్రోస్కోప్లో పరిశీలిస్తారు.
వాయిస్ డిజార్డర్స్ ఎలా చికిత్స పొందుతాయి? How are Voice Disorders treated?
స్వరానికి విశ్రాంతి ఇవ్వడం ద్వారా బొంగురుపోవడం వంటి కొన్ని స్వల్పకాలిక స్వర సంబంధ రుగ్మతలు మెరుగుపడవచ్చు. చాలా రోజుల పాటు అరవడం, పాడటం లేదా స్వరపేటికపై ఒత్తిడి కలిగేలా ఇబ్బంది పెట్టిన సమస్యలు విశ్రాంతితో నయం కావచ్చు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో విశ్రాంతి ఒక్కటే మార్గం. స్వరాన్ని ఇబ్బంది లేకుండా చూసుకోవడం ఉత్తమం. వీలైనంత తక్కువగా మాట్లాడండి. మరింత సంక్లిష్టమైన వాయిస్ రుగ్మతలు ఉన్నవారికి వాయిస్ థెరపీ అవసరం కావచ్చు. స్పీచ్-లాంగ్వేజ్ పాథాలజిస్ట్లు బాధితుల స్వరాన్ని నియంత్రించడానికి మెళుకువలు, వ్యాయామాలను బోధిస్తారు, తద్వారా మరింత స్పష్టంగా కమ్యూనికేట్ చేయవచ్చు. కొన్ని ఉదాహరణలు ఉన్నాయి:
- ఉచ్ఛారణ పద్ధతి: మీరు స్వర తాడు కండరాలను రిలాక్స్గా ఉంచుతూ శ్వాస, మాట్లాడడాన్ని సమన్వయం చేయడం నేర్చుకుంటారు.
- శ్రవణ మాస్కింగ్: బ్యాక్గ్రౌండ్లో పెద్ద శబ్దాన్ని ప్లే చేసే హెడ్ఫోన్లను ధరించి, బిగ్గరగా మాట్లాడతారు, మీ వాయిస్ని విస్తరించడం నేర్పుతారు.
- సంభాషణ శిక్షణ చికిత్స: సంభాషణలను ఉపయోగించి మాట్లాడటం నేర్చుకుంటారు.
కొన్ని వాయిస్ డిజార్డర్లకు బిగుతుగా ఉండే వాయిస్ బాక్స్ కండరాలను సడలించడానికి బొటులిన్ టాక్సిన్ ఇంజెక్షన్ల వంటి వైద్య లేదా శస్త్రచికిత్స చికిత్స అవసరమవుతుంది. కాగా, వాయిస్ డిజార్డర్లకు చికిత్స అంతర్లీన కారణాన్ని బట్టి మారుతూ ఉంటుంది. స్పీచ్ థెరపీ, మందులు, శస్త్రచికిత్సలు ఈ ట్రీట్ మ్మెంట్లో ఉండవచ్చు. వాయిస్ డిజార్డర్ల నివారణలో స్వరాన్ని జాగ్రత్తగా చూసుకోవడం, స్వర తంతువులు దెబ్బతినే లేదా దెబ్బతీసే చర్యలను నివారించాల్సి ఉంటుంది. అందుకు చికాకులకు గురికాకుండా ఉండటం, అధిక ఆల్కహాల్, కెఫిన్ వినియోగాన్ని నివారించడం, మాట్లాడే పద్ధతులకు బదులు సంజ్ఞలను అభ్యసించడం, అరుపులను నివారించడం వంటివి పాటించాల్సి ఉంటుంది.
వాయిస్ డిజార్డర్స్ నివారణ? Are Voice Disorders preventable?
కొన్ని వాయిస్ డిజార్డర్లు నివారించబడవు, కానీ వాయిస్ని జాగ్రత్తగా చూసుకోవడం ద్వారా ఈ ప్రమాదాన్ని తగ్గించుకోవచ్చు. అందుకు ఇవి తప్పకుండా పాటించాల్సి ఉంటుంది:
- ధూమపానం, డ్రగ్స్, ఆల్కహాల్ మానుకోండి.
- స్వర తంతువులను హైడ్రేట్ గా ఉంచడానికి పుష్కలంగా నీరు త్రాగండి.
- ఎక్కువ మాట్లాడాల్సిన వృత్తిని కలిగి ఉన్నట్లయితే.. తరచుగా విశ్రాంతి తీసుకోండి.
మితిమీరిన వినియోగం లేదా తీవ్రమైన అనారోగ్యాలతో సంబంధం ఉన్న వాయిస్ రుగ్మతలు సాధారణంగా తాత్కాలికంగా ఉంటాయి, ఇక ఇవి శాశ్వత నష్టాన్ని కలిగించవు. మరింత సంక్లిష్టమైన వాయిస్ డిజార్డర్స్ ఉన్న చాలా మంది వ్యక్తులు సరైన చికిత్సలతో వాయిస్ ఛాలెంజ్లను అధిగమించగలరు.