రక్తంలో ప్లేట్‌లెట్ గణన తక్కువగా నమోదు అయితే ఆ వ్యక్తి థ్రోంబోసైటోపెనియాను అభివృద్ధి చేయవచ్చు. అంటే థ్రోంబోసైటోపెనియాను అనే పరిస్థితి ప్లేట్ లెట్స్ సంఖ్య నిర్ధిష్టిత సంఖ్య కన్నా తక్కువగా నమోదు కావడం వల్ల ఏర్పడుతుంది. అసలు ప్లేట్ లెట్స్ అంటే ఏమిటీ.? మానవులలో మొత్తంగా మూడు రకాల రక్త కణాలు ఉంటాయి. వాటిలో ఒకటి ఎర్ర రక్త కణాలు, రెండు తెల్ల రక్త కణాలు, మూడవది ఎలాంటి రంగు లేకుండా ఉండే ప్లేట్ లెట్స్. వీటినే థ్రాంబోసైట్‌లు అని పిలుస్తారు. ఇవి రంగు లేని రక్త కణాలు మాత్రమే కాదు రక్తం గడ్డకట్టడం (క్లాట్ కావడం)లో సహాయపడతాయి. రక్త ధమని దెబ్బతిన్నప్పుడు, ప్లేట్ లెట్స్ సేకరించి, రక్తస్రావం ఆపడానికి ప్లగ్‌లను ఏర్పరుస్తాయి.
రోగనిరోధక వ్యవస్థ సమస్య లేదా లుకేమియా వంటి ఎముక మజ్జ అనారోగ్యం థ్రోంబోసైటోపెనియాకు దారితీయవచ్చు. ప్రత్యామ్నాయంగా, ఇది ప్రతికూల ఔషధ పరస్పర చర్య కావచ్చు. పిల్లలు మరియు పెద్దలు ఇద్దరూ దీని బారిన పడుతున్నారు. థ్రోంబోసైటోపెనియా యొక్క తేలికపాటి కేసులు కనీస సంకేతాలు లేదా లక్షణాలతో వ్యక్తమవుతాయి. అరుదుగా ప్లేట్ లెట్స్ స్థాయి చాలా తక్కువగా మారవచ్చు, తద్వారా ప్రాణాంతక అంతర్గత రక్తస్రావం జరుగుతుంది. అయితే ఈ పరిస్థితులను నిర్వహించేందుకు వివిధ చికిత్స అవకాశాలు ఉన్నాయి. కాగా, అంతకన్నా ముందు అసలు థ్రోంబోసైటోపెనియా ఎన్ని రకాలుగా ఉన్నాయి.? ఇవి పిల్లలను ఎందుకు అధికంగా ప్రభావితం చేస్తున్నాయన్న వివరాలను ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
థ్రోంబోసైటోపెనియా రకాలు Types of thrombocytopenia
తీవ్రమైన ఐటిపి Acute ITP
తీవ్రమైన ఐటిపి (ITP) అనేది అమ్మవారు పోయడానికి (చికెన్‌ పాక్స్ కు) కారణమయ్యే వైరస్‌ల ద్వారా పిల్లల రోగనిరోధక వ్యవస్థ యొక్క ప్రవర్తనలో తాత్కాలిక మార్పు నుండి ఉద్భవించిందని భావిస్తున్నారు. 2 నుండి 6 సంవత్సరాల వయస్సు గల పిల్లలు ఈ సమస్యను ఎదుర్కొనే అవకాశం ఉంది. చాలా సందర్భాలలో, లక్షణాలు చిన్నవిగా ఉంటాయి. అయితే ఈ లక్షణాలు దాదాపు ఆరు నెలల్లో వాటంతట అవే అదృశ్యం కావడం గమనార్హం. అయినప్పటికీ, ప్రభావితమైన 5 మంది పిల్లలలో 1 దీర్ఘకాలిక ITP అభివృద్ధి చెందుతుంది.
దీర్ఘకాలిక ఐటిపి Chronic ITP
దీర్ఘకాలిక ఐటిపి శిశువుల, ఆరేళ్ల లోపు వయస్సున్న చిన్నారులలో అసాధారణం కానీ పెద్దలలో, ముఖ్యంగా ఆడవారిలో ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది. ఇది సంభవించిన పక్షంలో దాని పట్ల ప్రత్యేక శ్రద్ధ అవసరం మరియు చాలా నెలలు కొనసాగవచ్చు. కొందరిలో లేదా కొన్ని సందర్భాలలో ఇది జీవితకాలం పాటు భరించవలసి పరిస్థితులకు దారి తీస్తుంది. కొంతమంది వ్యక్తులలో దీర్ఘకాలిక ITP అదృశ్యమైనట్లు కనిపిస్తుంది కానీ తరచుగా తిరిగి వస్తుంది.
అంటువ్యాధులు Infections
అనేక వైరల్ రుగ్మతలు ప్లేట్ లెట్ గణనలను తగ్గించగల సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంటాయి మరియు ద్వితీయ థ్రోంబోసైటోపెనియాను ప్రేరేపించగలవు. ఈ వ్యాధులలో మలేరియా, డెంగ్యూ జ్వరం మరియు హెచ్ఐవి వంటివి ఉన్నాయి. మలేరియా వంటి కొన్ని వ్యాధులు పిల్లల ప్లేట్ లెట్ స్థాయిలు గణనీయంగా తగ్గడానికి కారణం అవుతాయి. శాస్త్రవేత్తల ప్రకారం, థ్రోంబోసైటోపెనియా నమ్మదగిన అంచనాగా ఉపయోగపడుతుంది.
అప్లాస్టిక్ రక్తహీనత Aplastic anaemia
థ్రోంబోసైటోపెనియా ఒక రకమైన ఎముక మజ్జ వైఫల్యం ద్వారా కూడా సంభవించవచ్చు. సదరు ఎముక మజ్జ వైఫల్యాన్ని అప్లాస్టిక్ అనీమియా అని పిలుస్తారు. కణాలను ఉత్పత్తి చేసే ఎముక మజ్జలో వైఫల్యం కారణంగా ఈ పరిస్థితి ఉత్పన్నం కావచ్చు. ఎముక మజ్జ మందగించడంతో తక్కువ ఎరుపు, తెలుపు మరియు ప్లేట్‌లెట్ ఉత్పత్తి జరుగుతుంది. చాలా సందర్భాలలో అప్లాస్టిక్ రక్తహీనత అనే పరిస్థితి స్పష్టమైన కారణం లేకుండా సంభవించడం గమనార్హం. ఇలాంటి రకాన్ని ఇడియోపతిక్ అప్లాస్టిక్ అనీమియా అంటారు. అయినప్పటికీ, కొంతమంది పిల్లలు వారి తల్లిదండ్రుల నుండి దీనిని పొందే అవకాశాలు కూడా ఉన్నాయి, లేదా అనారోగ్యం కారణంగా పొందవచ్చు. 1 మరియు 5 సంవత్సరాల మధ్య లేదా 12 మరియు 20 సంవత్సరాల మధ్య, ఎముక మజ్జ వైఫల్యం సాధారణంగా వ్యక్తమవుతుంది.
ఎంవైహెచ్9- సంబంధిత థ్రోంబోసైటోపెనియా MYH9-related thrombocytopenia
థ్రోంబోసైటోపెనియా యొక్క ఈ రూపం ప్రత్యేకమైనది, ఎందుకంటే తక్కువ ప్లేట్ లెట్ కౌంట్ అనేది రోగనిరోధక వ్యవస్థ శరీరం యొక్క ప్లేట్ లెట్లను లక్ష్యంగా చేసుకోవడం కంటే జన్యు పరివర్తన వల్ల సంభవిస్తుంది. MYH9 జన్యువు ప్లేట్ లెట్స్ వంటి కొన్ని రక్త కణాలలో కనిపించే ప్రోటీన్‌లను ఉత్పత్తి చేసే బాధ్యతను కలిగి ఉంటుంది. ఈ మ్యుటేషన్ ఒక వ్యక్తి యొక్క తల్లిదండ్రుల నుండి వారసత్వంగా పొందవచ్చు లేదా దాని స్వంతదానిపై కనిపించవచ్చు. MYH9 జన్యువు అనేక అనారోగ్యాలలో పరివర్తన చెందుతుంది, ఇవన్నీ థ్రోంబోసైటోపెనియాకు దారితీయవచ్చు:
- ఎప్స్టీన్-బార్ వైరస్
- ఫెచ్ట్నర్ యొక్క సిండ్రోమ్
- మే-హెగ్లిన్ యొక్క అసాధారణత
- సెబాస్టియన్ వ్యాధి
- డ్రగ్-ప్రేరిత థ్రోంబోసైటోపెనియా
శిశువులు మరియు ఇతర చిన్న పిల్లలలో, థ్రోంబోసైటోపెనియా చికిత్సకు ప్రతిస్పందనగా ఉత్పన్నమవుతుంది మరియు ఇది ప్రాణాంతకం కావచ్చు. ఒక నవజాత శిశువుకు తినడానికి ఇబ్బందిగా ఉన్న రానిటిడిన్ (జాంటాక్) ప్లేట్‌లెట్ కౌంట్ గణనీయంగా క్షీణించింది, యాసిడ్ రిఫ్లక్స్ చికిత్సకు కూడా రానిటిడిన్ ఉపయోగించబడుతుంది. రానిటిడిన్ మరియు ఇతర మందులు నవజాత శిశువులు మరియు చిన్న పిల్లల ప్లేట్‌లెట్ గణనలను ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయో పూర్తిగా అర్థం చేసుకోవడానికి మరింత పరిశోధన అవసరం.
థ్రోంబోసైటోపెనియాకు కారణాలు Causes for Thrombocytopenia
రక్త ప్రసరణలో ఉన్న మైక్రోలీటర్ రక్తంలో 150,000 కంటే తక్కువ ప్లేట్ లెట్లను థ్రోంబోసైటోపెనియాగా పరిగణిస్తారు. ప్లేట్ లెట్‌లు దాదాపు 10 రోజులు మాత్రమే ఉంటాయి కాబట్టి, మీ శరీరం సాధారణంగా మీ ఎముక మజ్జలో కొత్త ప్లేట్ లెట్లను తయారు చేయడం ద్వారా మీ ప్లేట్ లెట్ సరఫరాను నిరంతరం భర్తీ చేస్తుంది. అరుదుగా థ్రోంబోసైటోపెనియా వారసత్వంగా తల్లిదండ్రుల నుంచి సంక్రమిస్తుంది. దీంతో పాటుగా, ఇది అనేక వ్యాధులు లేదా ఔషధాల ద్వారా కూడా చిన్నారులలో సంభవించవచ్చు. ఏ విధంగా థ్రొంబోసైటోపెనియా సంక్రమించిందనే కారణం కాన్నా, ఇది సంభవించిన కారణంగా కింది ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ప్రక్రియల కారణంగా రక్తప్రసరణ ప్లేట్ లెట్‌లు తగ్గుతాయి. అవి ప్లేట్‌లెట్‌లు ప్లీహములో చిక్కుకోవడం, ప్లేట్‌లెట్ ఉత్పత్తి క్షీణించడం లేదా ప్లేట్‌లెట్ క్షీణత పెరగడం…
ప్లేట్ లెట్స్ ప్లీహంలో చిక్కుకోవడం Stuck platelets :
ప్లీహము అనేది మీ పిడికిలి పరిమాణంలో ఉండే చిన్న అవయవం, ఇది మీ పొత్తికడుపు ఎడమ వైపున, నేరుగా మీ పక్కటెముక క్రింద ఉంటుంది. సాధారణంగా, మీ ప్లీహము అంటువ్యాధులతో పోరాడుతుంది మరియు రక్తం నుండి మలినాలను తొలగిస్తుంది. విస్తారిత ప్లీహంలో చాలా ప్లేట్ లెట్‌లు పేరుకుపోతాయి, ఇది వివిధ రకాల వ్యాధుల వల్ల వస్తుంది. ఇది రక్త ప్రసరణలో ప్లేట్ లెట్ల మొత్తాన్ని తగ్గిస్తుంది.
ప్లేట్ లెట్ ఉత్పత్తి తగ్గింపు Decreased platelet production :
మీ ఎముక మజ్జ ప్లేట్ లెట్లను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. ప్లేట్ లెట్ ఉత్పత్తిని తగ్గించే అనేక అంశాలు ఉన్నాయి:
- ప్రాణాంతకత లుకేమియా మరియు ఇతరులు
- రక్తహీనత యొక్క వివిధ రూపాలు
- హెపటైటిస్ సి మరియు హెచ్ఐవి వంటి వైరల్ వ్యాధులు
- రేడియేషన్ థెరపీ మరియు కెమోథెరపీ
- అధిక మద్యం వినియోగం
- ప్లేట్ లెట్స్ విచ్ఛిన్నం పెరిగింది
మీ శరీరం ప్లేట్ లెట్లను సృష్టించిన దానికంటే త్వరగా ఉపయోగించుకోవడానికి లేదా నాశనం చేయడానికి అనుమతించే కొన్ని రుగ్మతల కారణంగా మీ రక్తప్రవాహంలో ప్లేట్ లెట్ల లోపం ఉండవచ్చు. అటువంటి పరిస్థితులు ఏవంటే, ఉదాహరణకు:
గర్భం Pregnancy
గర్భధారణకు సంబంధించిన థ్రోంబోసైటోపెనియా తరచుగా ప్రసవం తర్వాత త్వరగా పరిష్కరిస్తుంది మరియు తేలికపాటిది.
రోగనిరోధక థ్రోంబోసైటోపెనియా Immune thrombocytopenia
లూపస్ మరియు రుమటాయిడ్ ఆర్థరైటిస్‌తో సహా ఆటో ఇమ్యూన్ పరిస్థితులు ఈ రకంగా వస్తాయి. శరీర రోగనిరోధక వ్యవస్థ ద్వారా ప్లేట్ లెట్స్ తప్పుగా దాడి చేయబడి నాశనం చేయబడతాయి. ఇడియోపతిక్ థ్రోంబోసైటోపెనిక్ పర్పురా అనేది ఈ అనారోగ్యానికి ఖచ్చితమైన కారణం తెలియనప్పుడు ఉపయోగించే పదం. పిల్లలు ఈ వర్గం ద్వారా ఎక్కువగా ప్రభావితం అవుతారు.
రక్తంలో బ్యాక్టీరియా Blood contains bacteria
రక్తంలో వచ్చే తీవ్రమైన బాక్టీరియల్ ఇన్ఫెక్షన్ల (బాక్టీరేమియా) ద్వారా ప్లేట్ లెట్స్ నాశనం అవుతాయి.
థ్రోంబోటిక్ థ్రోంబోసైటోపెనిక్ పర్పురా Thrombotic thrombocytopenic purpura
ఇది మీ శరీరం అంతటా అకస్మాత్తుగా కనిపించే చిన్న రక్తం గడ్డకట్టడం ద్వారా అనేక ప్లేట్ లెట్‌లు త్వరగా క్షీణించినప్పుడు అభివృద్ధి చెందే అసాధారణ అనారోగ్యం.
హిమోలిటిక్ యురేమిక్ సిండ్రోమ్ Hemolytic uremic syndrome
ఈ అసాధారణ పరిస్థితి మూత్రపిండాల పనితీరును నిరోధిస్తుంది, ఎర్ర రక్త కణాలను నాశనం చేస్తుంది మరియు ప్లేట్ లెట్లలో నాటకీయ క్షీణతను ఉత్పత్తి చేస్తుంది.
థ్రోంబోసైటోపెనియా యొక్క లక్షణాలు Symptoms of Thrombocytopenia
పిల్లలలో థ్రోంబోసైటోపెనియా యొక్క కొన్ని లక్షణాలు మరియు సంకేతాలు ఇలా ఉంటాయి:
- సాధారణంగా దిగువ తొడలపై ఉంటుంది.
- కోతల నుండి దీర్ఘకాలిక రక్తస్రావం
- విపరీతమైన గాయాలు
- మూత్రం లేదా మలంలో రక్తం
- అలసట
- మీ చిగుళ్ళు లేదా ముక్కు నుండి రక్తస్రావం
- విస్తరించిన ప్లీహము
- అధిక ఋతు ప్రవాహాలు
వ్యాధి నిర్ధారణ Diagnosis of Thrombocytopenia
నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హార్ట్, లంగ్ మరియు బ్లడ్. విశ్వసనీయ సమాచార మూలం ప్రకారం, థ్రోంబోసైటోపెనియా యొక్క కారణాన్ని నిర్ధారించేటప్పుడు మరియు నిర్ణయించేటప్పుడు, వైద్యులు రోగి యొక్క వైద్య చరిత్ర, శారీరక పరీక్ష యొక్క ఫలితాలు మరియు పరీక్ష ఫలితాలను పరిగణనలోకి తీసుకుంటారు.
వైద్య చరిత్ర Medical history
ప్లేట్‌లెట్ స్థాయిలపై ప్రభావం చూపే ఏదైనా వాటి గురించి వైద్యుడు విచారించవచ్చు, అవి:
- ప్రిస్క్రిప్షన్ మరియు ఓవర్-ది-కౌంటర్ ఔషధాల వినియోగం
- సాధారణ ఆహార పద్ధతులు
- తక్కువ ప్లేట్‌లెట్ గణనలు
- సంబంధిత అనారోగ్యాల కుటుంబ చరిత్ర
శారీరిక తనిఖీ Inspection of the body
డాక్టర్ ఈ సమయంలో రక్తస్రావం మరియు గాయాల సంకేతాలను చూస్తాడు. వారు జ్వరంతో సహా ఇన్ఫెక్షన్ సంకేతాల కోసం కూడా ఒక కన్ను వేసి ఉంచవచ్చు.
రోగనిర్ధారణ విధానాలు Diagnostic procedures
ఒక వైద్యుడు థ్రోంబోసైటోపెనియాను గుర్తించినప్పుడు, వారు సమస్య యొక్క అంతర్లీన మూలాన్ని కూడా బహిర్గతం చేసే అనేక పరీక్షలను నిర్వహిస్తారు. ఈ పరీక్షలు క్రింది వాటిని కలిగి ఉండవచ్చు:
- పూర్తి రక్త గణన ఫలితాలు Complete blood count results: తక్కువ ప్లేట్‌లెట్ స్థాయిలు ఫలితాల ద్వారా నిర్ధారించబడతాయి. ప్లేట్ లెట్స్ మంచి స్థితిలో ఉన్నట్లు అనిపిస్తే బ్లడ్ స్మెర్ వెల్లడిస్తుంది.
- ఎముక మజ్జ పరీక్షలు Bone marrow tests: ఇది ఎముక మజ్జ ఆరోగ్యాన్ని నిర్ధారిస్తుంది.
- ప్రోథ్రాంబిన్ సమయ పరీక్ష Prothrombin time test: ఇది ఎంత త్వరగా రక్తం గడ్డకడుతుందో అంచనా వేస్తుంది.
చికిత్స Treatment of Thrombocytopenia
పిల్లలలో థ్రోంబోసైటోపెనియా చికిత్స యొక్క కోర్సు అంతర్లీన కారణం మరియు లక్షణాల తీవ్రత రెండింటి ద్వారా నిర్ణయించబడుతుంది. ఉదాహరణకు, తేలికపాటి తీవ్రమైన ITP ఉన్న యువకుడికి చికిత్స అవసరం లేదు, ఎందుకంటే పరిస్థితి సాధారణంగా దానంతటదే వెళ్లిపోతుంది. పెద్దగా రక్తస్రావం అయ్యే ప్రమాదం ఉన్నట్లయితే యువకుడికి రక్తం లేదా ప్లేట్‌లెట్ మార్పిడి అవసరం కావచ్చు.
క్రమం తప్పకుండా పునరావృతమయ్యే నిరంతర ITP ఉన్న యువకుడికి రిటుక్సిమాబ్ వంటి రోగనిరోధక శక్తిని తగ్గించే ఔషధం అవసరం కావచ్చు. డాక్టర్ కార్టికోస్టెరాయిడ్స్ సిఫారసు చేయవచ్చు, ఇది HIV వంటి అంటు వ్యాధి కారణమైతే ప్లేట్‌లెట్ క్షీణతను ఆలస్యం చేస్తుంది. థ్రోంబోసైటోపెనియా చికిత్స మొత్తం మీద పెద్ద దుష్ప్రభావాలను నివారించడమే లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. తక్కువ ప్లేట్‌లెట్ కౌంట్ అంతర్లీన వైద్య వ్యాధి యొక్క లక్షణం అయితే డాక్టర్ రెండు పరిస్థితులకు చికిత్స చేయడంపై దృష్టి పెడతారు.
వైద్యుడిని ఎప్పుడు చూడాలి.? When to see a doctor
మీరు ఏదైనా థ్రోంబోసైటోపెనియా లక్షణాల గురించి ఆందోళన చెందుతుంటే, మీ వైద్యుడిని సంప్రదించండి. రక్తస్రావం ఆగనప్పుడు అత్యవసర పరిస్థితి. ఆ ప్రాంతంలో ఒత్తిడిని వర్తింపజేయడం వంటి ప్రామాణిక ప్రథమ చికిత్స పద్ధతులను ఉపయోగించి రక్తస్రావాన్ని ఆపలేకపోతే, తక్షణమే వైద్య సహాయం తీసుకోండి.
చివరిగా.!
రక్తంలో ప్లేట్ లెట్ల సంఖ్య నిర్ధిష్ట స్థాయి కన్నా తక్కువ పరిమాణంలో నమోదు అయితే ఆ పరిస్థితిని థ్రోంబోసైటోపెనియాగా సూచిస్తారు. ఇది రక్తస్రావం మరియు సులభంగా గాయాల సంభావ్యతను పెంచుతుంది. పిల్లలలో థ్రోంబోసైటోపెనియా యొక్క అత్యంత సాధారణ రకం తీవ్రమైన ITP, ఇది తరచుగా ఆరు నెలల తర్వాత స్వయంగా వెళ్లిపోతుంది. మందుల దుష్ప్రభావాలు, అంటువ్యాధులు మరియు జన్యు ఉత్పరివర్తనలు థ్రోంబోసైటోపెనియాకు కొన్ని తక్కువ తరచుగా కారణాలు. వారి లక్షణాలు చాలా తక్కువగా ఉన్నట్లయితే ఒక యువకుడికి చికిత్స అవసరం లేదు.
నిరంతర ITP ఉన్న పిల్లలకు ఇమ్యునోస్ప్రెసెంట్ మెడిసిన్ అవసరం కావచ్చు మరియు తీవ్రమైన రక్తస్రావం అయ్యే ప్రమాదం ఉంది. థ్రోంబోసైటోపెనియా చిన్నారులలో ఏ వయస్సులో ప్రభావితం చేస్తుందన్న సందేహం వద్దు. ఎందుకంటే ఈ పరిస్థితి చిన్నారులలో ఏ వయస్సులోనైనా ప్రభావితం చేయవచ్చు, కాగా, 1 నుండి 6 సంవత్సరాల వయస్సు గల చిన్నారులు అత్యధికంగా థ్రోంబోసైటోపెనియాకు ప్రభావితం అయ్యే అవకాశాలు ఉన్నాయి. అయితే ఇలా ప్రభావితమైన చిన్నారులలో ప్లేట్ లెట్ కౌంట్ ను ఎలా పెంచాలన్న విషయమై కూడా అవగాహన ఉండాలి. ముఖ్యంగా చిన్నారులకు ఈ క్రింది ఆహారం అందించడం ద్వారా సహజంగా ప్లేట్ కౌంట్ పెరుగుతుంది. ఆ ఆహారాలలో పాలు, దానిమ్మ, బొప్పాయి ఆకు రసం, గొధుమ-గడ్డి, గుమ్మడి కాయ, ఆకుపచ్చ ఆకు కూరలు ఉన్నాయి.
