దీర్ఘకాలిక పొడి దగ్గు: రోగనిర్ధారణ వ్యూహాలు, చికిత్స విధానాలు - Chronic Dry Cough: Diagnosis and Treatment Approaches

దీర్ఘకాలిక దగ్గు అనేది సులభంగా వదలని దగ్గు. ఇది సాధారణంగా ఎనిమిది వారాలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ఉంటుంది. ఇది చాలా నిరంతరంగా ఉంటుంది మరియు రాత్రిపూట అధ్వాన్నంగా ఉంటుంది. దీర్ఘకాలిక దగ్గు పిల్లలు మరియు పెద్దలలో ప్రబలంగా ఉంటుంది. ఇది తరచుగా అంతర్లీన వ్యాధి యొక్క లక్షణం, తీవ్రమైనది కాదు. కానీ కొన్ని సందర్భాల్లో, వ్యాధి తీవ్రంగా ఉండవచ్చు.

దీర్ఘకాలిక దగ్గు అంటే ఏమిటి?     What is Chronic Cough?

ఒక నెల కంటే ఎక్కువ కాలం దగ్గు కొనసాగడం చాలా అరుదు. దగ్గుకు ఒక ప్రయోజనం ఉందని కొంతమందికి మాత్రమే తెలుసు. ప్రజలు దగ్గినప్పుడు, వారు శ్వాసనాళాల నుండి చాలా విదేశీ పదార్ధాలను మరియు శ్లేష్మాన్ని తీసివేసి, ఊపిరితిత్తుల నుండి దూరంగా ఉంటారు. దీర్ఘకాలిక దగ్గు అనేది ఒక వ్యక్తి యొక్క రోజువారీ జీవితాన్ని గణనీయంగా ప్రభావితం చేస్తుంది, ఎందుకంటే ఇది నిరంతరంగా మరియు బాధించేది. దీర్ఘకాలిక దగ్గు అనేది వైరల్ ఇన్ఫెక్షన్ లేదా మ్యూకస్ డ్రిప్ యొక్క లక్షణం కావచ్చు, కాబట్టి అది చికిత్స పొందిన తర్వాత అది దూరంగా ఉంటుంది.

దీర్ఘకాలిక దగ్గుకు గల కారణాలు   Causes of Chronic Cough

దీర్ఘకాలిక దగ్గు అనేది ఒక లక్షణం కాబట్టి, దానికి గల కారణాలను పరిశీలిద్దాం:-

ఎగువ శ్వాసనాళ దగ్గు సిండ్రోమ్ Upper airway cough syndrome:

ఎగువ వాయుమార్గ దగ్గు సిండ్రోమ్ మూడు కారణాలలో ఒకదాని వల్ల సంభవించవచ్చు, అనగా, ఫారింక్స్‌లోకి పోస్ట్‌నాసల్ డ్రిప్ లేదా పారానాసల్ సైనస్‌లు లేదా ఎగువ శ్వాసనాళంలో దగ్గు గ్రాహకాల వాపు. ఇది నిరంతర దగ్గుకు కారణమవుతుంది. ఎగువ వాయుమార్గ దగ్గు సిండ్రోమ్ సాధారణంగా యాంటిహిస్టామైన్లు మరియు డీకోంగెస్టెంట్లతో చికిత్స పొందుతుంది.

నాన్‌స్త్మాటిక్ ఇసినోఫిలిక్ బ్రోన్కైటిస్  Nonasthmatic eosinophilic bronchitis:

నాన్‌స్త్మాటిక్ ఇసినోఫిలిక్ బ్రోన్కైటిస్ (NAEB) అనేది శ్వాసకోశ యొక్క ఇసినోఫిలిక్ ఇన్‌ఫ్లమేషన్, ఇది ఆస్తమాలో ఉన్న దానితో సమానంగా ఉంటుంది. కానీ, ఆస్త్మాకు విరుద్ధంగా, నాన్‌స్త్మాటిక్ ఇసినోఫిలిక్ బ్రోన్కైటిస్ సక్రమంగా లేని వాయుప్రసరణ పరిమితి లేదా వాయుమార్గాల అధిక ప్రతిస్పందనకు సంబంధించినది కాదు. నాన్‌స్త్మాటిక్ ఇసినోఫిలిక్ బ్రోన్కైటిస్ కారణంగా వచ్చే దీర్ఘకాలిక దగ్గు సాధారణంగా పీల్చే కార్టికోస్టెరాయిడ్స్‌తో చికిత్స పొందుతుంది. చికిత్స యొక్క మోతాదు మరియు వ్యవధి పరిస్థితి యొక్క తీవ్రతపై ఆధారపడి ఉంటుంది.

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి    Gastroesophageal Reflux Disease (GERD):

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లెక్స్ డిసీజ్ అనేది కడుపులోని కంటెంట్‌లు (కడుపు ఆమ్లం) నోటిని మరియు కడుపుని కలుపుతూ అన్నవాహిక అని పిలువబడే ట్యూబ్‌లో పైకి కదిలినప్పుడు సంభవిస్తుంది. ఈ దృగ్విషయం వ్యక్తులలో సాధారణం, మరియు ఇది చాలా అరుదుగా జరుగుతుంది. కానీ రిఫ్లక్స్ తరచుగా సంభవించినప్పుడు, అది ఆందోళన చెందడానికి కారణం. ఇది అన్నవాహిక యొక్క లైనింగ్‌ను చికాకుపెడుతుంది మరియు దానికి హాని కలిగించవచ్చు. గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లెక్స్ వ్యాధికి చికిత్స సాధారణంగా ఓవర్-ది-కౌంటర్ మందులు మరియు ఇది తరచుగా లేనప్పుడు జీవనశైలిలో మార్పులు. కేసు తీవ్రంగా ఉన్నప్పుడు, చికిత్స ఎంపికలు బలం ప్రోటాన్ ఇన్హిబిటర్ల నుండి బలం H-2 బ్లాకర్ల వరకు మారవచ్చు మరియు కొంతమంది రోగులలో శస్త్రచికిత్స కూడా ఉండవచ్చు.

ఆస్తమా Asthma:

ఉబ్బసం ఒక సాధారణ వ్యాధి, మరియు ఇది సాధారణంగా తీవ్రమైన పరిస్థితి కాదు. ఉబ్బసం యొక్క అనేక వైవిధ్యాలు ఉన్నాయి, వాటిలో ఒకటి దగ్గు-వేరియంట్ ఆస్తమా. దగ్గు-వేరియంట్ ఆస్తమా సాధారణంగా దగ్గు కంటే ఇతర లక్షణాలను కలిగి ఉండదు. కానీ ఈ దగ్గు నెలల తరబడి కొనసాగుతుంది. ఇది శ్వాసనాళంలో మంటను పెంచుతుంది.

అలెర్జీ Allergy:

పుప్పొడి, దుమ్ము, పురుగులు, అచ్చు, పెంపుడు జంతువుల చర్మం మరియు మరెన్నో అలర్జీల వల్ల ఒక వ్యక్తి అలెర్జీలకు గురవుతాడు. ఈ అలెర్జీల యొక్క సాధారణ లక్షణం దీర్ఘకాలిక దగ్గు. కొన్నిసార్లు, పర్యావరణం నుండి అలెర్జీ కారకాన్ని తొలగించిన వెంటనే దగ్గు తగ్గిపోతుంది. అలెర్జీల వల్ల వచ్చే దీర్ఘకాలిక దగ్గుకు చికిత్స ఎయిర్ ప్యూరిఫైయర్, ఓవర్-ది-కౌంటర్ మందులు, నిర్దిష్ట అలెర్జీకి సూచించిన మందులు, హ్యూమిడిఫైయర్ ఉపయోగించడం మొదలైన వాటి నుండి మారుతూ ఉంటుంది.

యాంజియోటెన్సిన్-కన్వర్టింగ్ ఎంజైమ్ ఇన్హిబిటర్లు ACE Inhibitors:

అధిక రక్తపోటు కోసం మందులు ఒక సైడ్ ఎఫెక్ట్‌గా నిరంతర పొడి దగ్గును కలిగిస్తాయి.

అంటువ్యాధులు Infections:

పెర్టుసిస్ (కోరింత దగ్గు) వంటి వైరల్ ఇన్ఫెక్షన్లు లేదా శ్వాసకోశ ఇన్ఫెక్షన్ల నుండి దీర్ఘకాలం కోలుకోవడం.

పర్యావరణ చికాకులు Environmental Irritants:

కాలుష్య కారకాలు, పొగాకు పొగ లేదా వృత్తిపరమైన ప్రమాదాలకు గురికావడం.

ఇడియోపతిక్ పల్మనరీ ఫైబ్రోసిస్ Idiopathic Pulmonary Fibrosis:

ఊపిరితిత్తుల కణజాలం యొక్క మచ్చలు మరియు గట్టిపడటానికి కారణమయ్యే దీర్ఘకాలిక ఊపిరితిత్తుల వ్యాధి.

ఊపిరితిత్తుల క్యాన్సర్ Lung Cancer:

తక్కువ సాధారణం, కానీ నిరంతర పొడి దగ్గు ప్రారంభ లక్షణం కావచ్చు.

దీర్ఘకాలిక దగ్గును ఎలా నిర్ధారించాలి.?  How to diagnose a chronic cough

సాధారణంగా, వైద్యుడు ముందుగా కేసు యొక్క పరిస్థితి మరియు వివరాల గురించి విచారించి, తదనుగుణంగా పరీక్షలను ఆదేశించవచ్చు. కొన్ని ప్రామాణిక పరీక్షలు,

• ఎక్స్-రే
• కంప్యూటరైజ్డ్ టోమోగ్రఫీ (CT) స్కాన్లు
• బ్రోంకోస్కోపీ
• రైనోస్కోపీ
• స్పిరోమెట్రీ
• మెథాకోలిన్ ఛాలెంజ్ టెస్ట్
• గొంతు శుభ్రముపరచు
• రక్త పరీక్షలు

రోగనిర్ధారణ విధానాలు ( Diagnostic Approaches )

చరిత్ర మరియు శారీరక పరీక్ష ( History and Physical Examination):

ఔషధ వినియోగం, పర్యావరణ బహిర్గతం మరియు ధూమపాన చరిత్రతో సహా సమగ్ర వైద్య చరిత్ర.

శారీరక పరీక్ష శ్వాసకోశ మరియు హృదయనాళ వ్యవస్థలపై దృష్టి పెడుతుంది.

ఛాతీ ఎక్స్-రే (Chest X-ray):

ఇన్ఫెక్షన్లు, కణితులు లేదా దీర్ఘకాలిక ఊపిరితిత్తుల వ్యాధులు వంటి స్పష్టమైన కారణాలను తోసిపుచ్చడానికి ప్రారంభ ఇమేజింగ్.

స్పిరోమెట్రీ (Spirometry):

అబ్స్ట్రక్టివ్ మరియు రిస్ట్రిక్టివ్ ఊపిరితిత్తుల వ్యాధులను నిర్ధారించడానికి పల్మనరీ ఫంక్షన్ టెస్ట్.

CT స్కాన్ (CT Scan):

ఊపిరితిత్తుల కణజాలం మరియు నిర్మాణాల యొక్క మరింత ఖచ్చితమైన అంచనా కోసం వివరణాత్మక ఇమేజింగ్.

అలెర్జీ పరీక్ష ( Allergy Testing):

పోస్ట్‌నాసల్ డ్రిప్ లేదా ఆస్తమాకు దోహదపడే సంభావ్య అలెర్జీ కారకాలను గుర్తించడానికి చర్మ పరీక్షలు లేదా రక్త పరీక్షలు.

అన్నవాహిక pH పర్యవేక్షణ (Esophageal pH Monitoring):

GERDని నిర్ధారించడానికి అన్నవాహికలోని యాసిడ్ స్థాయిలను కొలుస్తుంది.

బ్రోంకోస్కోపీ (Bronchoscopy) :

అసాధారణతలను గుర్తించడానికి లేదా బయాప్సీ నమూనాలను పొందేందుకు వాయుమార్గాల ప్రత్యక్ష విజువలైజేషన్.

కఫం సైటోలజీ (Sputum Cytology):

అంటువ్యాధులు లేదా క్యాన్సర్ కణాలను గుర్తించడానికి కఫం యొక్క విశ్లేషణ (ఉన్నట్లయితే).

నిర్వహణ విధానాలు   Management Approaches

పోస్ట్‌నాసల్ డ్రిప్ Postnasal Drip (Upper Airway Cough Syndrome):

నాసికా కార్టికోస్టెరాయిడ్స్: వాపును తగ్గిస్తుంది.

యాంటిహిస్టామైన్లు: అలెర్జీ లక్షణాలను తగ్గిస్తుంది.

డీకాంగెస్టెంట్లు: నాసికా రద్దీని తగ్గిస్తుంది.

ఆస్తమా Asthma:

ఇన్హేల్డ్ కార్టికోస్టెరాయిడ్స్: వాయుమార్గ వాపును తగ్గించండి.

బ్రోంకోడైలేటర్స్: వాయుమార్గ కండరాలను రిలాక్స్ చేయండి మరియు గాలి ప్రవాహాన్ని మెరుగుపరుస్తుంది.

ల్యూకోట్రియన్ మాడిఫైయర్స్: వాపు మరియు బ్రోంకోకాన్స్ట్రిక్షన్‌ను తగ్గించండి.

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి Gastroesophageal Reflux Disease (GERD):

ప్రోటాన్ పంప్ ఇన్హిబిటర్స్ (PPIs): కడుపులో యాసిడ్ ఉత్పత్తిని తగ్గిస్తుంది.

H2 రిసెప్టర్ వ్యతిరేకులు: యాసిడ్ ఉత్పత్తిని తగ్గించండి.

జీవనశైలి మార్పులు: ఆహారంలో మార్పులు, బరువు తగ్గడం మరియు ఆలస్యంగా భోజనం చేయడం నివారించడం.

దీర్గకాలిక శ్వాసకోశ సంబంధిత వ్యాది Chronic Bronchitis:

బ్రోంకోడైలేటర్స్: గాలి ప్రవాహాన్ని మెరుగుపరుస్తుంది.

ఇన్హేల్డ్ కార్టికోస్టెరాయిడ్స్: వాపును తగ్గించండి.

ధూమపానం మానేయడం: మరింత ఊపిరితిత్తుల దెబ్బతినకుండా నిరోధించడానికి అవసరం.

ACE ఇన్హిబిటర్-ప్రేరిత దగ్గు ACE Inhibitor-Induced Cough:

ఔషధ సమీక్ష: రక్తపోటు మందుల యొక్క ప్రత్యామ్నాయ తరగతికి మారడం.

ఇడియోపతిక్ పల్మనరీ ఫైబ్రోసిస్ Idiopathic Pulmonary Fibrosis:

యాంటీఫైబ్రోటిక్ ఏజెంట్లు: నెమ్మదిగా వ్యాధి పురోగతి.

ఆక్సిజన్ థెరపీ: ఆక్సిజన్ స్థాయిలను మెరుగుపరుస్తుంది.

ఊపిరితిత్తుల పునరావాసం: జీవన నాణ్యత మరియు ఊపిరితిత్తుల పనితీరును మెరుగుపరుస్తుంది.

ఊపిరితిత్తుల క్యాన్సర్        Lung Cancer:

ఆంకోలాజికల్ చికిత్స: శస్త్రచికిత్స, రేడియేషన్, కీమోథెరపీ లేదా క్యాన్సర్ రకం మరియు దశ ఆధారంగా లక్ష్య చికిత్సలు.

సాధారణ చర్యలు General Measures:

హైడ్రేషన్: గొంతును తేమగా ఉంచుతుంది మరియు చికాకును తగ్గిస్తుంది.

హ్యూమిడిఫైయర్లు: ముఖ్యంగా పొడి వాతావరణంలో గాలికి తేమను జోడించండి.

చికాకులను నివారించడం: పొగ, కాలుష్యం మరియు అలెర్జీ కారకాలకు గురికావడాన్ని తగ్గించండి.

చివరగా.!

దగ్గు అనేది శ్వాసకోశ యొక్క మొదటి మరియు ముఖ్యమైన రక్షణ విధానాలలో ఒకటి. ఎనిమిది వారాల పాటు కొనసాగే దీర్ఘకాలిక దగ్గు కూడా తీవ్రమైన పరిస్థితుల వల్ల కావచ్చు. దీర్ఘకాలిక దగ్గు రోజువారీ కార్యకలాపాలకు అంతరాయం కలిగించవచ్చు, ఇది అలసట, నిద్రకు భంగం, పని తప్పిపోవటం, మూత్ర విసర్జన ఆపుకొనలేనిది మరియు తీవ్రమైన సందర్భాల్లో పక్కటెముకల పగుళ్లకు దారితీయవచ్చు. అయినప్పటికీ, అంతర్లీన కారణానికి చికిత్స చేసిన తర్వాత, దీర్ఘకాలిక దగ్గు క్రమంగా తగ్గే అవకాశం ఉంది.

దీర్ఘకాలిక దగ్గు ఒక లక్షణం కాబట్టి, దాని అంతర్లీన కారణాన్ని ముందుగా నిర్ధారించాలి. ఒకసారి చికిత్స చేస్తే, దీర్ఘకాలిక దగ్గు దానంతట అదే తగ్గుతుంది. కొన్ని తేలికపాటి సందర్భాల్లో ఇంటి నివారణలు కూడా సహాయపడవచ్చు. విటమిన్ బి12 లోపం కూడా దగ్గుకు కారణమవుతుందా అన్న ప్రశ్నలు కూడా తలెత్తుతున్నాయి. అయితే విటమిన్ B12 లేకపోవడం వల్ల న్యూరోట్రోఫిక్ ఏజెంట్ల మాడ్యులేషన్ తగ్గుతుంది, ఇది న్యూరోజెనిక్ ఇన్‌ఫ్లమేషన్‌కు కారణం కావచ్చు, ఇది దీర్ఘకాలిక దగ్గుకు దారితీస్తుంది.

దీర్ఘకాలిక దగ్గు కోసం సాధారణంగా, పూర్తి రక్త గణన పరీక్ష (CBC) తీసుకోబడుతుంది, ఇది ఎర్ర రక్త కణాలు, తెల్ల రక్త కణాలు మరియు ప్లేట్‌లెట్ల సంఖ్యను అందిస్తుంది. మీ వైద్యుడు మీ లక్షణాల ప్రకారం నిర్దిష్ట రక్తాన్ని కూడా ఆదేశించవచ్చు. దగ్గును పరిమితం చేయడానికి లేదా కొనసాగుతున్న చికిత్సకు ఉత్ప్రేరకంగా పనిచేయడానికి తేనె మంచి ఇంటి నివారణగా పరిగణించబడుతుంది. తేనె ఒక్కటే దగ్గును నిర్మూలించదు. అయితే వైద్యుడు ఇచ్చిన మందులకు తోడు తేనెను తీసుకోవడం వల్ల దగ్గు నుంచి ఉపశమనం కలుగుతుంది. దగ్గు దీర్ఘకాలం కొనసాగుతున్నప్పుడు పక్కటెముకలకు నష్టం కలిగవచ్చు. పక్కటెముకలోని కండరాలపై ఒత్తిడి కారణంగా ఇది సంభవిస్తుంది. అందుకనే దీనికి సత్వర చికిత్స అవసరం ఉంది.