మధుమేహం.. షుగర్ వ్యాధి.. తీపి రోగం, చక్కెర వ్యాధి.. ఇలా రకరకాలుగా పిలుస్తుంటారు. డయాబెటిస్ అనేది రక్తంలో చక్కెరను ప్రాసెస్ చేసే శరీర సామర్థ్యాన్ని ప్రభావితం చేసే ఒక వైద్య పరిస్థితి, దీనిని ఘన గ్లూకోజ్ అని కూడా పిలుస్తారు. మీ శరీరం అనేక విధులకు అవసరమైన ఇన్సులిన్ అనే హార్మోన్‌ను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. ఇన్సులిన్ యొక్క ప్రధాన విధుల్లో ఒకటి రక్తం నుండి చక్కెరను కణాలలోకి తరలించడం, దానిని శక్తిగా నిల్వ చేయడం లేదా ఉపయోగించడం. మీరు డయాబెటిస్‌ను అభివృద్ధి చేసినప్పుడు, మీ శరీరం తగినంత ఇన్సులిన్‌ను ఉత్పత్తి చేయదు లేదా ప్యాంక్రియాస్ ఉత్పత్తి చేసే ఇన్సులిన్‌ను సమర్థవంతంగా ఉపయోగించడంలో విఫలమవుతుంది. ప్రస్తుతం ఈ వ్యాధి ప్రతి ఒక్కరిలో సాధారణమైంది. దీని స్పెషాలిటీ ఏంటంటే.. మనిషికి ఆ వ్యాధి ఉందని కూడా తెలియకుండానే సోకుతుంది. ఏ రోగానికి లేని విధంగా దీనిని తీపి రోగం అని కూడా పిలుస్తుంటారు. ఈ వ్యాధిపై ప్రపంచవ్యాప్త ప్రజలకు అవగాహన కల్పించేందుకు ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ ముందుకువచ్చింది. ఇందుకోసం 1991 నుంచి మధుమేహంపై అవగాహన కల్పిస్తూ.. నవంబర్ 14న ప్రపంచ మధుమేహ దినోత్సవాన్ని నిర్వహిస్తోంది. ఇన్సులిన్ అనే హార్మోన్‌ను కనుగొన్న ఫ్రెడరిక్ బాంటింగ్ జన్మదినాన్ని పురస్కరించుకుని మధుమేహ దినోత్సవాన్ని నవంబర్ 14న జరుపుకుంటున్నారు.
వివిధ రకాల మధుమేహం:
- టైప్ I డయాబెటిస్: ఇన్సులిన్‌ను ఉత్పత్తి చేసే ప్యాంక్రియాస్‌పై దాడి చేసే రోగనిరోధక వ్యవస్థను కలిగి ఉంటుంది.
- టైప్ II డయాబెటిస్: ఈ టైప్ II డయాబెటిస్ లో శరీరంలోని కణాలు ఇన్సులిన్‌కు ప్రతిస్పందించవు. తరువాతి దశలో, శరీరానికి కావాల్సినంత స్థాయిలో ఇన్సులిన్‌ను కూడా ఉత్పత్తి చేయకపోవచ్చు. దీంతో చక్కరస్థాయిలు పెరిగిపోతాయి.
- గర్భధారణ మధుమేహం: ఇది గర్భిణీ స్త్రీలలో వస్తుంది. సాధారణంగా, మీ రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలను అదుపులో ఉంచడానికి వివిధ హార్మోన్లు పని చేస్తాయి. కానీ గర్భధారణ సమయంలో, హార్మోన్ స్థాయిలు మారుతాయి, మీ శరీరం రక్తంలో చక్కెరను సమర్థవంతంగా ప్రాసెస్ చేయడం కష్టతరం చేస్తుంది. ఇది మీ రక్తంలో చక్కెరను పెంచుతుంది.
- ప్రీడయాబెటిస్: మీ రక్తంలో చక్కెర ఉండాల్సిన దానికంటే ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు ఇది సంభవిస్తుంది, కానీ మధుమేహాన్ని నిర్ధారించడానికి తగినంతగా లేనప్పుడు.
మధుమేహ వ్యాధిగ్రస్తులు ప్రపంచవ్యాప్తంగా చాలా మందే ఉన్నా.. ఏటికేడు ఈ వ్యాధి భారిన పడుతున్న రోగుల సంఖ్య పెరుగుతున్న కారణంగా ప్రపంచానికి మధుమేహ రాజధానిగా భారత్ మారింది. ప్రస్తుతం మన దేశంలో దాదాపు 8 కోట్ల మంది ఈ చక్కర వ్యాధితో బాధపడుతున్నారని అంచనా. ఇక్కడ మరో ఆశ్చర్యగొలిపే విషయం ఏమిటంటే.. భారతదేశంలోని ఇతర రాష్ట్రాల కంటే తెలుగు రాష్ట్రాల్లో ఈ వ్యాధి ఎక్కువగా ఉందని సమాచారం. ఈ వ్యాధిని నివారించడం అంత సులువు కానప్పటికీ.. కొన్ని విధానాలను అనుసరించడం ద్వారా దీన్ని సమర్థవంతంగా ఎదుర్కోవచ్చని వైద్య నిపుణులు చెబుతున్నారు. మధుమేహం అనేది ఇన్సులిన్ అనే హార్మోన్ తక్కువ స్థాయిల వల్ల ఏర్పడే అనియంత్రిత జీవక్రియ. ఈ సమస్య వల్ల విపరీతమైన మూత్రవిసర్జన, అధిక దాహం, విపరీతమైన ఆకలి, చూపు మందగించడం, వివరించలేని బరువు తగ్గడం, నీరసం వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి.
రెగ్యులర్ పరీక్షలతోనే గుర్తింపు..
ప్రీ-డయాబెటిస్ దశలో ఉన్న రోగి వైద్యులను సంప్రదిస్తే వ్యాధిని అరికట్టవచ్చు. అయినప్పటికీ, 50 శాతం మంది రోగులలో లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. మిగిలిన వాటిలో వైద్య పరీక్షల ద్వారా మాత్రమే గుర్తించవచ్చు. ప్రీ-డయాబెటిస్ దశను గుర్తించడానికి ఆరు నెలలకు ఒకసారి ప్రీ-డయాబెటిస్ పరీక్షలు చేయించుకోవాలి. రక్తంలో చక్కెర పెరిగి, చిక్కగా మారి మూత్రపిండాలు, కాళ్లు, నరాలు, గుండెకు సంబంధించిన రక్తనాళాలు మూసుకుపోయే అవకాశాలు ఉన్నాయి.
ఆరోగ్య ప్రభావం
- కాలక్రమేణా, మధుమేహం గుండె, రక్త నాళాలు, కళ్ళు, మూత్రపిండాలు మరియు నరాలను దెబ్బతీస్తుంది.
- మధుమేహం ఉన్న పెద్దలకు గుండెపోటు మరియు స్ట్రోక్స్ (2) వచ్చే ప్రమాదం రెండు నుండి మూడు రెట్లు పెరుగుతుంది.
- తగ్గిన రక్త ప్రసరణతో కలిపి, పాదాలలో న్యూరోపతి (నరాల దెబ్బతినడం) పాదాల పుండ్లు, ఇన్ఫెక్షన్ మరియు చివరికి అవయవ విచ్ఛేదనం యొక్క అవకాశాన్ని పెంచుతుంది.
- డయాబెటిక్ రెటినోపతి అంధత్వానికి ఒక ముఖ్యమైన కారణం. రెటీనాలోని చిన్న రక్తనాళాలకు దీర్ఘకాలికంగా పేరుకుపోయిన నష్టం ఫలితంగా సంభవిస్తుంది. దీని కారణంగా దాదాపు 1 మిలియన్ మంది అంధులుగా మారారు.
- మూత్రపిండాల వైఫల్యానికి ప్రధాన కారణాలలో మధుమేహం ఒకటి.
- మధుమేహం ఉన్న వ్యక్తులు COVID-19తో సహా అనేక అంటు వ్యాధులకు ఆకర్షణగా మారుతారు.
ముందస్తు చర్యలు
టైప్ 2 మధుమేహం రాకుండా నిరోధించడంలో ప్రభావవంతమైన జీవనశైలి ముఖ్యమని తేలింది. టైప్ 2 డయాబెటిస్, దాని సంక్లిష్టతలను నివారించడంలో సహాయపడటానికి, ప్రజలు వీటిని చేయాలి:
- ఆరోగ్యకరమైన శరీర బరువును సాధించడం మరియు నిర్వహించడం;
- శారీరకంగా చురుకుగా ఉండండి – రోజులో కనీసం 30 నిమిషాల సాధారణ, మితమైన-తీవ్రతతో వ్యాయామం, బరువు నియంత్రణ కోసం మరింత కార్యాచరణ అవసరం.
- చక్కెర, సంతృప్తి కొవ్వులను నివారించడం, ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం తీసుకోవడం
- పొగాకు వాడకాన్ని నివారించండి – ధూమపానం, మధుమేహం, హృదయ సంబంధ వ్యాధుల ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది.
ఇలా చేయండి.. హాయిగా ఉండండి..
డయాబెటిక్ రోగులలో రక్త ప్రసరణ తగ్గడం మరియు నరాల ప్రేరణలు తగ్గడం వల్ల డయాబెటిక్ ఫుట్ అల్సర్లు ఏర్పడతాయి. అవి ఆగకపోతే పాదాల్లో సమస్యలు తలెత్తుతాయి. వెచ్చని సబ్బు నీటితో మీ పాదాలను క్రమం తప్పకుండా కడగాలి. ఈ వ్యాధితో బాధపడేవారు మాంసాహారానికి పూర్తిగా దూరంగా ఉండటం మంచిది. కార్బోహైడ్రేట్లు ఎక్కువగా ఉండే కూరగాయలను తినండి. మీ భోజనంలో బీన్స్, చిక్కుళ్ళు, చిలగడదుంపలు మరియు క్వినోవా వంటి తృణధాన్యాలు ఉండేలా చూసుకోండి. అరటి, అరటి, క్యాబేజీ, లేత వంకాయ, బెండకాయ, పొడ్ల, దొండ, బీర, చిక్కుడు, బత్తాయి వంటి వాటిని ఆహారంలో తీసుకోవచ్చు.
ఆకుకూరల్లో అరటిపండు, తోటకూర, మెంతికూర, కొత్తిమీర వంటివి తినవచ్చు. బ్రకోలీ, క్యాలీఫ్లవర్, బ్రస్సెల్స్ మొలకలు తినాలి. నెలకు కనీసం రెండుసార్లైనా క్యారెట్ మరియు బీట్ రూట్ తినేలా చూసుకోండి. ఒమేగా 3 సమృద్ధిగా ఉండే సాల్మన్ చేపలను కనీసం నెలకు ఒకసారి తినండి. ప్రతి భోజనం తర్వాత కనీసం 15 నిమిషాల పాటు నడవడం అలవాటు చేసుకోవాలి. డయాబెటీస్ నియంత్రణకు శాకాహారమే ఉత్తమమైన మార్గమని అమెరికన్ డయాబెటిస్ అసోసియేషన్ నిర్ధారించింది. కాబట్టి మీరే ప్రయత్నించండి. మధుమేహాన్ని అదుపులో ఉంచుకోండి.