నోటి ఆరోగ్యం చాలా మందిని వేధించే సమస్య. నోరు పరిశుభ్రంగా లేకపోయినా, లేక నాలుకపై మందంపాటిగా పాచి నిలిచినా అది దుర్వాసనకు కారణం అవుతుంది. ఈ సమస్యలు చాలా మందిని నిత్యం వేధిస్తున్నాయి. అయితే ఇది ఎందుకు వస్తోంది.? కారణాలు ఏమిటీ.? అసలు నోటి ఆరోగ్యం కోసం ప్రత్యేకంగా శ్రధ్ద తీసుకోవాల్సిన అవసరం ఉందా.? అంటే ఔనని చెప్పక తప్పదు. కానీ నోటి దుర్వాసన కూడా ఒక సమస్యా.? అని ప్రశ్నించేవారు లేకపోలేరు. ఉదయం నిద్ర లేవగానే, నిద్రకు ఉపక్రమించే ముందు రోజుకు రెండు సార్లు బ్రష్ చేసుకుంటే ఎలాంటి దుర్వాసన ఉండదుగా అని కూడా అనేవాళ్లు ఉన్నారు. వీరు చెప్పింది నిజమే. రోజుకు రెండు పర్యాయాలు బ్రష్ చేసుకుంటే నోటి ఆరోగ్యం మెరుగుపడుతుంది.

అయితే దంత దావనం చేసుకన్న తరువాత కూడా నోటి నుంచి దుర్వాసన వస్తుంటే ఏం చేయాలి? ఇది బ్రష్ చేయడంతో పోయే సమస్య కాదు. ఈ వాసన ద్వారా శరీరం తన సంకేతాన్ని వెలువరిస్తోంది. శరీరంలో మరీ ముఖ్యంగా జీర్ణ వ్యవస్థలో ఏదో అనారోగ్య సమస్య ఉందని తెలిపే సంకేతం దుర్వాసన. ఈ దుర్వాసన తాత్కాలికంగా ఒకటి రెండు గంటలు ఉంటుందా.. లేక రోజు కొనసాగుతుందా అనే దాని బట్టి కూడా జీర్ణక్రియ, పేగులలో తేలికైన సమస్య ఉందా.? లేక సమస్య తీవ్రమైనదా అన్నది అంచనా వేయవచ్చు. ఒకటి లేదా రెండు గంటలు దుర్వాసన కోనసాగడం అన్నది చాలా మంది అనుభవించే సర్వసాధారణమైన సమస్య. ఇది పచ్చి ఉల్లిపాయలు, సహా ఏదేని ఘాటైన అహార పదార్థాలను తిన్న తరువాత వచ్చే వాసన. ఘాటైన పదార్థాలను జీర్ణం చేసే క్రమంలో వాటి నుంచి నూనెలను తీసుకునే రక్తకణాలు వాటిని ఊపిరితిత్తులకు చేరవేయగా అప్పుడు వాసన వస్తోంది.

అంతేకాదు పలు రకాల అనారోగ్యాలకు కూడా నోటి దుర్వాసనకు కారణం అవుతుంటాయి. ఇప్పటి తరం వారికి ఓపిక లేక నోటి నుంచి దుర్వాసన రాగానే ముక్కు పట్టుకుని పక్కకు జరుగుతున్నారు. కానీ తరాలకు ముందు వారైతే నోటిలోంచి ఏ వాసన వస్తుందో కూడా తెలుసుకుని.. దాని ద్వారా సదరు వ్యక్తికి వచ్చిన జబ్బు ఏ అవయవానికి సంబంధించినది అనేది కూడా చెప్పేవారు. అదెలా అంటే నోట్లోంచి పండు లాంటి దుర్వాసన వచ్చిందంటే.. మీ రక్తంలో మధుమేహం పెరిగిందని అర్థం. అదే చేప వాసన వచ్చిందంటే కాలేయం లేదా మూత్రపిండానికి సంబంధించిన వ్యాధి ఉందని అర్థం. నోటి నుంచి వాసన రావడాన్ని హాలిటోసిస్ లేదా ఫెటోర్ ఓరిస్ అని అంటారు. నోరు, నాలుక, దంతాల నుండి లేదా అంతర్లీన ఆరోగ్య సమస్య ఫలితంగా ఈ సమస్య ఉత్పన్నం కావచ్చు.

నోటి దుర్వాసన యొక్క లక్షణాలు ఏమిటి?

నోటి నుంచి దుర్వాసన రావడం పలు వ్యాధులకు సంకేతం. కాగా, నోటి దుర్వాసనలో రకాన్ని బట్టి దేనికి సంబంధించినవి వ్యాధులు సంక్రమిస్తున్నాయో చెప్పేవారు. ఇదిలా ఉంచితే చెడు వాసనతో పాటు, నోటిలో చెడు రుచిని కూడా గమనించవచ్చు. అయితే ఇది కేవలం బాధితుడికే తెలుస్తుంది. ఈ రుచి అంతర్లీన స్థితి కారణం కావచ్చు, లేదా దంతాల మధ్య చిక్కుకున్న ఆహార పదార్థాల వల్ల కావచ్చు. ఈ పదార్థాలపై బ్యాక్టీరియా సహా ఇతర సూక్ష్మ క్రీములు ఈ రుచి మీరు పళ్ళు తోముకున్న తరువాత, లేదా మౌత్ వాష్ ఉపయోగించినా తరువాత కనిపించదు.

శ్వాస వాసనకు కారణమేమిటి?

నోటి నుంచి దుర్వాసనకు కారణాలు ఏమిటీ.? నోటిలోని దంతాల మధ్య చిక్కుకున్న ఆహార పదార్థాలు, చిగుళ్ల సమస్యలు, మొదలుకుని జీర్ణాశయ సమస్యలు, కిడ్ని వ్యాధులు, ఊపిరితిత్తుల్లో ఇన్ఫెక్షన్, కాలేయ సమస్య, గుండె సంబంధిత వ్యాధుల వరకు పలు రకాల కారణాల వల్ల నోటి నుంచి దుర్వాసన వస్తుంది. నీరు సరిగ్గా తాగకపోవడంతో ఏర్పడే తడి ఆరిన నోరు కూడా నోటి దుర్వాసనకు కారణం. అయితే నోటి నుండి దుర్వాసన రావడానికి ప్రధాన కారణం ఏంటని విశ్లేషిస్తే.. దంతాలు లేదా నోటిలో చిక్కుకున్న ఆహార కణాలను బ్యాక్టీరియా విచ్ఛిన్నం చేయడం.. అది కాస్తా కుళ్ళిపోవడంతో అసహ్యకరమైన వాసనను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. క్రమం తప్పకుండా బ్రష్ చేయడం మరియు ఫ్లాసింగ్ చేయడం వలన చిక్కుకుపోయిన ఆహారాన్ని అది కుళ్ళిపోయే ముందు తొలగిస్తుంది.

నోటి సమస్యలను నివారించడంలో మీకు సహాయపడటానికి మంచి దంత అలవాట్లను పాటించమని వైద్యులు మీకు చెబితే మీరు దానినే పిల్లలకు నేర్పిస్తారు, కానీ ఈ పరిస్థితులు ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయన్న వివరాలు తెలుసుకునే ప్రయత్నం చేయాలి. నోరు జీర్ణవ్యవస్థలో మొదటి భాగం. ఇది ఆహారాన్ని తీసుకోవడం ద్వారా దాన్ని నమలడం, విచ్ఛిన్నం చేస్తుంది. చిన్న కణాలుగా చేసి లాలాజలంతో కలిపి చూర్ణం చేయడం ద్వారా స్వీకరించబడుతుంది. నోటి కుహరం దంతాలు, నాలుకతో పాటు లాలాజల గ్రంధులను కలిగి ఉంటుంది. వీటి నుండి స్రావాలను పొందుతుంది. మాట్లాడటం, రుచి చూడటం మొదలైనవాటికి ఉపయోగించే నోటిలోని అవయవాలలో నాలుక ఒకటి. నాలుకపై ఏదైనా సమస్య ప్రారంభమైతే, ఇది సాధారణంగా నాలుక రూపాన్ని మరియు అనుభూతులను చూపుతుంది.

ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) ప్రకారం, భారతదేశంలో, 95శాతం కంటే ఎక్కువ మంది పెద్దలు దంత క్షయాలను కలిగి ఉన్నారు. వయోజన జనాభాలో 50శాతం కంటే ఎక్కువ మంది పీరియాంటల్ వ్యాధిని కలిగి ఉన్నారు. చైనా, కొలంబియా, ఇటలీ మరియు జపాన్‌లు నివేదించిన 78-83 శాతంతో పోలిస్తే భారతీయులలో 45 శాతం మంది మాత్రమే రోజుకు రెండుసార్లు పళ్ళు తోముకుంటున్నారని ఇటీవలి ప్రపంచ ఆరోగ్య సర్వే వెల్లడించింది. నోటి వ్యాధులు దాదాపు 3.5 బిలియన్ల మందిని ప్రభావితం చేస్తాయని ప్రపంచవ్యాప్త అధ్యయనం చెబుతోంది. నోటి వ్యాధులు అనేక దేశాల ప్రజలకు గణనీయమైన ఆరోగ్య భారం మరియు జీవితకాలాన్ని ప్రభావితం చేస్తాయి, ఇది నొప్పి, అసౌకర్యం, వికృతీకరణ మరియు మరణానికి కూడా దారితీస్తుంది. అయితే నోటి అనారోగ్యానికి కారణమయ్యే కారణాలు ఏమిటీ.? అలాంటి 17 నోరు, నాలుక సమస్యలను ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.

నోటి అరోగ్యాన్ని మెరుగుపర్చుకునే పోషకాలు, ఆహారాలును ఓ సారి పరిశీలిద్దామా.

నోరు మరియు నాలుక సమస్యలు

సహజంగా దేశంలోని నగరాలు, పట్టణాలలో రెండు తరాలకు ముందు అందరూ వేప కొమ్మలు, లేదా ఉప్పు, బొగ్గుతో దంతదావనం చేసేవారు. ఇప్పటికీ గ్రామీణ భారతంలో చాలా మంది వేప కొమ్మలతోనే నోటిని శుభ్రం చేసుకుంటున్నారు. అయితే కొందరు ఉత్తరేణి, కానుగ చెట్టు కొమ్మలతోనూ కూడా పళ్లను శుభ్రపర్చకుంటున్నారు. ఇలా చేయడం వల్ల వేప, ఉత్తరేణి, కానుగ, బొగ్గు, ఉప్పులు దంతాలతో పాటు నోటిని కూడా పరిశుభ్రంగా ఉంచే ఔషధ గుణాలు ఉన్నాయి. అయితే క్రమేనా టూత్ ఫౌడర్, ఆ తరువాత టూత్ పేస్టులు, బ్రష్ లు ఇలా అనేక మార్పులు రావడంతో దంతాలు, నాలుక, నోరు సమస్యలతో నోటి అనారోగ్యాల సంఖ్య కూడా విపరీతంగా పెరిగిపోయింది. వాటిలో అనేకం నోరు మరియు నాలుక సమస్యలు ఉన్నా, కొన్నింటిని మాత్రమే గుర్తించదగినవి. అవి:

1) అమాల్గమ్ పచ్చబొట్టు Amalgam Tattoo

అమాల్గమ్ టాటూ అనేది ఒక రకమైన పచ్చబొట్టు, ఇది సాధారణ దంత పూరకాల (డెంటల్ ఫిల్లింగ్స్) యొక్క దుష్ప్రభావం. ఇది నోటిలో సాధారణ రంగు మార్పుకు కారణం అవుతుంది. అమాల్గమ్ పచ్చబొట్లు సాధారణంగా కొన్ని దంత లేదా చర్మ పరిస్థితుల లక్షణాలను వర్ణిస్తాయి. అవి 0.5 అంగుళాల కంటే తక్కువగా ఉండే స్వల్పంగా బూడిదరంగు లేదా నల్లటి మచ్చలుగా కనిపిస్తాయి కానీ గుర్తించదగిన లక్షణాలు కనిపించవు.

2) దుర్వాసన (హాలిటోసిస్) Bad Breath (Halitosis)

నోటి దుర్వాసను హోలిటోసిస్ అంటారు. ఇది నోటిలోని దంతాలు అపరిశుభ్రంగా ఉన్న కారణంగా వచ్చే దుర్వాసన. మీరు తినే వివిధ రకాల ఆహారాలు దంతాల మధ్య చిన్నపాటి కణాలుగా మిగిలివుంటాయి. వాటిని బ్యాక్టీరియా కుళ్లిపోయేలా చేయడం వల్ల ఈ పరిస్థితి మరింత దిగజారుతుంది. ఇది సాధారణంగా అనారోగ్యకరమైన జీవనశైలి అలవాట్ల వల్ల వచ్చే ఆరోగ్య సమస్యల సంకేతాన్ని చూపుతుంది. నోటి దుర్వాసనకు వివిధ రకాల చికిత్సలు ఉన్నాయి.

3) నలుపు వెంట్రుకల నాలుక Black Hairy Tongue

నల్లటి వెంట్రుకల నాలుక అనే మరో నోటి అరోగ్య సమస్య.. బ్యాక్టీరియా లేదా ఫంగస్ వల్ల వస్తుంది. దీని పేరు సూచించినట్లుగా, నాలుక నల్లగా మరియు అస్పష్టంగా కనిపిస్తుంది, అయినప్పటికీ ఇది ప్రమాదకరం కాదు. నల్లటి వెంట్రుకల నాలుక సాధారణంగా HIV-పాజిటివ్ మరియు ఇంట్రావీనస్ డ్రగ్స్ ఉపయోగించే వ్యక్తులలో కనిపిస్తుంది. చాలా తరచుగా నల్లని రంగు ఉన్నప్పటికీ నాలుక గోధుమ, పసుపు, ఆకుపచ్చ లేదా ఇతర రంగులకు కూడా మారవచ్చు.

4) క్యాంకర్ పుండ్లు Canker Sores

క్యాంకర్ పుండును సాధారణంగా ఫతోస్ అల్సర్ (phthous ulcer) అంటారు. ఈ పండ్లు నాలుకపై ఏర్పడిన కారణంగా అవి ఆయా వ్యక్తులను తినడానికి మరియు మాట్లాడటానికి కూడా ఇబ్బందికరంగా, అసౌకర్యంగా మారుతాయి. ఈ పరిస్థితి మీ నోటిలో ఒక చిన్న ఓపెన్ గాయం. హార్మోన్ల వ్యత్యాసాల కారణంగా, ఇవి పురుషుల కంటే మహిళల్లో ఎక్కువగా కనిపిస్తాయి.

ఇవి ప్రధానంగా మూడు రకాలుగా వర్గీకరించబడ్డాయి:

• చిన్న క్యాంకర్ పుండ్లు: మైనర్ క్యాంకర్ పుళ్ళు 1 సెంటీమీటర్ కంటే తక్కువగా ఉంటాయి మరియు సంవత్సరానికి గరిష్టంగా నాలుగు సార్లు వస్తాయి.
• ప్రధాన క్యాంకర్ పుండ్లు: ప్రధాన క్యాంకర్ పుళ్ళు రెండు వారాల పాటు ఉంటాయి.
• హెర్పెటిఫార్మ్ క్యాంకర్ పుండ్లు: హెర్పెటిఫార్మ్ క్యాంకర్ పుండ్లు చిన్న అల్సర్ల చేరడం వలె అభివృద్ధి చెందుతాయి.

5) కావిటీస్ Cavities

కావిటీస్ ఇది నోటిలో దంతాల వల్ల ఏర్పడే అరోగ్య సమస్య. కుహరం అనేది దంత క్షయం నుండి ఉత్పన్నమయ్యే దంతంలో లోతైన లేదా చిన్న రంధ్రం. నోటిలోని ఆమ్లాలు పంటి ఎనామెల్‌ను క్షీణింపజేసినప్పుడు కావిటీస్ అభివృద్ధి చెందుతాయి. వివిధ ఉపరితలాలపై అనేక రకాల కావిటీస్ అభివృద్ధి చెందుతాయి, వీటిలో ఇవి ఉన్నాయి:

• మృదువైన ఉపరితలం: ఇది నెమ్మదిగా అభివృద్ధి చెందుతున్న కుహరం, ఇది పంటి ఎనామెల్‌ను కరిగించి, దంతాల మధ్య తరచుగా అభివృద్ధి చెందుతుంది.
• పిట్ మరియు ఫిషర్ క్షయం: ఎక్కువగా యుక్తవయసులో మొదలవుతుంది, ఈ కావిటీస్ మీ దంతాల నమలడం ఉపరితలం పైభాగంలో కనిపిస్తాయి.
• రూట్ క్షయం: చిగుళ్ళు తగ్గిపోతున్న వ్యక్తులలో రూట్ క్షయం కనుగొనబడుతుంది, ఇది చికిత్స చేయడం సవాలుగా ఉంటుంది.

6) దంతాల కురుపులు Tooth Abscesses

దంతాల కురుపులు అనేది నోరు, ముఖం, దవడ లేదా గొంతుకు సంబంధించిన ఇన్ఫెక్షన్‌. ఇది ప్రబలంగా ఉండే పరిస్థితి. ఈ పరిస్థితి చిగుళ్ల ఇన్ఫెక్షన్ లేదా దంతాల ఇన్ఫెక్షన్‌గా మొదలవుతుంది. ఇవి ఏర్పడిన వెంటనే డెంటిస్ట్ ను సంప్రదించి అవసరమైన చికిత్సను పోందాలి. సరైన, సకాలంలో దంత సంరక్షణ అవసరం నుండి ఇవి సంభవిస్తాయి. వివిధ రకాల దంతాల గడ్డలు:

• పెరియాపికల్: దంతాల గుజ్జులో ఒక బాక్టీరియల్ ఇన్ఫెక్షన్ కనిపించినప్పుడు ఇది జరుగుతుంది.
• పీరియాడోంటల్: చిగుళ్ళలో బాక్టీరియల్ ఇన్ఫెక్షన్.
• చిగుళ్ల: ఇది ఆహార కణాలు లేదా మీ చిగుళ్లలో చిక్కుకున్న విరిగిన పంటి వల్ల సంభవించవచ్చు.

7) జలుబు పుండ్లు Cold Sores

జలుబు పుండు అనేది మీ పెదవిపై లేదా మీ నోటి చుట్టూ ఎక్కువగా కనిపించే పరిస్థితి. ఇది మీ బుగ్గలు, ముక్కు మరియు గడ్డాన్ని ప్రభావితం చేసే ద్రవంతో నిండిన పొక్కు. HSV-1 రకం వైరస్ చాలా జలుబు పుండ్లకు కారణం.

8) పగిలిన పళ్ళు Chipped Teeth

పంటి ఎనామెల్ యొక్క ఒక భాగం విరిగిపోయినప్పుడు చిప్డ్ టూత్ ఏర్పడుతుంది. ఇది సాధారణంగా తీవ్రమైన సమస్య కానప్పటికీ, పెద్ద చిప్స్ కాస్మెటిక్ ఆందోళనలతో పాటు కొన్నిసార్లు నొప్పిని కలిగిస్తాయి. ఇటీవల పంటిని చిప్ చేసినట్లయితే, విరిగిన భాగాన్ని ఏమి చేయాలి మరియు దాన్ని ఎలా పరిష్కరించాలి అనే విషయంలో సహాయం అవసరం కావచ్చు. ఒక కప్పు పాలు లేదా లాలాజలంలో చిప్‌ని ఉంచడం మరియు వెంటనే దంతవైద్యుడిని సందర్శించడం ఒక ఎంపిక.

9) ల్యూకోప్లాకియా Leukoplakia

ల్యూకోప్లాకియా అనేది నాలుకపై, చెంప లోపల లేదా నోటి నేలపై తెలుపు, ఎరుపు లేదా బూడిద రంగు మచ్చలతో కూడిన వ్యాధి. ఇది సాధారణంగా వృద్ధులలో కనిపిస్తుంది. ఈ ఆరోగ్య పరిస్థితి సాధారణంగా ప్రమాదకరం కానప్పటికీ, నోటి క్యాన్సర్‌ను అభివృద్ధి చేసే ప్రమాదం ఉంది, దీని వలన డాక్టర్ నుండి తగిన చికిత్సను నిర్ధారించడం, తీసుకోవడం చాలా అవసరం.

ల్యూకోప్లాకియాలో అనేక రకాలు ఉన్నాయి:

• హోమోజెనస్ ల్యూకోప్లాకియా: ఈ పాచెస్ సాపేక్షంగా సమానమైన రంగు మరియు ఆకృతిని కలిగి ఉంటాయి. కానీ, ఇది సాధారణంగా నోటి క్యాన్సర్‌కు దారితీయదు.
• నాన్-హోమోజెనస్ ల్యూకోప్లాకియా: ఈ పాచెస్ మరింత సక్రమంగా ఆకారంలో ఉంటాయి మరియు తెలుపు లేదా ఎరుపు రంగులో కనిపిస్తాయి. సజాతీయ ల్యూకోప్లాకియాతో పోలిస్తే ఇది నోటి క్యాన్సర్‌గా పురోగమించే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంది.
• ప్రొలిఫెరేటివ్ వెర్రుకస్ ల్యూకోప్లాకియా (PVL): PVLతో అనుబంధించబడిన ప్యాచ్‌లు చిన్నగా మరియు తెల్లగా ఉంటాయి, ఎగుడుదిగుడుగా లేదా ముద్దగా ఉంటాయి. ఈ రకమైన ల్యూకోప్లాకియా ప్రధానంగా 60 శాతం మంది ప్రభావిత వ్యక్తులలో నోటి క్యాన్సర్‌గా అభివృద్ధి చెందుతుంది.
• హెయిరీ ల్యూకోప్లాకియా: హెయిరీ ల్యూకోప్లాకియా అనేది ఎప్స్టీన్-బార్ వైరస్ వల్ల ఏర్పడే తెల్లటి, అస్పష్టమైన పాచెస్ మరియు సాధారణంగా హెచ్‌ఐవి లేదా ఎయిడ్స్ వంటి అసమర్థ రోగనిరోధక వ్యవస్థ కలిగిన వ్యక్తులను ప్రభావితం చేస్తుంది. వెంట్రుకల ల్యూకోప్లాకియా సాధారణంగా నొప్పిలేకుండా మరియు క్యాన్సర్ లేనిది.

10) లైకెన్ ప్లానస్ Lichen Planus

లైకెన్ ప్లానస్ అనేది జుట్టు, చర్మం, గోర్లు, నోరు మరియు జననేంద్రియాలను ప్రభావితం చేసే వ్యాధి. నోరు మరియు జననేంద్రియ ప్రాంతాలలో, లైకెన్ ప్లానస్ లాసీ వైట్ ప్యాచ్‌ల వలె కనిపిస్తుంది, దీనితో పాటు బాధాకరమైన పుండ్లు ఉండవచ్చు. ఈ పరిస్థితి నొప్పి లేదా తీవ్రమైన దురదను కలిగిస్తే, ప్రిస్క్రిప్షన్ మందులు అవసరం కావచ్చు.

11) “లై” బంప్స్ “Lie” Bumps

ట్రాన్సియెంట్ లింగ్యువల్ పాపిలిటిస్ అని పిలువబడే లై బంప్స్, నాలుకపై చిన్న గడ్డలు ఏర్పడతాయి. ఇవి ఎరుపు లేదా తెలుపు రంగులో ఉండే ఈ గడ్డలు అసౌకర్యం, నొప్పిని కలిగిస్తాయి. సాధారణంగా 2-3 రోజులలో స్వయంగా పరిష్కరించుకుంటారు. ఆహార ఎంపికలు, నాలుక గాయం మరియు ఒత్తిడి వంటి అంశాలు అబద్ధం గడ్డలను అభివృద్ధి చేసే సంభావ్యతను పెంచుతాయి.

12) థ్రష్ Thrush

థ్రష్ అనేది కాండిడా యొక్క అధిక పెరుగుదల వలన కలిగే అత్యంత సాధారణ ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్. ఇది నోరు, గొంతుతో సహా వివిధ శరీర భాగాలలో సంభవించవచ్చు. నోటి త్రష్ (ఓరోఫారింజియల్ కాన్డిడియాసిస్) లో, కాటేజ్ చీజ్‌ను పోలి ఉండే తెల్లటి గాయాలు నాలుక మరియు బుగ్గలపై కనిపించవచ్చు. థ్రష్ చికాకు, నోటి నొప్పి మరియు ఎరుపును కలిగిస్తుంది. ఆరోగ్య సంరక్షణ ప్రదాతలు థ్రష్‌ను యాంటీ ఫంగల్ మందులతో చికిత్స చేస్తారు. చాలా సందర్భాలలో, థ్రష్ చికిత్స ప్రారంభించిన కొన్ని వారాలలో పరిష్కరిస్తుంది, ప్రత్యేకించి రోగనిరోధక వ్యవస్థ ఆరోగ్యంగా ఉంటే.

13) నోటి క్యాన్సర్ Oral Cancer

నోటి క్యాన్సర్ నోటి లేదా గొంతు కణజాలంలో క్యాన్సర్ కణాలను అభివృద్ధి చేయడాన్ని సూచిస్తుంది. ఇది తల, మెడ క్యాన్సర్లలో ఒకటిగా వర్గీకరించబడింది, చాలా సందర్భాలలో నోరు, నాలుక మరియు పెదవులలోని పొలుసుల కణాల నుండి ఉద్భవించాయి. మనుగడ రేటును మెరుగుపరచడానికి ప్రారంభ దశలో గుర్తించడం చాలా ముఖ్యం. మెడ యొక్క శోషరస కణుపులకు వ్యాపించిన తర్వాత నోటి క్యాన్సర్ తరచుగా గుర్తించబడుతుంది.

14) జియోగ్రాఫిక్ నాలుక Geographic Tongue

జియోగ్రాఫిక్ నాలుక అనేది నాలుక ఉపరితలంపై ప్రభావం చూపే ప్రమాదకరం కాని తాపజనక పరిస్థితి. సాధారణంగా, నాలుక చిన్న, గులాబీ-తెలుపు గడ్డలతో కప్పబడి ఉంటుంది, వీటిని పాపిల్లే అని పిలుస్తారు, ఇవి సున్నితమైన వెంట్రుకల నిర్మాణాలు. “భౌగోళిక నాలుక” అనే పదం ఉపయోగించబడుతుంది ఎందుకంటే ఈ పాచెస్ నాలుకకు మ్యాప్ లాంటి రూపాన్ని ఇస్తుంది. అవి తరచుగా ఒక ప్రదేశంలో కనిపిస్తాయి, తరువాత నాలుకలోని మరొక భాగానికి మారుతాయి. భౌగోళిక నాలుక కనిపించడం ఆందోళన కలిగించినప్పటికీ, ఇది ఎటువంటి ఆరోగ్య ప్రమాదాలను కలిగి ఉండదు. ఇది ఇన్ఫెక్షన్ లేదా క్యాన్సర్‌తో సంబంధం కలిగి ఉండదు. కొన్ని సందర్భాల్లో, భౌగోళిక నాలుక అసౌకర్యాన్ని కలిగిస్తుంది, సుగంధ ద్రవ్యాలు, ఉప్పు మరియు స్వీట్లు వంటి కొన్ని ఆహారాలకు సున్నితత్వాన్ని పెంచుతుంది.

15) నోటి పుండు Mouth Ulcer

నోటి పుండు అనేది నోటి లోపలి భాగంలో ఉండే శ్లేష్మ పొర యొక్క నష్టం లేదా క్షీణతను సూచిస్తుంది. ప్రధాన కారణం తరచుగా ప్రమాదవశాత్తు గాయం, అనుకోకుండా చెంప లోపలి భాగాన్ని కొరికడం వంటివి. ఇతర కారణాలలో ఇవి ఉన్నాయి:

• ఆప్తస్ వ్రణోత్పత్తి
• కొన్ని మందులు
• నోటికి సంబంధించిన చర్మపు దద్దుర్లు
• వైరల్, బ్యాక్టీరియా మరియు ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్లు
• రసాయనాలకు గురికావడం
• కొన్ని వైద్య పరిస్థితులు

నయం చేయడంలో విఫలమైన పుండు నోటి క్యాన్సర్‌కు సూచనగా ఉపయోగపడుతుందని గమనించడం ముఖ్యం. సాధారణంగా, చాలా నోటి పూతల ప్రమాదకరం మరియు చికిత్స అవసరం లేకుండా 10 నుండి 14 రోజులలో స్వతంత్రంగా పరిష్కరించబడుతుంది.

16) పొడి నోరు Dry Mouth

పొడి నోరు, వైద్యపరంగా జిరోస్టోమియా అని పిలుస్తారు, లాలాజల గ్రంధుల నుండి తగినంత లాలాజలం ఉత్పత్తి చేయబడదు, ఫలితంగా నోటిలో తేమ లేకపోవడం. పొడి నోరు తరచుగా నిర్దిష్ట మందులు, సహజ వృద్ధాప్య ప్రక్రియలు లేదా క్యాన్సర్ చికిత్స కోసం రేడియేషన్ థెరపీ యొక్క పర్యవసానంగా దుష్ప్రభావాలకు కారణమని చెప్పవచ్చు. తక్కువ సాధారణ సందర్భాలలో, లాలాజల గ్రంధులను నేరుగా ప్రభావితం చేసే పరిస్థితుల వల్ల నోరు పొడిబారవచ్చు. తగినంత లాలాజలం మరియు నోరు పొడిబారడం కేవలం అసౌకర్యం నుండి మొత్తం ఆరోగ్యం, దంత శ్రేయస్సు, ఆకలి మరియు ఆహారం యొక్క ఆనందాన్ని గణనీయంగా ప్రభావితం చేసే వరకు ఉంటుంది. పొడి నోరు చికిత్స దాని మూల కారణంపై ఆధారపడి ఉంటుంది.

17) ఆస్పిరిన్ బర్న్ Aspirin Burn

కొంతమంది వ్యక్తులు పంటి నొప్పిని తగ్గించడానికి మరియు దంత సందర్శనలను నివారించడానికి ప్రభావితమైన పంటి, ప్రక్కనే ఉన్న నోటి శ్లేష్మ పొరపై నేరుగా యాస్పిరిన్ మాత్రలను ఉంచవచ్చు. అయినప్పటికీ, ఆస్పిరిన్ ఆమ్లంగా ఉంటుందని గమనించడం ముఖ్యం, మరియు ప్రోటీన్లపై దాని గడ్డకట్టే ప్రభావాలు నేరుగా వర్తించినప్పుడు చుట్టుపక్కల శ్లేష్మ పొరలపై తీవ్రమైన రసాయన కాలిన గాయాలకు దారితీస్తాయి. ప్రిస్క్రిప్షన్ అవసరం లేకుండా ప్రపంచవ్యాప్తంగా అందుబాటులో ఉన్న అత్యంత ప్రభావవంతమైన ఓవర్ ది కౌంటర్ నోటి నొప్పి నివారణలలో ఒకటిగా ఆస్పిరిన్ విస్తృతంగా గుర్తించబడింది.

నోటి ఆరోగ్యానికి మద్దతునిచ్చే పోషకాహారాలు: Nutrition that supports overall Oral Health

నోరు మరియు నాలుక ఆరోగ్యంతో సహా మొత్తం నోటి ఆరోగ్యానికి సరైన పోషకాహారాన్ని నిర్వహించడం చాలా అవసరం. నోరు, నాలుక ఆరోగ్యం కోసం పోషకాహార మార్గదర్శకాల వివరణాత్మక వివరణ ఇక్కడ ఉంది:

హైడ్రేషన్: Hydration:

లాలాజల ఉత్పత్తికి తగినంత ఆర్ద్రీకరణ కీలకం, ఇది ఆహార కణాలు మరియు బ్యాక్టీరియా నోటిని శుభ్రపరచడంలో సహాయపడుతుంది, పొడి నోరు మరియు నోటి దుర్వాసన మరియు బ్యాక్టీరియా పెరుగుదల వంటి సంబంధిత సమస్యలను నివారిస్తుంది.

సమతుల్య ఆహారం: Balanced Diet:

విటమిన్లు, ఖనిజాలు మరియు పోషకాలతో కూడిన సమతుల్య ఆహారం నోటి ఆరోగ్యానికి చాలా ముఖ్యమైనది. మీ భోజనంలో వివిధ రకాల పండ్లు, కూరగాయలు, తృణధాన్యాలు, లీన్ ప్రోటీన్లు మరియు పాల ఉత్పత్తులను చేర్చండి.

కాల్షియం మరియు విటమిన్ డి: Calcium and Vitamin D:

దంతాలు మరియు ఎముకలను దృఢంగా నిర్వహించడానికి కాల్షియం మరియు విటమిన్ డి అవసరం. పాలు, పెరుగు మరియు చీజ్ వంటి పాల ఉత్పత్తులు కాల్షియం మరియు విటమిన్ డి యొక్క అద్భుతమైన మూలాలు. ఇతర వనరులలో బలవర్థకమైన తృణధాన్యాలు, ఆకు కూరలు మరియు సాల్మన్ మరియు సార్డినెస్ వంటి చేపలు ఉన్నాయి.

విటమిన్ సి: Vitamin C:

విటమిన్ సి చిగుళ్ల ఆరోగ్యానికి మరియు కొల్లాజెన్ ఉత్పత్తికి కీలకం, ఇది నోటి కణజాలం యొక్క సమగ్రతను నిర్వహించడానికి సహాయపడుతుంది. మీ ఆహారంలో నారింజ, స్ట్రాబెర్రీ, కివీ, బెల్ పెప్పర్స్ మరియు బ్రోకలీ వంటి ఆహారాలను చేర్చండి.

విటమిన్ బి కాంప్లెక్స్: Vitamin B Complex:

బి విటమిన్లు, ముఖ్యంగా బి2 (రిబోఫ్లావిన్), బి3 (నియాసిన్) మరియు బి12, నోటి ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోవడంలో పాత్ర పోషిస్తాయి. నోటి పుండ్లు, మంట మరియు నాలుక రంగు మారడాన్ని నివారిస్తుంది. మూలాలలో మాంసం, చేపలు, పౌల్ట్రీ, పాల ఉత్పత్తులు, గుడ్లు, ఆకు కూరలు మరియు బలవర్థకమైన తృణధాన్యాలు ఉన్నాయి.

ఐరన్: Iron rich foods

ఐరన్ లోపం నోటి పుండ్లు మరియు వాపు వంటి నోటి ఆరోగ్య సమస్యలకు దారి తీస్తుంది. మీ ఆహారంలో ఎర్ర మాంసం, పౌల్ట్రీ, చేపలు, కాయధాన్యాలు, బీన్స్, టోఫు మరియు బలవర్థకమైన తృణధాన్యాలు వంటి ఇనుము అధికంగా ఉండే ఆహారాలను చేర్చండి.

జింక్: Zinc:

నోటి ఆరోగ్యానికి ముఖ్యమైన గాయం నయం మరియు రోగనిరోధక పనితీరుకు జింక్ అవసరం. జింక్ అధికంగా ఉండే ఆహారాలలో లీన్ మాంసాలు, పౌల్ట్రీ, సీఫుడ్, గింజలు, గింజలు మరియు తృణధాన్యాలు ఉన్నాయి.

చక్కెర మరియు ఆమ్ల ఆహారాలను నివారించండి: Avoid Sugary and Acidic Foods:

చక్కెర మరియు ఆమ్ల ఆహారాలు మరియు పానీయాల వినియోగాన్ని పరిమితం చేయండి, అవి దంత క్షయం మరియు కోతకు దోహదం చేస్తాయి. తాజా పండ్లు, కూరగాయలు మరియు తియ్యని పానీయాలు వంటి ఆరోగ్యకరమైన ప్రత్యామ్నాయాలను ఎంచుకోండి.

ఫైబర్: Fiber-rich foods:

అధిక-ఫైబర్ ఆహారాలు లాలాజల ఉత్పత్తిని ప్రోత్సహిస్తాయి మరియు నమలడం ప్రేరేపించడం ద్వారా దంతాలను శుభ్రపరచడంలో సహాయపడతాయి. మీ ఆహారంలో పండ్లు, కూరగాయలు, తృణధాన్యాలు మరియు చిక్కుళ్ళు వంటి ఫైబర్ అధికంగా ఉండే ఆహారాలను చేర్చండి.

నీరు అధికంగా ఉండే ఆహారాలు: Water-rich foods:

దోసకాయలు, పుచ్చకాయ మరియు సెలెరీ వంటి నీరు అధికంగా ఉండే ఆహారాలను ఎంచుకోండి, ఇవి నోటిని హైడ్రేట్ చేయడానికి మరియు లాలాజల ఉత్పత్తిని ప్రేరేపించడంలో సహాయపడతాయి.

ప్రోబయోటిక్స్: Probiotics foods:

లైవ్ కల్చర్‌లతో కూడిన పెరుగు వంటి ప్రోబయోటిక్-రిచ్ ఫుడ్‌లు నోటిలో బ్యాక్టీరియా యొక్క ఆరోగ్యకరమైన సమతుల్యతను కాపాడుకోవడంలో సహాయపడతాయి, నోటి ఇన్‌ఫెక్షన్లు మరియు నోటి దుర్వాసన ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తాయి.

ఆల్కహాల్ మరియు పొగాకును పరిమితం చేయండి: Limit Alcohol and Tobacco:

అధిక ఆల్కహాల్ వినియోగం మరియు పొగాకు వినియోగం నోటి క్యాన్సర్, చిగుళ్ల వ్యాధి మరియు ఇతర నోటి ఆరోగ్య సమస్యల ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది. ఈ పదార్ధాలను నివారించడం లేదా పరిమితం చేయడం ఉత్తమం.

ఈ పోషకాహార మార్గదర్శకాలను అనుసరించడం ద్వారా మరియు బ్రషింగ్, ఫ్లాసింగ్ మరియు రెగ్యులర్ డెంటల్ చెక్-అప్‌ల వంటి మంచి నోటి పరిశుభ్రత పద్ధతులను నిర్వహించడం ద్వారా, మీరు నోరు మరియు నాలుక ఆరోగ్యాన్ని ప్రోత్సహించవచ్చు మరియు నోటి ఆరోగ్య సమస్యల ప్రమాదాన్ని తగ్గించవచ్చు.

నోటి మరియు నాలుక అరోగ్యానికి తీసుకోవాల్సిన ఆహారాలు: Foods that helps overall Oral Health

మంచి నోరు మరియు నాలుక ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోవడం మొత్తం శ్రేయస్సు కోసం చాలా అవసరం, ఎందుకంటే ఇది సరైన జీర్ణక్రియకు, నోటి పరిశుభ్రతకు దోహదం చేస్తుంది మరియు ప్రసంగం మరియు రుచి అవగాహనను కూడా ప్రభావితం చేస్తుంది. నోరు మరియు నాలుక ఆరోగ్యాన్ని ప్రోత్సహించే ఆహారాలపై వివరణాత్మక గైడ్ ఇక్కడ ఉంది:

నీరు: Water:

లాలాజల ఉత్పత్తికి హైడ్రేటెడ్‌గా ఉండటం చాలా ముఖ్యం, ఇది ఆహార కణాలు మరియు బ్యాక్టీరియా నోటిని శుభ్రపరచడంలో సహాయపడుతుంది. ఇది నోటి దుర్వాసన మరియు దంత క్షయం వంటి నోటి ఆరోగ్య సమస్యలకు దారితీసే పొడి నోరును కూడా నివారిస్తుంది.

పండ్లు మరియు కూరగాయలు: Fruits and Vegetables:

విటమిన్లు, ఖనిజాలు మరియు ఫైబర్, పండ్లు మరియు కూరగాయలు సమృద్ధిగా నోటి ఆరోగ్యాన్ని అనేక విధాలుగా ప్రోత్సహిస్తాయి. ఆపిల్, క్యారెట్ మరియు సెలెరీ వంటి క్రంచీ పండ్లు మరియు కూరగాయలు లాలాజల ఉత్పత్తిని ప్రేరేపిస్తాయి మరియు దంతాలను శుభ్రపరచడంలో సహాయపడతాయి. నారింజ, స్ట్రాబెర్రీ మరియు కివీ వంటి విటమిన్ సి అధికంగా ఉండే పండ్లు చిగుళ్ల ఆరోగ్యాన్ని ప్రోత్సహిస్తాయి మరియు కణజాల మరమ్మత్తు కోసం కొల్లాజెన్ ఉత్పత్తిని పెంచుతాయి. బచ్చలికూర మరియు కాలే వంటి ఆకు కూరలలో కాల్షియం అధికంగా ఉంటుంది, ఇది దంతాలు మరియు ఎముకలను బలపరుస్తుంది.

పాల ఉత్పత్తులు: Dairy Products:

పాలు, పెరుగు మరియు జున్ను వంటి పాల ఉత్పత్తులలో ఉండే కాల్షియం మరియు భాస్వరం దంతాలు మరియు ఎముకలను దృఢంగా నిర్వహించడానికి అవసరం. దంతాల ఎనామెల్‌ను నాశనం చేసే నోటిలోని ఆమ్లాలను తటస్థీకరించడంలో కూడా ఇవి సహాయపడతాయి.

లీన్ ప్రొటీన్: Lean Protein:

పౌల్ట్రీ, చేపలు, గుడ్లు మరియు చిక్కుళ్ళు వంటి లీన్ ప్రొటీన్‌లో అధికంగా ఉండే ఆహారాలలో భాస్వరం ఉంటుంది, ఇది కాల్షియంతో కలిసి పంటి ఎనామెల్‌ను రక్షించడానికి మరియు మొత్తం నోటి ఆరోగ్యాన్ని ప్రోత్సహించడానికి పనిచేస్తుంది.

నట్స్ మరియు విత్తనాలు: Nuts and Seeds:

ఇవి కాల్షియం, మెగ్నీషియం మరియు జింక్ వంటి విటమిన్లు మరియు ఖనిజాల యొక్క అద్భుతమైన మూలాలు, ఇవి దంతాలు మరియు చిగుళ్ళను బలోపేతం చేయడానికి దోహదం చేస్తాయి. గింజలు మరియు గింజలు నమలడం కూడా లాలాజల ఉత్పత్తిని ప్రేరేపిస్తుంది.

హోల్ గ్రెయిన్స్: Whole Grains

బ్రౌన్ రైస్, క్వినోవా మరియు హోల్ వీట్ బ్రెడ్ వంటి తృణధాన్యాలను మీ ఆహారంలో చేర్చుకోవడం వల్ల నోటి ఆరోగ్యానికి తోడ్పడే మరియు చిగుళ్ల వ్యాధిని నివారించడంలో సహాయపడే బి విటమిన్లు మరియు ఐరన్ వంటి అవసరమైన పోషకాలు అందుతాయి.

గ్రీన్ టీ: Green Tea:

గ్రీన్ టీలో క్యాటెచిన్స్ అనే యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు ఉంటాయి, ఇవి యాంటీ ఇన్‌ఫ్లమేటరీ లక్షణాలను కలిగి ఉంటాయి మరియు దంతాల మీద ఫలకం పేరుకుపోవడాన్ని తగ్గించడంలో సహాయపడతాయి. గ్రీన్ టీ తాగడం దుర్వాసన మరియు కావిటీస్‌కు కారణమైన బ్యాక్టీరియా పెరుగుదలను కూడా నిరోధించవచ్చు.

ప్రోబయోటిక్ ఫుడ్స్: Probiotic Foods:

పెరుగు, కేఫీర్ మరియు పులియబెట్టిన కూరగాయలు వంటి ఆహారాలు ప్రయోజనకరమైన బ్యాక్టీరియాను కలిగి ఉంటాయి, ఇవి నోటిలోని సూక్ష్మజీవుల ఆరోగ్యకరమైన సమతుల్యతను ప్రోత్సహిస్తాయి, నోటి ఇన్ఫెక్షన్లు మరియు వాపు ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తాయి.

చక్కెర మరియు ఆమ్ల ఆహారాలను నివారించండి: Avoid Sugary and Acidic Foods:

చక్కెర కలిగిన స్నాక్స్ మరియు క్యాండీలు, సోడాలు మరియు జ్యూస్‌ల వంటి పానీయాల వినియోగాన్ని తగ్గించండి, ఎందుకంటే అవి దంత క్షయం మరియు ఎనామిల్ కోతకు దోహదం చేస్తాయి. సిట్రస్ పండ్లు మరియు వెనిగర్ వంటి ఆమ్ల ఆహారాలు కూడా అధికంగా తీసుకుంటే పంటి ఎనామిల్‌ను బలహీనపరుస్తాయి.

మంచి నోటి పరిశుభ్రత అలవాట్లను నిర్వహించండి: Maintain Good Oral Hygiene Habits:

నోరు మరియు నాలుక ఆరోగ్యంలో ఆహారం ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తున్నప్పటికీ, రోజుకు రెండుసార్లు బ్రష్ చేయడం, రోజూ ఫ్లాసింగ్ చేయడం మరియు చెక్-అప్‌లు మరియు క్లీనింగ్‌ల కోసం దంతవైద్యుడిని క్రమం తప్పకుండా సందర్శించడం వంటి సరైన నోటి పరిశుభ్రత పద్ధతులతో దాన్ని పూర్తి చేయడం చాలా అవసరం.

హానికరమైన వాటిని నివారించేటప్పుడు ఈ ఆహారాలను మీ ఆహారంలో చేర్చడం వలన సరైన నోరు మరియు నాలుక ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోవడంలో గణనీయంగా దోహదపడుతుంది. అయినప్పటికీ, ఆహార ఎంపికలు సరైన నోటి పరిశుభ్రత పద్ధతులను భర్తీ చేయకూడదని గుర్తుంచుకోవాలి.

ముగింపు

కొన్ని సాధారణ నోటి పద్ధతులు అన్ని రకాల నోరు మరియు నాలుక సమస్యలను తగ్గించగలవు, అయినప్పటికీ అవి వాటి కారణాలలో భిన్నంగా ఉంటాయి. నోరు మరియు నాలుక సమస్యలకు చికిత్స చేయడానికి అనేక మార్గాలు ఉన్నాయి. మీ నోటి ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరచుకోవడానికి ఇక్కడ కొన్ని సాధారణ చిట్కాలు ఉన్నాయి.